Sonuç olarak şunu ifade etmeliyim: Otomasyon hammaddeden ürüne, kaliteden kapasiteye un farikalarında vazgeçilmezlerden biridir. Acımasız ve kural tanımayan rekabet ortamında, sektörümüzde faaliyet gösteren işletmelerin her bakımdan daima bir veya birkaç adım önde olabilmeleri için önce fabrikalarını otomasyona uygun hale getirmeleri gerekir. Muhammed Semih GÜLTAY Bülent Ecevit Üniversitesi Elektrik, Elektronik Mühendisliği Öğrencisi En anlaşılır bir dille anlatacak olursak, otomasyon; un fabrikalarında teknik ve idari kadro ile prosesler arasında iş ve görev paylaşımıdır. Fabrikadaki proseslerde, insan gücünü optimize ederek, kaza ve arızaları asgariye indirmekte otomasyonun rolü büyüktür. Sektörümüzde tam otomasyon, yarı otomasyon ve kısmi otomasyon seçenekleri kullanılmaktadır. Un fabrikalarında, otomasyon denince ilk akla gelen, randıman kontrol sistemleridir. Randıman kontrolünü otomasyonla kontrol eden firma sayısı bir hayli fazladır.

Son yıllarda kurulan fabrikalarda ise, ufak tefek eksiklikler haricinde tam otomasyon sistemleri kullanılmıştır. Un fabrikalarında, otomasyon kontrol ve kumanda sistemleri, her geçen gün daha fazla önem kazanmakta ve kullanıcıları çoğalmaktadır.

Kuruluş aşamasında yüksek maliyet, imkânların kısıtlı olması veya başka sebeplerle tam ve daha kullanışlı bir otomasyon yerine, yarı veya kısmi otomasyon tercihi doğru bir seçenek değildir. Doğru olan öğütme prosesi başta olmak üzere, tüm prosesler arasında, kalite kriterleri bakımından büyük öneme sahip olan, kesintisiz ve sürekli otomasyondur. Posta, ön temizleme, nihai temizleme, hazırlık, öğütme, paçallama ve paketleme proseslerinde, her durup-kalkma, üründe dalgalanmalara yol açar. Ayrıca sistem çalışırken, yükte ani duruşların makinelere zarar vermesi ihtimalinin yanı sıra yeniden çalıştırmalarda daha fazla elektrik tüketimi olacağı aşikârdır. Otomasyon; geçici arızalarda ve tıkanmalarda, devreye girerek kesintisiz üretimin devam etmesini sağlamalıdır. Üretimde dalgalanmalara meydan vermemek için tavlama işleminde buğdaya otomasyon sistemiyle tav verilerek hedef nemde istikrar sağlanmalıdır. Paçallama, dozajlama ve özellikle son zamanlarda büyük önem kazanan unda zedelenmiş nişasta, renk, pike, kül, rutubet gibi birbiri ile doğrudan bağlantılı olan parametrelerde, istenmeyen durumlardan erken haberdar olmak, otomasyonla mümkün olabilir.

Üretim aşamasında, başta nihai ürün olan un olmak üzere, tüm proseslerde; anlık ve sürekli ölçüm yapan, otomasyon kontrol ve analiz sistemlerini kullanan fabrika sayısı çok azdır. Un fabrikalarının ve un sanayicilerinin rekabet ortamında piyasada söz sahibi olabilmeleri için anlık ve sürekli ölçüm yapan, NIR ve benzeri cihazları kullanmaları çok önemlidir. Oluşabilecek istenmeyen durumları erken fark ederek, kaliteyi garanti altında tutmak bağlamında, sektörün önemli firmalarından birin geliştirdiği On Line Nir kontrol sistemi, üretim hatlarına bağlanarak her beş saniyede bir ölçüm yapmakta ve sonuçları ekrana yansıtmaktadır. Bu cihaz; ürün kontrol, analiz ve otomasyon bağlamında çok önemli görevleri yerine getirerek, teknik ve idari personelin işini çok kolaylaştırmıştır. Arıza ve problemlerden dolayı muhtemel kayıpların tespitinde otomasyon en etkili argümandır. Ayrıca, teknik ekibin risk almamak bağlamında düşük kapasite ile çalışma isteğinin önündeki en caydırıcı güç otomasyondur.

Silolarda, başta ısı olmak üzere, dolum ve boşaltımlarda otomasyon sistemi ile son derece sağlıklı proses kontrolleri yapılarak, çalışma kolaylığı sağlanmıştır.

Sonuç olarak şunu ifade etmeliyim: Otomasyon hammaddeden ürüne, kaliteden kapasiteye un farikalarında vazgeçilmezlerden biridir. Acımasız ve kural tanımayan rekabet ortamında, sektörümüzde faaliyet gösteren işletmelerin her bakımdan daima bir veya birkaç adım önde olabilmeleri için önce fabrikalarını otomasyona uygun hale getirmeleri gerekir. Daha sonra işyerlerinde en uygun tam otomasyon sistemleriyle, işyerlerinde üretim yapmaları, un fabrikalarının devamlılığı için sürdürülebilirlik bağlamında büyük önem taşımaktadır.