Gaurav Jain
Kurucu ve CEO
AgPulse Analytica

Buğday, Hindistan’ın tarımsal ekonomisinde çok önemli bir yere sahip olmanın yanı sıra gıda güvenliğini, çiftçilerin geçim kaynaklarını ve enflasyonu da etkileyen stratejik bir ürün. Dünyanın en büyük buğday üreticilerinden ve tüketicilerinden biri olan Hindistan’ın buğday üretimi, fiyatlandırması ve dağıtımına ilişkin aldığı kararların geniş kapsamlı etkileri bulunuyor. Yeni yılla birlikte, politika yapıcılar, tüccarlar ve çiftçiler de dahil olmak üzere tüm paydaşlar üretim eğilimlerini, yurt içi fiyatları ve potansiyel politika tepkilerini yakından izliyor. İlk işaretler üretimde bir artışa işaret ederken, piyasa dinamikleri tedarik, fiyat kontrolü ve arz yönetimindeki zorlukların devam edeceğini gösteriyor. 

MEVCUT EKİM ALANI VE ÜRETİM GÖRÜNÜMÜ

Hindistan Tarım Bakanlığı’nın son verilerine göre, Ocak ayı başı itibariyle buğday ekim alanları yıllık bazda %1,7 oranında artış gösterdi. Ekim alanındaki bu artış, buğday yetiştirilen başlıca bölgelerdeki elverişli hava koşullarıyla birleşerek iyimser bir üretim tahmininin ortaya çıkmasına imkan sağladı. AgPulse Rekolte modeli, 2025/26 rabi sezonu için bir önceki yıla göre %3 artışla yaklaşık 116,4 milyon metrik ton (MMT) üretim öngörüyor.

Üretimde öngörülen artış cesaret verici olmakla birlikte, iç tüketimin arttığı bir ortamda gerçekleşiyor. Nüfus artışı ve buğdaya dayalı ürünlere olan talepteki artış nedeniyle tüketimin 2 MMT artacağına inanıyoruz. Bu, artan fiyatlar göz önüne alındığında talep artışı için temkinli bir tahmindir. Fiyatlar düşerse talep 4-5 MMT artabilir.  Bu da üretim artarken talebin çok az üzerine çıkabileceği ve arzın kısıtlı kalacağı anlamına geliyor. 

YÜKSELEN YURT İÇİ FİYATLAR

Üretimde beklenen artışa rağmen Hindistan›ın buğday piyasası hala tedirgin. Eski mahsuldeki yetersizlik nedeniyle iç piyasada fiyatlar yükselmeye devam ediyor ve bu durum, yeni hasat gelene kadar çözülecek gibi görünmüyor.

Bu fiyat artışının başlıca nedeni özel sektörün elinde sınırlı miktarda buğday bulunması. Piyasa likiditesinin sağlanmasında önemli bir rol oynayan özel tüccarlar ve çiftçiler düşük stok seviyeleri bildirmişlerdi. Artan arz-talep açığı, azalan özel stoklarla birleşince buğday fiyatlarında keskin bir artışa yol açarak enflasyona ilişkin endişeleri artırdı.

PİYASA MÜDAHALELERİ

Yükselen fiyatlara karşı hükümet, Serbest Piyasa Satış Programı’nı (Open Market Sale Scheme- OMSS) aktif olarak kullanıyor. Bu program kapsamında, Food Corporation of India (Hindistan Gıda Şirketi-FCI) piyasa fiyatlarını dengelemek için buğdayı doğrudan tüketicilere ve tüccarlara satıyor. OMSS kapsamında satılacağı duyurulan toplam 2,5 MMT buğdayın 500.000 metrik tonluk (KMT) kısmı için açık artırma düzenlenmiş ve teklif edilen miktarın %95’inden fazlası satılmıştır.

Bu satışlara rağmen piyasa fiyatları yüksek seviyelerde seyrediyor. Bu durum, OMSS müdahalelerinin herhangi bir rahatlama sağlamakta ve altta yatan arz kısıtlamalarını ele almakta yetersiz kaldığını gösteriyor. Hükümetin piyasa baskılarını daha da hafifletmek için önümüzdeki haftalarda OMSS kapsamında sunulan buğday miktarını artırması gerekebilir.

DEVLET YARDIM PROGRAMLARI VE TEDARİK HEDEFLERİ

Hindistan’da üretilen buğdayın önemli bir kısmı, milyonlarca vatandaşın gıda güvenliğini sağlayan NFSA ve PMGKAY gibi çeşitli devlet yardım programları aracılığıyla dağıtılıyor. Bu programları desteklemek ve rezerv stoklarını korumak için FCI, çiftçilerden Minimum Destek Fiyatı (MSP) üzerinden buğday satın alıyor. 

Sosyal yardım programlarının sorunsuz bir şekilde yürütülmesini sağlamak, stokları korumak ve yurtiçi fiyatları kontrol etmek için hükümetin 30 milyon tonluk bir alım hedefi belirlemesi gerektiğine inanıyoruz. Ancak bu hedefe ulaşmak kolay olmayacaktır. Piyasa fiyatlarının şu anda kg başına 24,25 Hindistan Rupisi olan taban alım fiyatının çok üzerinde olması nedeniyle çiftçilerin ürünlerini daha iyi getiri sunan özel tüccarlara satmayı tercih etmesi muhtemeldir. Tarihsel olarak, piyasa fiyatları taban fiyatı aştığında, hükümet alımları zora giriyor. Yeterli alım yapılmadığı takdirde hükümet elindeki stokları tüketme riskiyle karşı karşıya kalacak ve bu da sosyal yardım programlarının aksamasına ve gıda enflasyonunun artmasına yol açabilecektir.

BUĞDAY İTHALAT TARTIŞMASI

Mevcut üretim tahmini olan 116,4 milyon ton göz önüne alındığında, hükümet buğday ithalatı olasılığını şimdilik ortadan kaldırdı. Hindistan, yerli çiftçileri uluslararası rekabetten korumak için geleneksel olarak buğday ithalatından kaçınıyor. Buğday ithalatı yurtiçi fiyatların dengelenmesine yardımcı olabilirken, siyasi ve ekonomik sonuçları nedeniyle son çare olarak görülüyor. İthalat, piyasa fiyatlarını düşürerek yerli çiftçilere zarar verebilir ve çiftçi kesiminde potansiyel huzursuzluğa yol açabilir. Ayrıca, büyük miktarlarda buğday ithal etmenin lojistik ve mali maliyetleri de maliye üzerinde ek baskı yaratacaktır.

2025/26 sezonu için 116,4 milyon tonluk mevcut üretim tahminiyle Hindistan’ın bir ithalat programına ihtiyaç duyması beklenmiyor. Hükümet, Şubat-Mart aylarında OMSS satışlarını potansiyel olarak artırmak için yeterli miktarda stok bulunduruyor ve bu da ithalatı açmak yerine yurtiçi fiyatları yönetmek için tercih edilen strateji gibi görünüyor. Ancak, yurtiçi fiyatlar yükselmeye devam eder ve alımlar yetersiz kalırsa, hükümet piyasayı dengelemek için ithalat engellerini gevşetmeyi düşünebilir. 

Hindistan’ın buğday ithalatına başlaması durumunda 2-5 milyon ton civarında ithalat yapmasını bekliyoruz ki bu da ek taleple birlikte uluslararası piyasalarda buğday fiyatlarını artıracaktır. Buğday ithalatının büyük bir kısmı, maliyet avantajı ve ürünün kalitesi nedeniyle Avustralya’dan yapılacaktır. Bununla birlikte, böyle bir politika değişikliğinin gerçekleşme olasılığı düşüktür.

HAVA KOŞULLARI VE ÜRETİM RİSKLERİ

Hindistan’da tarımsal üretim büyük ölçüde hava koşullarına bağlıdır ve buğday da bu durumdan istisna değildir. Mevcut görünüm olumlu olsa da, mevsim dışı yağışlar, don, sıcaklık veya haşere istilası gibi öngörülemeyen hava olayları nihai hasat için hala risk oluşturabilir.

Geçtiğimiz yıllarda, 2022/23 sezonunda olduğu gibi, iklim değişkenliği Hindistan tarımı için önemli bir zorluk olarak ortaya çıkmıştır. Beklenen hava modellerinden küçük sapmalar bile mahsul verimi üzerinde orantısız bir etkiye sahip olabilir. Bu nedenle, sektör paydaşları önümüzdeki aylarda hava koşullarındaki gelişmeleri yakından izleyecektir.

2025/26 SEZONU İÇIN ÖNGÖRÜLER

Hindistan buğday sektörünün önündeki yol belirsizliklerle dolu. 2025/26 sezonu için mevcut arz tahmini, tedarik kanallarının rahatlamasına ve arz baskısının azalmasına yardımcı olabilir. Ancak asıl zorluk, bu arz fazlasının daha yüksek fiyatlarla özel piyasa tarafından absorbe edilmek yerine hükümetin tedarik kanallarına ulaşmasını sağlamakta yatıyor.

Piyasa fiyatlarının, taban fiyatın önemli ölçüde üzerinde seyretmesi ve özel sektörün aktif olarak çiftçilerden alım yapması, üretimde öngörülen artışa rağmen hükümetin tedarik hedeflerini önemli ölçüde sekteye uğratıyor.

Önümüzdeki alım sezonunun başarısı, hükümetin hem gıda güvenliğini hem de fiyat istikrarını yönetme kabiliyetini belirlemede çok önemli olacaktır. Eğer hükümet alım hedefini tutturabilirse, piyasayı istikrara kavuşturmak için Serbest Piyasa Satış Programı’nı (OMSS) kullanma konusunda daha fazla esnekliğe sahip olacaktır. Ancak, alımlar yetersiz kalırsa, hükümet ithalat olasılığı da dahil olmak üzere zor seçimlerle karşı karşıya kalabilir.

SONUÇ

Hindistan’ın buğday sektörü kritik bir dönemeçte. Üretimin artması beklenirken, piyasa dinamikleri tedarik ve fiyat kontrolündeki zorlukların devam edeceğini gösteriyor. Önümüzdeki aylar, ülkenin buğday politikasını ve piyasa gidişatını şekillendirmede çok önemli olacak.

Şimdilik, politika yapıcılar, tüccarlar ve çiftçiler, tedarik stratejilerinden piyasa müdahalelerine kadar her kararın gıda güvenliği ve enflasyon üzerinde geniş kapsamlı sonuçları olacağını bilerek durumu yakından izlemeye devam edecekler. 2025 buğday sezonunun hikayesi gelişirken, Hindistan’ın önündeki zorlukları başarıyla aşıp aşamayacağı veya daha fazla politika ayarlaması gerekip gerekmeyeceği görülecek.