Ferhan Can
FMS Global Genel Müdürü

Tahıl iklimlendirme sistemleri, geleneksel fan sistemlerine kıyasla çok daha gelişmiş, güvenilir ve sürdürülebilir çözümler sunmaktadır. Homojen sıcaklık ve nem kontrolü, zararlıların ve mikrobiyal aktivitelerin önlenmesi, enerji verimliliği ve uzun vadeli depolama gibi birçok avantajı ile tahıl iklimlendirme sistemleri, tahıl depolamada en ideal seçenek olarak öne çıkmaktadır. Bu sistemlerin sağladığı faydalar, sadece ürün kalitesini ve güvenliğini artırmakla kalmayıp, uzun vadede işletme maliyetlerini de düşürerek daha ekonomik bir çözüm sunmaktadır.

Tahıl depolama silolarında, tahılların uzun süreli ve güvenli bir şekilde muhafaza edilmesi, ürün kalitesini korumanın yanı sıra ekonomik kayıpları da minimize etmek açısından kritik öneme sahiptir. Bu bağlamda, depolama süreçlerinde kullanılan fanlar ve tahıl iklimlendirme sistemleri önemli roller üstlenmektedir. Ancak, fan sistemlerinin sınırlı etkisi ile karşılaştırıldığında, tahıl iklimlendirme sistemleri, üstün özellikleri sayesinde daha geniş kapsamlı ve sürdürülebilir çözümler sunmaktadır.

1. Fan Sistemlerinin Sınırlamaları: 

Fanlar, depolama alanındaki hava sirkülasyonunu sağlayarak tahıl içerisindeki sıcaklık ve nemi kontrol altına almaya çalışır. Bu sistemler basit bir hava hareketi sağlayarak belirli ölçüde fayda sunsa da aşağıdaki önemli kısıtlamalarla karşı karşıya kalmaktadır:

 Sıcaklık ve nem kontrolünde dış koşullara bağımlılık: Fanlar, yalnızca ortam havasını kullanır ve dış hava sıcaklıklarının yüksek olduğu dönemlerde etkinliği sınırlıdır.

 Eşitsiz hava dağılımı: Fan sistemleri genellikle tüm depoya eşit hava akışı sağlayamaz, bu da bazı bölgelerde aşırı nemlenme ya da aşırı kuruma gibi sorunlara yol açabilir.

 Enerji maliyetleri: Fanların sürekli çalışması, enerji tüketimini artırarak işletme maliyetlerinde önemli bir yük oluşturabilir.

 Sınırlı ürün koruması: Fan sistemleri, mantar, küf ya da zararlı böceklerle mücadelede etkin değildir ve bu da ürünlerin uzun vadede zarar görmesine neden olabilir.

2. Tahıl İklimlendirme Sistemlerinin Detaylı Faydaları 

Tahıl iklimlendirme sistemleri, gelişmiş teknolojileri sayesinde depolanan tahılların kalitesini uzun süre koruyarak daha güvenli, ekonomik ve verimli bir depolama süreci sağlar. İşte bu sistemlerin başlıca faydaları:

Tamamen Kontrollü Sıcaklık ve Nem Yönetimi: İklimlendirme sistemleri, depo içerisindeki sıcaklık ve nem seviyelerini hassas bir şekilde ayarlayabilir. Dış hava koşullarından bağımsız olarak her mevsimde tahıllar için ideal muhafaza koşulları oluşturulabilir. Bu, ürünlerin bozulma riskini minimize eder ve raf ömrünü uzatır.

Homojen Soğutma ve Nem Dağılımı: Bu sistemler, silonun her köşesinde aynı sıcaklık ve nem seviyelerini sağlar. Tahılların her bölgesinde eşit koşulların korunması, nem birikmesi, çimlenme veya tahılların küflenmesi gibi sorunları engeller. Eşit dağılım, ürün kaybını en aza indirirken tahılın kalitesini maksimum seviyede korur ayrıca ürünün gereksiz kurumasının da önüne geçer. Bu sayede kuruma fireleri de gözle görülür şekilde azalır.

Enerji Verimliliği ve Maliyet Avantajı: Homojen olarak ortalama 15 C derecelere soğutulan bir siloda bir daha çok uzun bir süre ısınma olmaz yani aynı siloyu yılda belki sadece 3 ya da 4 kere iklimlendirmek yeterli olabiliyor. Diğer taraftan İklimlendirme sistemleri, enerji tüketimini optimize eden akıllı kontrol mekanizmalarına sahiptir. Sistem, yalnızca ihtiyaç olduğunda devreye girer ve gereksiz enerji tüketimini önler. Bu da enerji maliyetlerinde ciddi bir azalma sağlar. Ayrıca, sistemin uzun vadeli kullanımı sayesinde daha düşük işletme giderleri elde edilir.

Zararlılara Karşı Etkin Koruma: Depolardaki ürünü 15 derecelere indirdiği için tahılların zararlı organizmaları, mantar, küf, böcek ve mikotoksinlerden etkilenmesini engeller. Zararlıların yaşam döngüsü bu koşullar altında durdurulur ve bu da ilaçlama ya da diğer kimyasal kontrol yöntemlerine olan ihtiyacı büyük ölçüde azaltır. Bu, hem maliyetleri düşürür hem de ürünlerin doğal kalitesini bozmadan korunmasını sağlar.

Uzun Süreli Depolama İmkanı: Tahıl iklimlendirme sistemleri, tahılların uzun süre güvenle depolanmasına imkan tanır. Ürünlerin ilk günkü gibi taze kalması, bozulma ve çürüme riskinin ortadan kaldırılması sayesinde tahılın pazarlama süresi genişler ve ekonomik değerini korur.

Mikrobiyal Aktivitenin Kontrol Altına Alınması: İklimlendirme sistemleri, mikrobiyal faaliyetleri kontrol altına alarak tahıllarda oluşabilecek toksinlerin ve kalite kayıplarının önüne geçer. Bu sayede tahılların güvenliği sağlanır ve gıda güvenliği standartlarına uyum sağlanmış olur.

Online İzleme ve Uyarı Sistemleri: İklimlendirmelerin bu avantajlarının yanı sıra, silolarda depo içerisindeki koşulları sürekli izleyerek kullanıcıya online bildirimler veren sıcaklık ve nem izleme sistemleri olması da zaruridir. Bu sistemler depolama koşullarının değişmesi veya ürün bozulmaya başlaması gibi durumlarda kullanıcıya uyarılar gönderilir. Bu durum, hızlı aksiyon alarak ürün kayıplarının önlenmesine yardımcı olur.

Tahıl iklimlendirme sistemleri, geleneksel fan sistemlerine kıyasla çok daha gelişmiş, güvenilir ve sürdürülebilir çözümler sunmaktadır. Homojen sıcaklık ve nem kontrolü, zararlıların ve mikrobiyal aktivitelerin önlenmesi, enerji verimliliği ve uzun vadeli depolama gibi birçok avantajı ile tahıl iklimlendirme sistemleri, tahıl depolamada en ideal seçenek olarak öne çıkmaktadır. Bu sistemlerin sağladığı faydalar, sadece ürün kalitesini ve güvenliğini artırmakla kalmayıp, uzun vadede işletme maliyetlerini de düşürerek daha ekonomik bir çözüm sunmaktadır.

TAHIL İKLİMLENDİRME CİHAZININ SAĞLADIĞI MADDİ KAZANÇLAR

Tahıl silolarında iklimlendirme makinelerinin etkin kullanımı, tahılın kalitesini koruyarak kayıpları minimize eder ve dolayısıyla önemli ölçüde kazanç sağlar. 100.000 tonluk bir tahıl tesisinde yıllık potansiyel kazancı belirlemek için birkaç faktörü göz önünde bulundurmak gerekir:

1. Tahıl Kayıplarının Azaltılması

 Standart Kayıplar: İyi yönetilmeyen koşullarda tahıl kayıpları %5’leri geçebiliyor.

 İklimlendirme ile Azaltılan Kayıplar: İklimlendirme makineleri etkin kullanıldığında bu kayıplar %1’e ve altına düşebilir.

Örnek Hesaplama:

 Kayıp Azaltma: İklimlendirme sayesinde kayıplar %5’ten %2’ye düştüğünü bile varsaysak, bu, %3’lük bir kayıp azaltması demektir.

 Toplam Kayıp Azaltması: 100.000 ton x %3 = 3.000 ton tasarruf.

2. Tasarruf Edilen Tahılın Değeri

 Tahıl Fiyatı: Tahıl türüne bağlı olarak değişmekle birlikte, ortalama bir fiyat olarak ton başına 200-300 USD alalım.

Kazanç Hesabı:

 3.000 ton x 250 USD (ortalama) = 750.000 USD yıllık tasarruf.

3. İklimlendirme Makinelerinin Maliyetleri

 Kurulum Maliyeti: Büyük ölçekli sistemler için başlangıç maliyeti yüksek olabilir, ancak amortisman süresi içerisinde işletme maliyetlerine yayılır.

 Operasyonel Maliyetler: Enerji tüketimi, bakım ve diğer işletme giderleri yıllık yaklaşık 200.000 USD olarak varsayılabilir.

4. Net Yıllık Kazanç

• Brüt Tasarruf: 750.000 USD
• Operasyonel Maliyetler: 200.000 USD
• Net Kazanç: 750.000 USD - 200.000 USD = 550.000 USD

SONUÇ

100.000 tonluk bir tahıl tesisinde iklimlendirme makinelerinin etkin kullanımıyla yıllık yaklaşık 500.000 USD üzerinde kazanç elde etmek mümkündür. Bu rakamlar, tahıl türü, yerel iklim koşulları, depo tipi, havalandırma kanalları mimarisi, iklimlendirme sisteminin verimli kullanılması ve tahıl fiyatları gibi faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.

Soğutma ve iklimlendirme gıdada çok önemli bir prosestir. Evlerimizde meyve ve sebzeyi uzun süre sağlıklı tüketebilmek için buzdolabı kullanmaktayız. Buzdolaplarının saklama koşulları +4 ile +5 derece arasındadır çünkü yaş gıdayı uzun süre o şekilde etkin koruyabilirsiniz. Kuru gıdayı tahıl hububat ve bakliyatı uzun süre sağlıklı muhafaza etmek istiyorsanız depo veya silolarınızı soğutarak ürünü 15 derecelerin altına indirmeniz gerekir. 15 derecenin altına soğuttuğunuzda tahılda ki tüm zararlıların çoğalmasını ve yayılmasını durdurur ve onu uzun süre sağlıklı bozmadan fire vermeden muhafaza edebilirsiniz. 

Dünyada teknoloji çok hızlı gelişiyor bu gelişime ayak uydurmak ve yeniliklerin gerisinde kalmamak lazım, özellikle de bu teknolojiler gıdamızı ve insanlığı koruyorsa.