Cezayir, 43 milyondan fazla nüfusu ve geniş doğal kaynakları ile Afrika’nın en büyük ülkesi konumunda. 2 milyon 381 bin kilometrekare yüzölçümü bulunan ülkenin beşte dördünden fazlası çölle kaplı. Cezayir, etkileyici coğrafî büyüklüğüne ek olarak Afrika’nın dördüncü en büyük ekonomisine sahip ve kıtanın en rekabetçi ülkelerinden biri. Ülke, çok uluslu şirketlerin kuzeybatı Afrika’daki operasyonlarına ev sahipliği yapıyor.

Tarım sektörü, ekonomiyi çeşitlendirme ve enerji sektörü dışındaki yabancı ve yerli yatırımları çekme çabalarında Cezayir hükümeti için öncelikli sektörlerden biri. Nüfusun yüzde 25’ini istihdam eden tarım, yüzde 10’luk pay ile hidrokarbonlardan sonra gayri safi yurt içi hasılaya en büyük katkı sağlayan ikinci sektör. Ülkede 8,5 milyon hektar ekilebilir arazi bulunuyor.

Modern endüstriyel tarımı teşvik eden Cezayir hükümeti, tarımsal kalkınmayı artırmak için üretimi yoğunlaştırmayı, doğal kaynakları canlandırmayı ve su kaynakları kullanımını iyileştirmeyi planlıyor. Hükümetin yeni kalkınma politikası, Cezayir’de gıda güvenliğini sağlayan tarım ürünlerine yatırıma öncelik veriyor. Birçok bölgede büyük ölçekli tarımsal yatırımlar teşvik ediliyor. Tarımsal kalkınma stratejisi, özellikle tahıllar, yağlı tohumlar ve şeker üretimi alanında doğrudan yabancı yatırımları ve ortaklıkları teşvik ediyor. Gıda işleme endüstrisi ve rafineri projelerine de teşvikler veriliyor. Bu projeler arasında tahıl depolama kapasitesinin desteklenmesi, artan soğuk zincir altyapıları ve paketleme projeleri yer alıyor.

Tarımsal üretim ve işleme endüstrisine özel sektör liderlik ediyor. Yerel gıda imalat sanayisi gelişmekle birlikte, sektör temel olarak içerik ve hammadde ithalatına bağımlı durumda. Buna ek olarak, nüfus artışı, işlenmiş gıdalara yönelik artan talep ve gelişen üretim kapasiteleri, gıda işleme endüstrisinin genişlemesini destekliyor. 

Cezayir, nispeten yüksek hane geliri, tüketicilerin uygun, kaliteli ve birinci sınıf yiyecek ve içeceklere yönelik güçlü talebi sayesinde Kuzey Afrika’da kişi başına en yüksek gıda harcamalarından birine sahip. Cezayirli aileler, yıllık harcamalarının yüzde 42’sini gıda ihtiyaçlarına ayırıyor. Özellikle genç ev hanımlarının daha aktif olduğu şehirlerde tüketici zevkleri ve tercihleri değişiyor ve çalışan kadın sayısı artıyor. Sonuç olarak, tüketiciler tüketime hazır veya yarı işlenmiş ürünlere yöneliyor.

Hükümet tarafından sübvanse edilen buğday, Cezayir için stratejik bir ürün.  Buğdayın temel gıda maddesi olduğu ülke önemli bir tahıl tüketicisi. Ülkenin buğday tüketimi, artan kentleşme, nüfus artışı ve artan öğütme kapasitesinin sonucu olarak son yıllarda biraz artış gösterdi. Kuzey Afrika ülkesi, dünyanın en büyük buğday ithalatçılarından biri. Yerel buğday üretimi yıllar içinde gelişmesine rağmen, hava koşullarına bağlı kalmaya devam ediyor ve iç talebi karşılamıyor. Bu nedenle Cezayir buğday ithal etmeye devam ediyor.

2022/23 SEZONU BUĞDAY ÜRETİM TAHMİNİ 3,3 MİLYON TON 

Cezayir hükümeti, buğday üretiminde artışı, ulusal bir öncelik olarak görüyor. Bu noktada yağış eksikliğini gidermek ve tahıl üretimini iyileştirmek için ülkenin güney ve kuzey bölgelerinde sulama güçlendirme programı sürdürüyor. Cezayir Tarım Bakanı Abdelhamid Hemdani, geçen yıl buğday ekili alanı 3,5 milyon hektara çıkarma planladıklarını açıklamıştı. Ancak ABD Tarım Bakanlığı (USDA), 30 Eylül’de yayınladığı son raporunda, Cezayir’in 2022/23 sezonu buğday ekim alanının 2 milyon hektarın biraz üzerinde olacağı tahmininde bulundu. Cezayir’de tahıl hasadı mevsimi güney Sahra bölgelerinde nisan sonunda başlayıp mayıs boyunca devam ediyor. Kuzey bölgelerinde ise hasat mayıs sonlarında başlayıp ağustos ayında bitiyor. 

Hükümetin tahıl üretimini artırma sözüne rağmen, pandeminin olumsuz etkileri nedeniyle çiftçilerin buğday ekimine ciddi anlamda yönelmediği düşünülüyor. USDA’ya göre Cezayir, 2022/23 sezonunda 3,3 milyon ton buğday ve 1,2 milyon ton arpa üretecek. 

Cezayir, dünyanın en büyük buğday tüketicileri arasında yer alıyor. Ancak hükümet, israfı önlemek için ekmek tüketimini azaltmayı teşvik ediyor ve ekmeklik buğday talebini azaltarak ithalat rakamlarını aşağı çekmeye çalışıyor. Buna rağmen ülkede buğday tüketiminin yakın gelecekte nispeten sabit kalması öngörülüyor. USDA, Cezayir’in 2022/23 sezonu buğday tüketiminin 11.15 milyon ton olacağını tahmin ediyor.

CEZAYİR BUĞDAY TEDARİKÇİLERİNİ ÇEŞİTLENDİRİYOR

Cezayir, dünyanın en büyük buğday ithalatçılarından biri. Tahıl ithalatında dünyada beşinci sırada yer alan Cezayir, Afrika’da ise ikinci. Kıtada onu yalnızca Mısır geçiyor. Bu ithalat, Cezayir’in bütçesine son 10 yıldır ortalama 3 milyar dolar yük getiriyor. Ülke, 2021 yılında gıda ithalatına  9 milyar dolar öderken, bu ithalat faturasının yaklaşık dörtte birini tahıl alımı oluşturdu. 

Ağustos ayında 720 bin ton ekmeklik buğday alımı gerçekleştiren Cezayir, alımlara devam ediyor. USDA, devam eden alımları göz önünü alarak Cezayir’in 2022/23 sezonu buğday ithalatının 8.3 milyon tona ulaşacağını öngörüyor.  

Cezayir genel olarak Avrupa Birliği için en büyük ihracat pazarı ve Fransa, yıllardır bu ülkenin en büyük tedarikçisi konumunda. Fransa’nın yanı sıra, Almanya, İspanya, Kanada, ABD, Arjantin, Uruguay ve Meksika’dan buğday alan Cezayir, buğday tedarikçilerini çeşitlendirmeye çalışıyor. Bu noktada Eylül 2020’de tahılda izin verilen yabancı madde oranını %0,1’den %0,5’e yükseltme kararı olan ülke, Doğu Avrupa, Rusya ve Ukrayna menşeli buğdaya kapılarını açtı. Ancak şu an Ukrayna ve Rusya, Cezayir buğday pazarında toplamda sadece yüzde 4 kadar pay sahibi. Ancak ithalat rakamları, 2022’de Ukrayna’dan yapılan ithalatın arttığını gösteriyor.