Küresel pirinç fiyatları, son yılların en düşük seviyelerine geriledi. Dünyanın en büyük ihracatçısı Hindistan'da rupinin değer kazanması, yüksek stoklar ve Asya'daki rekor üretim, 2025’te fiyatların toparlanmasını zorlaştırıyor. Sektör temsilcileri, fiyatların mevcut seviyelerde dengeleneceğini, ancak Hindistan kaynaklı arz fazlası nedeniyle ciddi bir artış beklenmediğini vurguluyor. Düşen fiyatlardan en çok yararlanan ülkeler ise Filipinler, Endonezya, Suudi Arabistan, Senegal, Fildişi Sahili, Nijerya ve Gine oldu.
Düşük pirinç fiyatları, Afrika ve diğer fiyat hassasiyeti yüksek bölgelerdeki tüketiciler için avantaj sağlarken, dünya pirinç üretiminin yaklaşık %90’ını gerçekleştiren Asya’daki çiftçilerin zaten düşük olan gelirlerini daha da baskılıyor. Nisan ayında, Hindistan’ın 2022’de uygulamaya başladığı ihracat kısıtlamalarını tamamen kaldırmasının ardından fiyatlar düştü. Hindistan’ın yarı haşlanmış pirinç (parboiled rice ) ihracat fiyatları 22 ayın en düşük seviyesine indi. Tayland'da da fiyatlar son üç yılın, Vietnam'da ise yaklaşık beş yılın en düşük seviyesine geriledi.
Tüccarlar ve sektör temsilcileri, 2024’teki zirvelerine kıyasla yaklaşık üçte bir oranında düşen fiyatların dip yaptığını, ancak tüm büyük ihracatçı ülkelerdeki arz fazlası nedeniyle fiyatların 2025 boyunca bu seviyelerde kalacağını öngörüyor. Hindistan Pirinç İhracatçıları Birliği Başkanı B.V. Krishna Rao, Reuters’e yaptığı açıklamada,“Son dönemde yaşanan ciddi düşüşe rağmen fiyatlarda toparlanma beklemiyoruz. Arz fazlası, fiyat artışlarını engelleyecek.” dedi. Birlik, %5 kırık pirincin ton başına 390 dolar civarında, 10 dolarlık bir bant içinde dalgalanacağını tahmin ediyor.
KÜRESEL PİRİNÇ ÜRETİMİ ZİRVE YAPACAK
Pirinç üretimi için bol suya ihtiyaç duyan muson yağmurları kritik öneme sahip. Hindistan’ın devlet meteoroloji ofisi, 2025 için üst üste ikinci yıl ortalamanın üzerinde muson yağmurları öngörüyor; bu da üretimi artıracak bir faktör. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tahminlerine göre, küresel pirinç üretimi 2024/25 sezonunda 543,6 milyon tona ulaşarak rekor kıracak. Bu, bir önceki yılın 535,4 milyon tonluk üretimine göre artış anlamına geliyor. Küresel toplam arz (stoklar dahil) 743 milyon ton olarak tahmin edilirken, talebin 539,4 milyon tona yükselmesi bekleniyor.
Hindistan’da, 1 Nisan itibarıyla devlet depolarındaki pirinç stokları 63,09 milyon tona ulaştı; bu, hükümetin 13,6 milyon tonluk hedefinin yaklaşık beş katı. Bu devasa stoklar ve beklenen üretim artışı, alıcıların acele etmemesine, satıcıların ise pazar payı için rekabet etmesine yol açarak küresel fiyatları baskı altında tutuyor. Hindistan Pirinç İhracatçıları Birliği, ülkenin bu yılki ihracatının geçen yıla göre %25 artarak rekor seviye olan 22,5 milyon tona ulaşacağını öngörüyor.
Hindistan, 2022’de uyguladığı ihracat kısıtlamalarını kaldırarak küresel piyasaları rekor seviyede pirinç sevkiyatıyla doldurmaya hazırlanıyor. Bu, stokların resmi hedeflerin beş katına ulaşmasıyla birleştiğinde, küresel fiyatlar üzerinde baskı oluşturuyor. Hindistan, 2022 öncesinde küresel pazarın %40’ından fazlasını elinde tutuyordu ve şimdi bu hakim konumunu yeniden kazanmayı hedefliyor.
RUPİNİN TOPARLANMASI PİRİNÇ FİYATLARINI DENGELİYOR
Mart ayında Hindistan kırık pirinci piyasaya döndüğünde, rupi dolar karşısında 87,2 seviyesinde zayıfken talep artmıştı ve bu, fiyatların düşmesine neden olmuştu. Ancak rupi, o zamandan beri 84,55’e toparlandı ve diğer ihracatçı ülkelerin para birimleri de güçlendi. Bu durumun da küresel pirinç fiyatlarının daha fazla düşmesini engellediği belirtiliyor.
Ayrıca, Hindistanlı çiftçilerin çeltiği devlete satma seçeneği, fiyatlar için bir taban oluşturuyor. Eğer ihracatçılar, devletin belirlediği asgari destek fiyatından daha düşük fiyatlar sunarsa, çiftçiler devlete satış yapmayı tercih ediyor. Hükümetin her yıl taban fiyatını artırması, ihracat fiyatlarının daha fazla düşmesini önleyen bir diğer faktör.
PİRİNÇTE İHRACAT SAVAŞLARI
Hindistan’dan gelen yüksek arz tahminleri, rakip ihracatçıları zor durumda bıraktı. Tayland Pirinç İhracatçıları Birliği Onursal Başkanı Chookiat Ophaswongse, 2025’in ilk çeyreğinde Tayland’ın pirinç ihracatının %30 düşerek 2,1 milyon tona gerilediğini, bunun nedeninin Hindistan’ın daha düşük fiyatlarla alıcıları çekmesi olduğunu belirtti. 2025 için Tayland’ın ihracatı, geçen yıla göre %24 düşüşle 7,5 milyon tona, Vietnam’ın ihracatı ise %17 düşüşle yine 7,5 milyon tona gerileyecek.
Tayland’da şubat ayında çeltik fiyatlarının %30 düşmesi, çiftçilerin protestolarına yol açtı ve hükümet, pirinç üreticilerine sübvansiyon sağlama kararı aldı. Tayland Ticaret Bakanı, mart ayında Hindistan ve Vietnam ile iş birliği yaparak düşen pirinç fiyatlarına çözüm aradıklarını duyurdu.