Avrupa Komisyonu’nun tarım piyasası raporuna göre, AB tahıl üretimi 2020/21 sezonunda geçen yıla göre % 5,3 artarak 295,2 milyon tona ulaşabilir. 2020/21 döneminde AB’nin tahıl ihracatının ise 44,3 milyon ton olacağı tahmin ediliyor. Raporda, “2021/22 sezonu, fiyatlar üzerindeki baskıyı hafifleterek AB tahıl üretiminde bir toparlanma görebilir. Kış mahsullerinin ekimine ilişkin en son verilere ve varsayılan ortalama verime bakıldığında, AB yerel üretimi 292,5 milyon tona ulaşabilir” ifadelerine yer verildi.

Avrupa Birliği (AB), hem ihracat hem de ithalat açısından tarım ürünlerinde dünyanın en başta gelen aktörlerinden biri. AB, yılda yaklaşık 300 milyon ton tahıl üretiyor ve geleneksel olarak net bir ihracatçı.

AB ekim arazisi, yazları sıcak Akdeniz ikliminden kutup altı iklimine kadar dört ana biyoklimatik bölgeyi kapsıyor. 173 milyon hektarlık tarımsal alanın yaklaşık % 65’i (AB’nin toplam yüzölçümünün % 39’u) tahıllara ayrılmış durumda (çoğunlukla buğday, çavdar, arpa, mısır, darı ve sorgum, ardından da yağlı tohumlar, zeytin, sebze ve üzüm, köklü yumrular, şeker ve meyve gelmekte). Tahıllar ve sebzeler, ağırlık olarak en yüksek üretime sahip gıda ürünleri ve AB’nin toplam gıda ihracatının yaklaşık % 30’unu (26 milyar Euro) oluşturmakta.

Yağlı tohumlar, hayvan yemi ve pirinç büyük miktarlarda ithal edildiğinden, AB’nin buğday üretiminin yılda yaklaşık % 20’si ihraç edilmektedir. AB’de yetiştirilen tahılın yarısından fazlası buğdaydır. Kalan % 50, her biri yaklaşık üçte birini temsil eden mısır ve arpadan oluşmaktadır. Son üçte biri ise, çavdar, yulaf ve daha az miktarlarda yetiştirilen diğer tahılları içeriyor. AB’nin tahılları çoğunlukla (yaklaşık üçte ikisi) hayvan yemi için, yalnızca % 3’ü biyoyakıtlar için kullanılmakta; üçte biri ise insan tüketimine yöneliktir. Avrupalılar tarafından tüketilen pirincin yaklaşık üçte ikisi AB’de yetiştirilmekte. Geri kalanı, örneğin Hindistan veya Kamboçya’dan farklı türlerin ithalatı ile tamamlanmakta. Az miktarda AB pirinci ise ihraç edilmekte.

COCERAL TAHIL ÜRETİM TAHMİNİNİ REVİZE ETTİ

Avrupa Birliği’nde tahıl, pirinç, yem, yağlı tohumlar, zeytinyağı, sıvı yağlar ve katı yağlar ve tarımsal arz ticareti sektörünü temsil eden COCERAL, 2020 üretimi için revize edilmiş tahmininde, AB-27 + İngiltere’nin toplam tahıl üretiminin 301,8 milyon ton olacağını tahmin ediyor. Bu, ilk tahminde görülen 302,7 milyon tonun çok az altında ve 2019 seviyesi olan 307,9 milyon tondan 6,1 milyon ton daha düşük.

AB’nin 2020 mısır üretiminin 65,5 milyon tona ulaşıp, geçen yılki 61 milyon ton rakamını geçmesi bekleniyor. 2019’da 8,5 milyon hektar olan mısır ekim alanının 9 milyon hektar olması öngörülüyor. Üretimde yıllık bazda en kayda değer artışların Fransa, Almanya ve Polonya’da olacağı tahmin ediliyor.

AB TAHIL PAZARINA GENEL BAKIŞ

Özellikle COVID-19’a karşı aşılama kampanyasının hızı ve mevcut aşılara dirençli olacak yeni virüs varyantlarının ortaya çıkma riski ile ilgili önemli belirsizlikler devam etmesine rağmen AB ekonomisi tünelin sonunda ışık görmeye başlıyor. Aşılamanın giderek yaygınlaştığı varsayılarak, ikinci çeyrekte kısıtlama tedbirlerinin gevşetilmesinin başlayacağı ve gıda hizmetlerinin yeniden açılacağı görülebilir.

Avrupa Komisyonu tarafından yayınlanan AB tarım pazarları için kısa vadeli görünümün ilk 2021 baskısı, AB tarım sektörünün Covid-19 krizi boyunca direnç gösterdiği sonucuna varıyor. Sektör, artan perakende satışlar ve ev tüketimi sayesinde nispeten iyi iş yaptı. Ayrıca, dinamik küresel talep ile aşılama kampanyası yeterince ilerledikten sonra gıda hizmetlerinin yeniden açılması beklentileri artmış görünüyor.

Raporda, “Tüm temel tahılların fiyatları, küresel fiyatlara paralel olarak arttı. Küresel tüketimin de, esas olarak hayvan yemi talebine bağlı olarak artacağı tahmin ediliyor. AB tahıl üretimi 2020/21 için geçen yıla göre % 5,3 artışla 295,2 milyon tona ulaşabilir ”denildi.

2020/21 döneminde AB tahıl ihracatının 44,3 milyon ton ve ithalatının da 22,6 milyon ton olacağı tahmin ediliyor. Bu da, 2019/20’deki yüksek seviyelerle karşılaştırıldığında, sırasıyla % 26 ve % 10’luk bir düşüşe karşılık geliyor. Yine de, AB yumuşak buğday ve mısır stokları düşebilir ve diğer tahılların (arpa, makarnalık buğday, yulaf ve çavdar) tüketimi artabilir (+% 3,8 / 5 yıllık ortalama). AB tahıl stok-kullanım oranının yıllık % 16,5 ile sabit kalması bekleniyor.

Önde gelen tahıl ihraç eden ve ithal eden ülkelerdeki ticaret politikaları, AB pazarlarını önemli ölçüde etkiledi. Özellikle Rusya’nın uyguladığı buğday ihracat vergileri hem dünya hem de AB fiyatlarını yukarı çekti. Dahası, Çin’den arpaya yönelik güçlü talep, Çin’e ihracat için onaylı kaynaklar olan AB ülkelerinde neredeyse bir fiyat primi yarattı.

2021/22 SEZONU AB TAHIL ÜRETİM TAHMİNLERİ

Kışlık tahıllar için ekilen alanların 2020/21’deki düşük alanın biraz üzerinde olacağı tahmin ediliyor. Bu, ekilen kışlık buğday alanlarının yıllık bazda % 3,8 ve makarnalık buğdayın % 2,9 artmasıyla buğdaya fayda sağlayacak. Kışlık buğday ekimlerinin 20,1 milyon hektara ulaşması öngörülüyor. Kışlık arpa alanının ise 4,7 milyon hektar ile hafif bir düşüş göstereceği tahmin ediliyor. Çavdar ve tritikale alanlarında da bir azalma beklenmekte.

Kış aylarında art arda gelen soğuk ve sıcak dönemlere rağmen, hava koşulları kışın mahsul gelişimini büyük ölçüde etkilemedi. İlkbahar ve yaz aylarında ortalama hava durumu gelişmeleri varsayıldığında, toplam AB tahıl üretimi 292,5 milyon tona (yıllık +% 5,3) ulaşabilir. Yumuşak buğday üretimi 126,7 milyon ton, arpa 56,3 milyon ton ve mısır 71,2 milyon ton olarak tahmin ediliyor. Diğer iri taneli tahılların üretimi 30,7 milyon tona (yıllık % -7) düşebilir.

2021 yılı için bazı hayvan üretimlerinde öngörülen artış göz önüne alındığında, hayvan yemi talebinin 2021/22 sezonunda bir önceki sezona göre % 0,7 artması beklenmekte. AB’nin toplam yem talebi 163,8 milyon tona ulaşabilir. Arpanın (maltlık arpa) endüstriyel kullanımı 6,7 milyon tona çıkabilir.

TARLA BİTKİLERİ SEKTÖRÜNDE VERİM ARTIŞI BEKLENİYOR

Önümüzdeki on yılda tarla bitkilerinde AB üretim artışının sınırlı olması bekleniyor. Bununla birlikte, dijitalleşme; verimlilik kazanımlarının, iyileştirilmiş çalışma koşullarının ve daha yüksek çevre standartlarının merkezinde olacak. Bunlar, Avrupa Komisyonu tarafından yayınlanan 2020-2030 için Avrupa Birliği tarımsal görünüm raporundan tarla bitkileri pazarı için öngörülerden sadece birkaçı.

AB’de toplam tarım arazisinin, önümüzdeki 10 yıl boyunca 500 bin hektar azalarak 161,2 milyon hektara gerilemesi beklenmekte. Toplam AB tahıl üretiminin 278 milyon ton ile söz konusu dönem boyunca sabit kalması bekleniyor. Tarımsal alan azalacak olsa da, gelişmiş ürün rotasyonları, iyileştirilmiş toprak yönetimi ve karar destek araçlarının artan kullanımı sayesinde verim artacak. Rapora göre AB toplam tüketimi, daha yüksek gıda kullanımıyla birlikte 2030 yılına kadar 260 milyon tonda sabitlenecek. Ticarete gelince, AB ihracatı, AB ve dünya fiyatlarının yakınlaşmasının yanı sıra Akdeniz bölgesi ve Sahra altı Afrika gibi ithalatçı pazarlara yakın olmasından dolayı güçlenecek. Yağlı tohumlarla ilgili olarak, ayçiçeği ve soya üretimindeki artış sayesinde toplam AB üretiminin artacağı tahmin ediliyor. Yağlı tohum ithalatındaki hafif artışla birlikte, AB’de yağlı tohum yağına yönelik devam eden taleple birlikte ezme kapasitesi artacak. Son olarak, bitkisel yağ tüketiminin, çoğunlukla azalan palm yağı ithalatına bağlı olarak düşmesi bekleniyor.

AB protein bitkileri üretiminin ise önemli ölçüde artması bekleniyor. Üretim, büyük bir alan artışı ve verim iyileştirmelerinden kaynaklı olacak. Raporda, “Yenilikçi bitki protein ürünlerine ve yerel olarak üretilen protein kaynaklarına olan güçlü talep, % 30’luk bir tüketim artışı ile sonuçlanacaktır.” deniliyor.

AVRUPA UN DEĞİRMENCİLİĞİ SEKTÖRÜ

Avrupa un değirmenciliği sektörü, yıllık bazda yaklaşık 35 milyon ton un üretmek için yaklaşık 45 milyon ton buğday ve çavdar, 2 milyon ton yulaf kullanarak tahıl işlemede dünyanın önde gelen gıda endüstrisi olarak dikkat çekiyor. Avrupa Değirmenciler Birliği’ne göre, kıtada un değirmenciliği şirketlerinin sayısı 3 bin 800’ü geçiyor ve bunların büyük çoğunluğu küçük ve orta ölçekli şirketler. Avrupa un değirmenciliği sektörü, özellikle ABD’deki muadillerine kıyasla nispeten küçük ölçekte üretim yapıyor. Örneğin, ortalama Amerikalı bir un değirmeni, Avrupa’daki ortalama un değirmeninin 13 katı buğday unu üretiyor.

Avrupa un değirmenciliği sektörü 45.000’den fazla kişiyi istihdam ediyor ve gıda zincirindeki merkezi konumu nedeniyle Avrupa tarımı düzeyinde yaklaşık 350.000 kişilik dolaylı işgücü sağlıyor. Ancak Avrupalı değirmencilerin çözüm bekleyen bazı sorunları da var. Avrupa Değirmenciler Birliği, sektörün bugün karşı karşıya olduğu üç sorunu şöyle tanımlıyor:

• Üçüncü ülkelerin, geleneksel buğday unu ihracat pazarları üzerindeki baskısı • Sektör, kapasitesinin ortalama % 65’inde çalıştığı için yapısal atıl kapasite sorunu • Çoğu Avrupa ülkesinde azalan ekmek tüketimi

Ekmek tüketim alışkanlıkları AB içinde büyük farklılıklar gösteriyor ancak çoğu ülke yılda kişi başına ortalama 50 kg. ekmek tüketiyor. En düşük tüketim İngiltere’de (yaklaşık 32 kg), en yüksek tüketim seviyeleri ise Bulgaristan’da (yaklaşık 95 kg). Un piyasasının yapısı Avrupa genelinde değişiklik gösteriyor. Örneğin, İngiltere’de üretimin % 80’ini temsil eden sanayi sektörü, Almanya’da % 40, Fransa’da % 35 ve İspanya’da % 19 şeklindedir.