“Değirmencinin, tesisin belirlenen kapasitede çalışmasını sağlaması büyük önem taşır.  Bu ise ancak fabrika ve ekipman bakımı ve ayarlamalarının doğru şekilde yapılmasıyla mümkündür.Planlı bakım ve fabrikadaki tüm ekipmanın düzenli şekilde kontrol edilmesi, sabit giderlerin optimize edilmesinde kilit öneme sahiptir. Büyük parçaların değişmesi; daha fazla para harcanmasına ve sonuçta da düşük kâr marjlarına neden olur. Tesisteki makinelerin bakım ve servisi için uzman bir ekiple anlaşmak daha kârlı olabilir.”

Ronald D. SEBASTİAN - Değirmen Teknolojileri ve Makineleri Uzmanı Morning Star Değirmen Şirketi, Johannesburg

Değirmencilik faaliyetlerinde sabit giderlerin optimizasyonu, tahılın son kullanıcılar tarafından istenen ürünlere dönüştürülmesinden önce üzerinde durulması gereken bir konudur. Bu makalede bu konunun farklı yönlerini ele alırken bahsedeceğimiz süreçlerin işlevselliği ve verimliliği; değirmencilerin, yardımcılarının ve değirmenin mühendislik birimlerinin kararlılığına bağlıdır.

Değirmenlerin işletim masraflarının başında enerji gelir ve tüm ekipmanın kapasitenin altında kullanılmasının ve israf edilmesinin önüne geçebilmek için bunları optimum kapasitede çalıştırmak gerekir. Elektrik mühendisleri; trafo ve kapasitör bankı ile mekanik devre kesicileri düzenli olarak kontrol etmeli, anormallikleri düzeltmeli ve normal çalışma sırasında gereksiz duraklamaları engellemelidir. Manyetik kompakt şalterler de düzenli olarak kontrol edilmeli; kısa devre ve arızaların önüne geçmek için devre kesicilerden yapılan tüm bağlantılar sıkılaştırılmalıdır.

Dünya genelinde birçok değirmen, yerel elektrik şebekesinden kendine ayrılan enerjiyi tüketmemesi durumunda tedarikçiye ekstra bir bedel ödemek zorundadır. Bu yüzden değirmencinin, tesisin belirlenen kapasitede çalışmasını sağlaması büyük önem taşır. Bunun yanında iklimlendirilmiş buğday için istenen rutubet oranı ve öğütülen ürünlerin kalite parametreleri karşılanmalıdır. Tüm bunlar ancak fabrika ve ekipman bakımı ve ayarlamalarının doğru şekilde yapılmasıyla mümkündür.

Hammaddenin içeri alınması sırasında ekipman kapasitesinin tam kullanıldığından ve duraklama sürelerinin en aza indirildiğinden emin olmalıyız. Çalışma sırasında ortaya çıkabilecek arızaların önlenmesi için bakım ekibi, tüm ekipmanın bakımının gereken sıklıkta yapılmasını ve arıza çıkarabilecek parçaların zamanında tamir edilmesi ya da değiştirilmesini sağlar. Mil yataklarının yağlanması ve spiral konveyörler, zincir konveyörler ve elevatörlerin durumunun kontrol edilmesi; tesisin her zaman optimum dizayn kapasitesinde çalışmasına yardım eder. Operatör, malzemelerin girişi sırasında alış kapasitesinin sürdürülmesini sağlar.

SİLO KAPASİTESİ TAM KULLANILMALI Silo kapasitesi de tam olarak kullanılmalıdır. Bunu başarmak için, operatörler yabancı maddelerin mümkün olduğunca temizlenmesi için ön eleme ekipmanının bakımlarını (elekler, aspiratörler, separatörler) ihmal etmemelidir. Teraziler ve diğer izleme, dozlama ve ölçme ekipmanı her zaman işler durumda olmalıdır. Aşınan tüm bileşenler kontrol edilmeli ve gerektiğinde değiştirilmelidir. Bu, arızaları ve zaman kaybını önlediği gibi ekipmanın doğru şekilde çalışmasını da sağlar.

Değirmenci, tüm temizleme ekipmanının ayarlamasını yabancı maddeleri ayıracak ve sadece temiz buğdayın iklimlendirilmesini sağlayacak şekilde yapmalıdır (iklimlendirilmiş buğdaydaki yabancı maddeler, deşarj ağzında tıkanıklığın yanı sıra değirmendeki rutubet oranı ve akış hızında değişikliklere yol açabilmektedir). Dinlendirme süreleri ve tavlama ünitesinden istikrarlı akış sağlanması, istenen nem miktarının akış sırasında korunmasını sağlar. Ekipmanın işlerliğinin sürdürülmesi için burada da bakım önemli bir rol oynar.

Değirmende, tüm yivli valslerin aşınmaya karşı detaylıca kontrol edilmesi ve vals değiştirilirken doğru şekilde yerleştirilmesi kritik öneme sahiptir. Değirmenin bakım için durdurulduğu zamanlarda valslerin temizlenmesini sağlamak değirmencinin görevidir. Vals toplarına gereken bakımın detaylı şekilde yapılması, besleme girişlerinde tıkanma olmamasını ve buğdayın vals toplarına tam olarak dağıtılmasını sağlar. Fırçaların ve vals topu dişlerinin bakımı ve ayarlanması, vals topu yüzeylerinin ömrünü uzatır ve farklı safhalardaki öğütmenin doğru düzeylerde yapılmaya devam etmesini sağlar.

Kare eleğin bakımı, delinmiş ve yırtılmış eleklerin yenileriyle değiştirilmesi; malzemenin sasörle ile kırma ve küçültme valslerine doğru şekilde dağıtılmasını ve her akışta unun uygun şekilde ayrılmasını sağlar. Kırılmış ve delinmiş elekler; malzemelere yabancı madde karışmasını ve standart dışı üretimi ve dolayısıyla karıştırma ve paçal tesislerinde daha fazla iş gereksinimine yol açar. Ayrıca ürün iadelerine ve müşteri kaybına da yol açabilir. Bunlar da fabrikanın kârlılığını etkileyebilir ve değirmene yapılan iadeler sebebiyle ekstra iş çıkarabilir.

Elek yataklarının yağlanması arızaların önlemesine yardımcı olur ve değirmenin iyi çalışır durumda kalmasını sağlar. Tahrik kayışlarının kontrol edilmesi ve değiştirilmesi, makinenin her zaman doğru hızda çalışmasını sağlayarak, tıkanma kaynaklı arıza ve duraklamaları engeller.

Sasör bakımı ve kontrolü, malzemenin doğru şekilde ayrılması ve dağıtılması için gereklidir. Fırçaların ve döndürme tertibatının doğru şekilde çalışması, eleklerin her zaman temiz kalmasını sağlar. Aşınan bileşenlerin mekanik olarak kontrolü ve düzenli aralıklarla değiştirilmesi, makinenin her zaman dizayn özelliklerine göre çalışmasını sağlar.

Filtrelerin bakımı ve değiştirilmesi sayesinde; ekipman yeterli miktarda genel boşaltım yapabilir, pnömatik sistemler gerektiği gibi çalışır ve ekstra iş yükü ile gecikmelerin yanı sıra kirliliğe neden olan tıkanıklıklar engellenmiş olur. Hava kilidinin kontrolü ve yağlanması; tıkanıklığın ve filtreye malzeme sıkışmasını önleyerek; filtre tıkanıklıklarını ve pnömatik taşıyıcıdaki kaybı engeller.

Blowerların düzenli olarak kontrol edilmesi ve yağlarının değiştirilmesi de değirmenin deposuna transfer edilecek öğütülmüş ürünler için her zaman yeterli miktarda hava bulunmasını garanti altına alır. Bu ayrıca, blowerların undaki rutubet miktarını etkileyebilecek kadar ısı üretilmemesi için kontrol altındaki sıcaklıklarda çalışmasını sağlar. Impact detaşörler, tamburlu detaşörler, kepek fırçaları gibi destekleyici ekipman da düzenli aralıklarla kontrol edilir ve bakımları yapılır; gereken tamirat gerektiği gibi yapılır.

Tüm öğütülmüş ürün kovaları; ürünlerin böceklenmesinin yanı sıra çapraz bulaşma ve ekstra iş yüküne neden olan farklı ürünlerin karışmasının engellenmesi amacıyla düzenli aralıklarla boşaltılarak temizlenmeli ve kontrol edilmelidir.

Fabrikadaki mikserler aylık olarak kontrol edilmeli, temizlenmeli ve sterilize edilmelidir. Bu kapsamda; yataklar yağlanmalı, dişli motorların yağ seviyeleri kontrol edilmeli ve gerekirse doldurulmalıdır. Tüm dozajlama kantarları doğru şekilde çalışması için kontrol edilmeli ve gerekirse düzeltilmelidir.

BUĞDAY KALİTESİNİN DENETLENMESİ ÖNEMLİ Paketleme depoları; böceklenme ve mamul maddelerin karışmasını engellemek için haftalık olarak temizlenir, depo üzerindeki filtreler temizlenir ve elekler gerekirse değiştirilir, temizleme işlemleri sırasında fanlar kontrol edilir ve bakımları yapılır. Paketleme hatları bakım için düzenli olarak durdurularak gerektiğinde tamir edilir. Aşınmış olan tüm bileşenler gerektiğinde değiştirilir. Paketleme kantarları ve dozajlama ekipmanı paket ağırlığının gerekenden az ya da fazla olmasını engellemek için düzenli olarak kontrol edilmelidir. Aksi takdirde işletme zarara girer ya da ürünler iade edilebilir ve müşteriler kaybedilebilir.

Fabrikadan ayrılan yüklerin gerekenden az ya da çok olmasını engellemek için kamyon kantarları ve tartım köprüleri düzenli olarak kontrol edilmeli ve yıllık kalibrasyonları yapılmalı.

Sonuç olarak, planlı bakım ve fabrikadaki tüm ekipmanın düzenli şekilde kontrol edilmesi, sabit giderlerin optimize edilmesinde kilit öneme sahiptir.

Fabrikaya gelen buğdayın kalitesinin denetlenmesi; değirmende çok fazla ayarlama yapmadan ürün parametrelerinin normal çalışmada elde edilmesini sağlar. Değirmencinin, eleklerdeki kaçaklar ya da hava kaçaklarını tespit ve müdahale etmesi için fabrikadaki hazırlık işlemleri kritik öneme sahiptir. Bu amaçla kompresörlerin bakımı düzenli olarak yapılmalıdır. Söz konusu makinelerin bakım ve servisi için uzman bir ekiple anlaşmak daha kârlı olabilir.

Bu anlatılanlar; sabit giderlerin yönetilebilir bir seviyede tutulması ve tasarruf edilmesi için operasyonlarda dikkate alınması gereken tüm hususları kapsamaktadır. Büyük parçaların değişmesi; daha fazla para harcanmasına ve sonuçta da düşük kâr marjlarına neden olur.