Bu tür bir açıklama, bu sezon Ukrayna buğdayının çoğunluğunun yemlik kalitede veya en iyi ihtimalle %10,5 proteine sahip olmasıyla oldukça bağlantılı. Tarihsel olarak, bu kalitedeki Ukrayna buğdayı sezonun ilk bölümünde Asya pazarlarına arz edilir. Bu pazarlar panamax boyutundaki gemilerle sözleşme yapılmasını gerektiriyor. Rusya’nın tahıl anlaşmasından çekilmesinin ardından ve yeni Ukrayna tahıl koridorunun çalışmaya başladığı Eylül 2023’e kadar bu mümkün değildi. Sembolik olarak, POC limanlarında (Pivdenny, Odesa, Chornomorsk) yüklenen ilk gemi yemlik buğday yükü taşıyordu. Bu makalede, Ukrayna buğdayına yönelik bu sezon dünya tahıl piyasalarındaki beklentileri analiz edeceğiz.

Valerii
Liulchenko
Broker ve Kurucu Ortak
Atria Brokers

Christina
Serebriakova
Broker ve Analiz Bölüm Başkanı 
Atria Brokers

Ukrayna’nın dünya pazarındaki buğday ihracat payı savaş öncesindeki %9-11 seviyesinden %5’e düşecek

Ukrayna Tarım Bakanlığı 2023 buğday rekoltesini yıllık bazda %16 artışla 22,2 MMT (milyon ton) olarak tahmin etti. Aynı zamanda, USDA tarafından yapılan tahminler ise farklılık göstererek 2023 mahsulü yıllık %5 artışla 22,5 MMT olarak belirlendi. Ukrayna Tahıl Birliği (UGA) de 2023 üretimini yıllık %9 artışla 22 MMT seviyesinde tahmin ediyor. Hasattaki artış, elverişli hava şartları ve mahsul veriminin başlangıçta tahmin edilenden (16,5 MMT, USDA) çok daha yüksek bir rekolte elde edilmesini sağlayacak şekilde gerçekleşmesinden kaynaklanıyor.

Bu sezon hasat edilen yüksek mahsule rağmen, ihracat tahminleri 2023/24 sezonunda Ukrayna buğdayının daha az sevk edileceği yönünde. Ekim ayında USDA, ihracat potansiyelini bir önceki yıla göre %36’lık bir düşüşle sadece 11 MMT seviyesinde bildirdi. Bu da 2022/23 sezonunda %8 ve savaş öncesi %9-11 düzeyinde olan Ukrayna’nın küresel buğday ticaretindeki payının %5’e düşeceği anlamına geliyor. UGA, yıllık %5 düşüşle 16 MMT olarak görülen ihracat konusunda daha iyimser. Bu rakam, 4,4 MMT tutarındaki devir stoklarına dayanıyor. Ayrıca UGA, bu ihracat hacimlerine ancak Ukrayna’nın Karadeniz limanları üzerinden ihracat yapabilmesi ve Tuna da dahil olmak üzere alternatif güzergahların lojistiğinin iyileştirilmesi ve daha ekonomik olması halinde ulaşılabileceğini vurguluyor. Ancak bu iki durum da tartışmalı.

 Asıl konu, Rusya’nın ilk tahıl anlaşmasını askıya almasından bir ay sonra, 17 Ağustos’ta faaliyete geçen ve Ukrayna’nın derin deniz limanları üzerinden tahıl sevkiyatına olanak sağlayan yeni geçici tahıl koridorunun kapasitesi. Başlangıçta bu koridor, Şubat 2022’den bu yana Ukrayna limanlarında mahsur kalan gemilerin çıkışına izin vermek için kullanıldı. Bu yeni rotayı güvenli bir şekilde geçmeyi başardıktan sonra, yeni gemiler tahıl ve diğer ürünleri yüklemek üzere Ukrayna’ya gelmeye başladı. İlk gemiler 17 Eylül’de limanlara ulaştı. İlk geminin 19 Eylül 2023’te koridordan çıkmasının ardından, POC limanlarından yapılan ihracat ivme kazanırken, tüm gözler bu ihracatın potansiyeline çevrilmiş durumda. Bu rota, Asya’daki önemli rakipler olan Kanada ve Avustralya’nın daha düşük üretim hacimlerine sahip olacağı bir zamanda, 2023/24 sezonunda daha yüksek taleple gelecek olan Asyalı alıcılara Ukrayna buğdayının tedariki açısında çok büyük önem taşıyor. Aynı zamanda, her ikisi de daha büyük ihracat potansiyeline sahip olacağından, Rusya ve AB’nin rekabeti 2023/24’de daha da artacaktır. Bu durum, Kuzey Afrika ve Türkiye pazarlarında Ukrayna’yı zorlayacaktır.

UKRAYNA BUĞDAYININ BAŞLICA GÜZERGAHLARI

Köstence, Ukrayna buğdayının, dünya pazarına açılan kapısı olmaya devam ediyor

Buğday ticaret matrisi (Tablo 1), Temmuz-Eylül 2023/24 döneminde Ukrayna buğdayının sevkiyatının geçen sezonun aynı dönemindeki 3 MMT’den 3,3 MMT’ye ulaştığını gösteriyor. AB, Temmuz-Eylül 2022/23 döneminde 1,5 MMT’den yaklaşık 2,3 MMT ile Ukrayna buğdayının ana destinasyonu konumunda. Bunun başlıca sebebi, Romanya’nın Köstence limanı üzerinden diğer alıcılara yapılan yeniden ihracat (Ukrayna’nın AB’ye buğday ihracatının yaklaşık %40’ı) ve ayrıca İspanya ve İtalya’dan yemlik ve %10,5 proteinli buğdaya yönelik talebin iyi olması. İspanya bu sezon uzun süreli bir kuraklık yaşadı ve bu da ülkeyi büyük miktarlarda ithal buğday arayışına itti.

Türkiye’de Ukrayna buğdayına talep azaldı

Orta Doğu ülkelerinin özelliği, geleneksel olarak %11,5’lik buğdayı tercih etmeleri. Sezonun ilk çeyreğinde Türkiye’ye yapılan teslimatlar, bir önceki yıl 768 KMT iken keskin bir düşüşle sadece 159 KMT’ye geriledi. Kendi üretiminin artması, buğdaya uygulanan %130’luk ithalat vergisi ve Rusya’dan gelen güçlü rekabet, Türkiye pazarında Ukrayna buğdayına olan talebi azalttı. USDA, Türkiye’nin buğday ithalatını 2023/24 sezonunda yıllık %17 düşüşle 10 MMT olarak öngörüyor. Daha küçük alımlar, üretim hacminin %13 artışla 19,5 MMT’ye yükselmesine dayanacak. Ayrıca, Türkiye’nin bu sezon yıllık %86 artışla 4,1 MMT’ye ulaşan devasa bir devir stoku bulunuyor. Yurtiçi arzın daha fazla olması, Ukrayna buğdayının bu ana alıcısından gelen talebi sınırlayacaktır. Ayrıca Ukraynalı ihracatçılar, Türkiye pazarında hem ucuz hem de daha kaliteli Rus buğdayının oluşturduğu güçlü rekabetle başa çıkmak zorunda. Nitekim Rusya, sezonun ilk iki ayında (Temmuz-Ağustos) Türkiye’ye yaklaşık 1 MMT buğday ihraç etmeyi başardı. Bu rakam geçen sene 926 KMT düzeyinde kayda geçmişti.

Kuzey Afrika: Tüm gözler Mısır’da

Mısır son 3 yıldır ilk kez buğday ithalatını artırma yoluna gidebilir. USDA, Mısır’ın ithalatının 2023/24 sezonunda yıllık %7 artışla 12 MMT olacağını tahmin ediyor. Artan nüfus, 8,9 MMT’lik (-%6) düşük üretim ve 4,6 MMT’lik (-%13) azalan başlangıç stokları ile birlikte Mısır’ı daha fazla buğday ithal etmeye itecek. Ancak Ukrayna buğdayının Mısır pazarında rekabetçi kalması zor, zira daha ucuz olan Rus menşeli buğdayın önüne geçmek güç. AB ülkeleri de bu pastadan pay almaya çalışıyor. Yüksek navlun, Ukrayna buğdayını Mısırlı alıcılar için cazip olmaktan çıkarıyor. Buna rağmen, Mısır’a Temmuz-Eylül 2022/23 döneminde 135 KMT olan Ukrayna buğdayı teslimatının bu sezonun aynı döneminde 454 KMT’ye yükseleceğini öngörüyoruz. Temmuz-Ağustos döneminde Mısır’a buğday sevkiyatıı 852 KMT’den 925 KMT’ye çıkaran Rusya’nın da güçlü bir rekabeti söz konusu. Diğer taraftan, AB’nin buğday sevkiyatı Temmuz-Ağustos döneminde 536 KMT’den 126 KMT’ye geriledi. Rusya, Mısır pazarında Ukrayna’nın en önemli rakibi olmaya devam ederken, AB de bu alıcı için elinden geleni yapacaktır.

Ukrayna’nın Asya’ya buğday ihracatı mısırdaki rekabete bağlı

Temmuz-Eylül 2023/24 döneminde Ukrayna’dan Asya’ya kayda değer bir buğday ihracatı gerçekleşmedi, zira bu dönemde koridor neredeyse hiç kullanılmadı. Temmuz-Eylül 2022/23 sezonunda Endonezya’ya konteynerlerle sevk edilen buğday miktarı 5 KMT’den 71 KMT’ye ulaşmıştır. Geleneksel olarak Temmuz-Eylül ayları Ukrayna’nın Asya’ya buğday ihracatı için çok önemli aylardı. Bu zaman kaybedildi, ancak hala arayı kapatmak için Ekim-Aralık ayları var. Bu sebeple, Ukrayna mısır piyasası tarafında POC limanları için rekabet kızışacak.

Ukrayna’da yeni tahıl koridoru ivme kazanırken, Asyalı tüketicilerin Ukrayna buğdayına olan talebi de artıyor. Dahası, önemli Asyalı alıcılar için ithalat tahminleri 2023/24 sezonunda daha yüksek alımlar yapılacağı yönünde. Özellikle USDA, Endonezya’ya yıllık %5 artışla 10 MMT, Bangladeş’e %14 artışla 5,8 MMT ve Filipinler’e %7 artışla 6,1 MMT buğday ithalatı öngörüyor. Avustralya ve Kanada, Ukrayna’nın Asya pazarındaki en önemli rakipleri ancak bu sezon bu ülkelerdeki rekoltenin düşük olması Ukrayna›ya şans tanıyabilir.  Avustralya buğdayına Çin›den gelen güçlü talep, diğer Asyalı alıcıları arz açığı ile karşı karşıya bırakabilir. 

BUĞDAY TİCARETİNDE RUSYA İLE REKABET

Rusya küresel buğday ihracının yaklaşık dörtte birini karşılayabilir

Ekim ayı WASDE raporuna göre, Rusya’nın dünya buğday ihracatındaki payının 2023/24 sezonunda bir önceki yıla göre %3 artarak %24’e yükseleceğini görüyoruz. USDA’nın Rusya’nın 2023/24 buğday ihracatı için açıkladığı ilk rakam 45,5 MMT iken, bu rakam her ay artarak Ekim raporunda 50 MMT’ye ulaştı. Bu yeni bir rekor olacak. Sevkiyatlar yıllık bazda %5 oranında artacak. 

Böylesine güçlü ihracat beklentilerine rağmen, yerel Rus analistler devlet düzenlemelerinin (resmi olmayan taban ihracat fiyatı) ticaret potansiyeline zarar verdiğini düşünüyor. Ekim ayı için sevkiyatların geçen yılın ve geçen ayın sonuçlarının altında kalmasını bekliyorlar. Özellikle SovEcon, Ekim ayı buğday ihracatının geçen yılki 4,5 MMT ve Eylül ayındaki 5 MMT seviyesinden 3,9-4,4 MMT seviyesine gerileyeceğini öngörüyor.

 Piyasanın bu gayri resmi taban fiyatın nasıl işlediğine dair net bir bilgisi yok. Reuters kaynaklarına göre, bakanlığın gayri resmi minimum ihracat fiyatı gereksinimi ihaleler için 270 $/MT FOB ve ihaleler dışında 260 $/MT FOB. Tüccarlar, farklı aylar ve protein buğday cinsleri için farklı minimum satış fiyatları olduğunu söyledi. Bir tüccar, Kasım ayı için taban fiyatın 270$/MT FOB olarak belirlendiğinin düşünüldüğünü ifade etti.

Taban fiyatın Mısır’ın 20 Eylül ve 27 Eylül’deki ihalelerinde Rus menşeli buğdayı rekabetçi olmaktan çıkardığını ve AB menşeli buğdayın kazandığını daha önce görmüştük. Ancak 12 Ekim’de Rus buğdayı ödeme koşullarına bağlı olarak 260$/MT ve 265$/MT FOB fiyattan geldi. Bu da Rusya’nın Mısır Devleti’ne ait emtia ticareti otoritesi GASC’a toplam 470 KMT’lik rezervasyonun 300 KMT’sini satmasına yardımcı oldu. Ayrıca, GASC’ın 10 Ekim’de özel bir anlaşmayla 480 KMT Rus buğdayı satın aldığına inanılıyor ve tüccarlar fiyatı yaklaşık 265 $/MT FOB olarak tahmin ediyor.

USDA, buğday üretimini 2023 yılında bir önceki yıla göre %8 düşüşle 85 MMT olarak açıkladı. Ancak, resmi hasat istatistikleri 16 Ekim itibariyle 92,5 MMT’nin halihazırda ambarlarda olduğunu ve hasat kampanyasının bu tarih itibariyle %95 oranında tamamlandığını gösteriyor. Bu istatistiklerin Ukrayna’nın işgal altındaki bölgelerini kapsayıp kapsamadığı belirsiz. SovEcon tarafından yapılan Ekim ayı tahmininde mahsul 91,4 MMT olarak belirlenmişti. 

AB, gerileyen üretim beklentilerine rağmen buğday ihracatını artıracak

AB’nin 2023 buğday rekoltesi beklentileri yaz aylarında yaşanan uzun süreli kuraklıkla birlikte kötüye gitti. USDA’nın son tahmini 134 MMT ile geçen yılla hemen hemen aynı doğrultudayken, Haziran ayında bu rakam 140,5 MMT olarak açıklanmıştı.

Bununla birlikte, AB geçen sezon 13,3 MMT’ye karşılık 16,5 MMT ile yüksek miktarda stok biriktirdi. Bu durum AB’nin 2023/24 sezonunda ihracatını yıllık %7 artışla 37,5 MMT’ye çıkarmasına yardımcı olacak. Böylece AB’nin küresel buğday ticaretindeki payı %2 artışla %18’e çıkabilir.  

Arjantin buğday ihracatını artıracak, ancak mahsul potansiyeli takip edilmeli 

Arjantin, 2023/24 sezonunda buğday ihracatını artırabilecek bir diğer ülke. USDA şu anda ülkenin ihracatını kuraklığın etkisi altındaki bir önceki sezona kıyasla %156 artışla 11,5 MMT olarak hesaplıyor. 

Ancak Arjantin’de uzun süredir yeterli yağmur yağmaması sebebiyle üretim beklentileri giderek kötüleşiyor. Ekim ayı WASDE raporuna göre, başlangıçta 19,5 MMT olarak beklenen rekolte 16,5 MMT olarak görülüyor. Dahası, WASDE’nin yayınlanmasının ardından Arjantinli yerel tahminciler yeni mahsul rakamlarını düşürdü. RGE tahminini %5 düşürerek 14,3 MMT’ye, BAGE ise beklentisini %2 düşürerek 16,2 MMT’ye indirdi. 

Aynı zamanda, Arjantin’in kuraklıktan etkilenen tarım bölgelerinde geçtiğimiz hafta sonu (20 Ekim’den sonra) uzun süredir beklenen yağmurlar gözlendi. Yağışlar daha iyi buğday şartları için umutları artırdı.

Kanada kuraklık nedeniyle buğday üretimini artıramadı

Önemli üretim bölgelerinde uzun süredir devam eden kuraklık, Kanada›da bu sezon daha büyük buğday rekoltesi beklentilerini suya düşürdü. Ekim ayı WASDE raporu, başlangıçta beklenen neredeyse rekor seviyedeki 37 MMT’lik rekolteye karşılık 31 MMT’lik bir hasat öngörüyor. Bu rakam yıllık bazda %10 daha düşük. Statistics Canada ise buğday rekoltesini 29,8 MMT ile daha da düşük bir seviyede görüyor. 

USDA, 2023/24 ihracatını yıllık bazda %11 düşüşle 23 MMT olarak öngörüyor. 

Yüksek rekolteye rağmen ABD’nin ihracatı yıllık bazda daha düşük olacak

ABD’de bu yaz yaşanan uzun süreli kuraklığa rağmen, buğday üretiminin 2022 yılına kıyasla tarım alanı ve verimin artmasıyla yıllık %10 artışla 49,3 MMT’ye yükselmesi bekleniyor. 

Ancak ihracatın önceki sezona göre daha düşük olması bekleniyor. USDA, ithalatçılardan gelen yetersiz talep sonucunda yıllık %8 düşüşle ithalatı 19,1 MMT seviyesinde tahmin ediyor. Ayrıca, buğday başlangıç stokları bu sezon %17 azalarak 15,8 MMT’ye geriledi.

Son yağışlar Avustralya’nın potansiyelini artırsa da mahsul hala yıllık bazda çok düşük seviyede görülüyor

Avustralya, El Nino’nun üretim bölgelerinin çoğunda yol açtığı uzun süreli kurak şartların verim potansiyelini düşürmesi sebebiyle son 4 yılın en düşük mahsulünü alma yolunda. USDA, hasadı geçen yılki rekora kıyasla %38 düşüşle 24,5 MMT olarak belirledi. 

Ancak Ekim ayı ortasında Avustralya nihayet ihtiyaç duyduğu yağmuru aldı. Yerli uzmanlar bu sayede verim potansiyelinin artacağını ve mahsule birkaç milyon ton daha eklenebileceğini düşünüyor. Özellikle StoneX, birçok güney bölgesinde gözlenen yağışların ardından buğday hasadı tahminini 3 MMT artırarak 26 MMT’ye yükseltti. IKON Commodities de üretim beklentilerini 3 MMT artışla 28 MMT seviyesine çıkardı. Bu rakamlar 10 yıllık ortalama olan 26,4 MMT’nin üzerinde yer alıyor. Ayrıca StoneX, büyüme sezonunun büyük bölümünde kuru havanın Avustralya’nın mahsul kalitesinin mükemmel olacağı anlamına geldiğine dikkat çekti. 

Neticede, buğday üretimi yıllık bazda oldukça düşük olacağından, yıllık bazda %46 düşüşle 17,5 MMT olarak beklenen ihracatın çok daha düşük olacağını göreceğiz. Böylece Avustralya’nın dünya ticaretindeki payı 2022/23’te %15 iken 2023/24’te %9’a düşebilir. Bununla birlikte, USDA’nın verimli yağışların ardından Kasım ayında üretim ve ihracat tahminlerini yukarı yönlü revize edip etmeyeceğini izlemek ilginç olacak.

UKRAYNA’NIN KORİDOR VE SULİNA ÜZERİNDEN BUĞDAY İHRACATI BEKLENTİLERİ

Piyasa aktörleri derin deniz limanlarında çalışma kabiliyeti konusunda iyimser görünüyor ve CPT piyasası Karadeniz’in Ukrayna limanlarında daha aktif hale geliyor. Bununla birlikte, buradaki navlun ücretleri yüksek seyretmeye devam ediyor, bununla birlikte artan gemi arzının ücretleri aşağı çekmesi bekleniyor. Aynı zamanda, savaş riskleri de yüksek seyrediyor ve bazı ithalatçılar Ukrayna’nın Karadeniz limanlarını kullanmak istemiyor. Rusya’nın limanların altyapısına saldırma tehdidi her zaman söz konusu. Çin’in Ukrayna’dan büyük miktarda mısır satın alacağı yönünde duyumlar var, bu da Çinli dostlarını üzmek istemeyen Rusya’nın Ukrayna limanlarını bombalamayacağının bir garantisi olabilir.

Ayrıca, mayınlarla ilgili bir sorun var. 5 Ekim’de bir Türk kargo gemisi Karadeniz’de Romanya yakınlarında bir mayına çarptı. Gemide küçük çaplı hasar meydana geldi ve mürettebat zarar görmedi. 19 Ekim’de Türkiye, Romanya ve Bulgaristan Karadeniz’de yüzen mayın tehdidine karşı birlikte çalışmaya başladı. 25 Ekim’de Ukrayna, Rus hava kuvvetleri tarafından tahıl koridoruna dört mayın atıldığını iddia etti.

Tuna limanları üzerinden yapılan ihracata gelince, buradaki temel sorun Rusya’nın Reni ve İzmail’deki liman altyapısına insansız hava araçlarıyla sürekli saldırması. Saldırılar sonucunda çok sayıda tahıl deposu hasar gördü ve kamyonlar yakıldı. Ancak limanlar şu ana kadar önemli bir aksaklık yaşanmadan çalışmaya devam ediyor. Kötü hava şartları ya da gemi geçişlerinde zaman zaman yaşanan gecikmeler Sulina’da büyük gemi kuyruklarının oluşmasına yol açtığından lojistik sorunlar da bir başka sorun teşkil ediyor.

Ayrıca, Avrupa Komisyonu’nun Ukrayna tahılının ithalatına yönelik yasağı kaldırma kararından memnun olmayan AB üyesi beş komşu ülke var. Bu ülkelerle yapılan müzakereler, Ukrayna tahılının ihracatı için lisans sisteminin yürürlüğe konmasıyla sonuçlandı ve bu da ek bir sorun doğurdu. Ancak bu durum buğday piyasasını etkilemeyecektir çünkü söz konusu 5 ülke Ukrayna buğdayının alıcısı değildir ve bu ülkelerin toprakları üzerinden yapılan transit geçişler etkilenmiş değil.

AgriCensus’a (Fastmarkets) göre, gemi sıralama verilerinin analizi, Ukrayna’nın derin deniz limanlarındaki faaliyetin şu anda esas tahıl anlaşmasının yapıldığı ilk günlerle karşılaştırılabilir seviyelere yükseldiğini ve yaklaşık 800 KMT’nin yüklenmiş olarak görüldüğünü veya önümüzdeki günlerde yüklenmesinin beklendiğini gösteriyor (10 Ekim tarihli makale). Limanlara giriş yapan ilk gemilerin 17 Eylül’de gelmesinden bu yana gemi kuyruğu önemli ölçüde uzadı ve şu anda 8 gemi yaklaşık 242 KMT tahıl ve demir madeni taşıyarak limandan ayrılmayı başardı. Halihazırda 14 gemi daha Ukrayna limanlarına ulaşmış ya da yakın gelecekte ulaşması ve en az 560 KMT yükün ülke dışına taşınması bekleniyor.

GÜMRÜKTEKİ DEĞİŞİKLİK KÜÇÜK TÜCCARLARI ZORA SOKTU

Tüccarlardan alınan bilgilere göre, yaklaşık 10 Ekim 2023 tarihinden bu yana Ukrayna makamları hem Tuna hem de POC limanlarında nakit piyasasıyla yürüttükleri mücadeleyi daha da sertleştirdi. Gümrükler, sözde 2. form (çiftçi için nakit ödeme) kapsamında satın alınan hacimler için ön gümrük beyannamelerinin açılmasını tamamen durdurdu. Dahası, çiftçinin vergi faturasını henüz kaydettirmemiş olması durumunda 1. form sözleşmelerinde bile ön gümrük beyannamelerinin açılmasında sorunlar yaşandı. Piyasa katılımcıları bu durumun, çiftçilerin vergi faturasını kaydettirmek için 15-45 günlük süreye sahip olduğu Ukrayna’daki düşük uygulamayla çeliştiğini ifade ediyor. Gümrük beyannamelerinin açılmasındaki gecikmeler, tüccarların demuraj için inanılmaz kayıplara uğramasına yol açtı. Kötü hava şartlarının yaklaşık 100 gemilik bir kuyruk oluşturmasının ardından Sulina geçişinin uzun sürmesi sebebiyle başlangıçta sahip oldukları demurajın üzerine geldi. Bu tür değişiklikler tüccarları çiftçilerle olan kontratlarını ilk form üzerinden karşılamaya yöneltmiş, böylece çiftçiler fiyatlarını yükseltmiş. Bu da Sulina’daki FOB fiyatlarını yukarı çekmiş ve CIF fiyatlarını da desteklemiştir. Bazı tüccarlar kontratlarını yerine getirmeyi hiç başaramadı ve alıcılarla karşılıklı bir çözüm bulunması umuduyla baş başa kaldı. Bu durum bazı tüccarların itibarını zedeledi. Şartlar sadece çok uluslu şirketler ve tarım holdingleri için daha elverişli görünüyor. Küçük tüccarlar ise bu değişikliğe karşı ayakta kalmakta zorlandıklarını ifade ediyor. 

Ticaret kaynakları, piyasa katılımcıları arasında daha fazla güven oluştukça ve daha fazla gemi limanlara girdikçe koridor üzerinden tahıl akışının daha da artmasını bekliyor. Şimdilik, Ukrayna insani yardım koridorunun aynı sonuçları sürdürüp sürdüremeyeceği, hatta tahıl anlaşmasının ilk imzalandığı zamanki gibi büyüyüp büyüyemeyeceği net değil ve başta Karadeniz’deki Rus deniz kuvvetlerinin varlığı olmak üzere bazı önemli sorunlar var. Ukrayna limanlarından yüklemeyle ilgili bir takım riskler söz konusu ve bazı durumlarda sadece önceden yüklenmiş olan kargoların ticaretinin yapılabilme ihtimali yüksek, bu da faaliyeti sınırlıyor.