“Pnömatikte enerji maliyetleri toplam maliyetin yarısından fazlasına ulaştığından beri, verimliliği ve enerji tasarrufunu dikkate alarak oluşturulan pnömatik uygulamalar kısa sürede ilk yatırım maliyetlerini geri kazandırabilmektedir. Kaçakları önlemek ve basınçları optimize etmek temel ilkemiz olmalıdır.”

Tolga CANKURT Elektromekanik ve Robotik Direktörü Hidropar Hareket Kontrol Teknolojileri Merkezi Sanayi Ticaret A.Ş.

Pnömatik ya da havalı konveyörler; bir iletim hattı içerisinde hareket eden hava akımı vasıtasıyla genellikle granül/toz yapıda olan maddeleri veya özel taşıyıcılar içerisinde birim yükleri iletimde kullanılırlar. Pnömatik iletim makinelerinin ortak çalışma prensibi, hava akımının sahip olduğu kinetik enerjinin yüke iletilmesidir.

Havanın temiz bir enerji kaynağı olması ve sistemin tamamen kapalı şekilde çalışmasından dolayı materyal kayıpları ve çevre kirliliği minimum seviyeye iner ve hatta çoğu durumda sıfır kayıp ile taşıma işlemi gerçekleştirilir.

Pnömatik taşıyıcıların mekanik taşıyıcılara göre avantajları; • Montaj ve bakımları kolaydır. • Tesislere esneklik getirirler. Sistemlerde kullanılan iletim hatları fabrika düzenine kolay uyum sağlar ve tozsuz çalışma imkanı materyalin hemen hemen her yöne taşınmasını kolaylaştırır. • İletim sırasında materyal kayıpları ve çevre kirliliği minimum seviyede kalır. • İletimde esneklik sağlarlar, materyaller bir veya daha çok noktadan yine bir veya birden fazla noktaya iletilebilirler. • Taşıma kapasitelerine göre mekanik konveyörlere göre daha az yer kaplarlar. • İş güvenliği yüksektir, kapalı sistem olması ve çalışanların doğrudan doğruya mekanik iletim sistemleri ile temas etmemesinden dolayı iş kazaları minimum seviyede kalır.

Bunların yanı sıra pnömatik taşıma sistemlerinin bazı dezavantajları da bulunmaktadır; • Enerji tüketimleri yüksektir, • Her materyali iletmek mümkün değildir, • İlk yatırım maliyetleri yüksektir. Genel olarak kullanılan pnömatik taşıma yöntemleri; • Yoğun faz pnömatik taşıma sistemleri, • Seyrek faz pnömatik taşıma sistemleri, • Vakum taşıma sistemleri.

PNÖMATİKTE ENERJİ VERİMLİLİĞİ Basınçlı havayı elde ederken ve kullanırken, sistem içerisinde enerji kaybı yaşanılabilecek birçok nokta bulunmaktadır. Kapsamlı bir enerji tasarruf önlemleri çalışması yardımı ile bu kayıplar önlenebileceği gibi enerji tüketimi de önemli ölçüde azaltılabilir.

Pnömatikte enerji maliyetleri toplam maliyetin yarısından fazlasına ulaştığından beri, verimliliği ve enerji tasarrufunu dikkate alarak oluşturulan pnömatik uygulamalar kısa sürede ilk yatırım maliyetlerini geri kazandırabilmektedir.

Kaçakları önlemek ve basınçları optimize etmek temel ilkemiz olmalıdır.

Enerji tasarrufu için göz önüne alınması gereken üç faktör: • Boyutlandırma En verimli enerji kullanımı için ön koşul pnömatik bileşenlerin doğru boyutlandırılmasıdır. Bileşenlerin olması gerekenden büyük seçilmesi enerji tüketimini arttırmaktadır.

• Hortum uzunlukları Hortum uzunlukları arttıkça, buna bağlı olarak doldurulması gereken hacim de artmaktadır. Ünitelerin tek merkezden yönetilmemesi, hortum ve bağlantı elemanı sayısını azaltacağı gibi, enerji tasarrufu da sağlayacaktır. • Basınç ayarları Sadece gerektiği kadar basınç kullanın. Basınç değerlerini en verimli hale getirmek enerji tasarrufu için en akıllı yöntemlerden biridir.

Küçük işleri yapmak için neden büyük ekipmanlar kullanıyoruz? Doğru yapı büyüklüğü seçimi, enerji verimliliği için temel yapıtaşlarından biridir. Enerji tasarrufu sağlamak için büyük çaba sarf edilmesine rağmen ihtiyaçlarınızı en uygun şekilde karşılamak üzere tasarlanan ürünler kullanılmadığı sürece en verimli çözüme ulaşmak mümkün olmayacaktır. Kararsızlık anlarında her ihtimale karşı “bir büyük daha iyidir” anlayışıyla gerektiğinden büyük boyutlandırma, yapılan yaygın uygulamalardandır.

Kompakt Bileşenler Silindir çaplarının düşürülmesi, ihtiyaç duyulan hava debisinin azalmasını sağlayacaktır. Daha kompakt silindir ve valflerin kullanımı sayesinde kompakt ve ekonomik makine tasarımları ile % 15’e varan enerji tasarrufu sağlanabilmektedir. Uzun hortumlar ile neden gereksiz sorunlar ve karmaşa yaratıyorsunuz? Hava beslemesini tek merkezlilikten kurtarın. Merkezi sistemler, hantallıkları ile ünlü olmalarının yanında kullandıkları uzun hatlar sebebi ile de çok fazla enerji tüketmektedirler. Pnömatik panolardan pnömatik tahrik elemanlarına gelen uzun hatlar, fazladan basınç düşmelerine ve enerji kayıplarına sebep olurlar. Silindir-valf ünitelerinin kullanımı ile hortum boyları kısalacağı gibi aynı zamanda bağlantı noktaları da azalacaktır. Silindir-Valf üniteleri ile % 35’e varan tasarruf sağlanabilir. Silindir ve valflerin direkt bağlantısı ile basınç kayıpları en aza indirilebilir. Bunun yanında silindir-valf üniteleri kolay kurulum ve bakım, daha hızlı cevap süreleri ve daha yüksek çevrim frekansı gibi avantajlara sahiptir.

Çok fazla enerji ile neden gerekenden fazla yük oluşturuyorsunuz? Akılcı basınç ayarlaması ile enerji tasarrufu sağlayın. Gerekenden az basınç kullanımı durumunda istediğiniz eylemi gerçekleştiremezsiniz, gerekenden fazla basınç kullanmanız durumunda da fazladan kullandığınız enerjiyi boşa harcamış olursunuz. Her uygulama için doğru basınç kullanımı ile % 25’e varan enerji tasarrufu sağlayabilirsiniz. Elektro-pnömatik basınç regülatörleri, dijital kontrol ve yenilikçi oransal teknolojiyi bir araya getirerek gerekli olan hassas basınç kontrolünü sağlayabilirler.

Sadece gerektiği kadar basınç kullanın. Akıllı kontrol sistemleri, sürekli olarak geçerli olan değerlerle gerekli olan değerleri karşılaştırırlar. Buna ek olarak, silindirler geri dönüş stroklarını daha düşük basınç değerleri ile tamamlayabilirler. Elektro-pnömatik basınç kontrol valfleri sayesinde kuvvet gerektirmeyen çevrimler düşük basınçlarda gerçekleştirilirken, kuvvet gerektiren çevrimlerde gerekli basınç değerlerine geçilebilir. Basınç kullanımının verimli hale getirilmesi ile % 25’e varan enerji tasarrufu sağlamak mümkün olmaktadır.