Dünyada buğday fiyatlarının artması üzerine un ithalatındaki gümrük vergisinin kaldırıldığı komşu Gürcistan’da un değirmenleri teker teker kapanıyor. 70 un fabrikasının bulunduğu ülkede, buğday stokları tükenen 67 değirmenin üretimi durdurduğu bildirildi.

Ukrayna savaşının, gıda güvencesine dair endişeleri artırdığı ülkelerde biri de buğday arzında büyük ölçüde Rusya'ya bağımlı olan Gürcistan. Ekmek tüketiminin yüksek olduğu 3.7 milyon nüfuslu ülkenin, Ukrayna'daki savaş nedeniyle dünya piyasalarında buğday fiyatlarında hızlı artış ve arzda daralma görüldüğü bu süreçte buğday kıtlığı yaşadığı belirtiliyor.

Gürcistan hükümeti,  ülkede bol miktarda un stoku bulunduğuna ve yerel buğday hasadına bir-iki ay içinde başlanacağına dikkat çekerek, kıtlıkla ilgili endişeleri gidermeye çalışıyor. Ancak ülkede değirmencilik sektörü temsilcileri, unun buğdaydan çok daha çabuk bozulduğunu hatırlatarak hükümetin iyimserliğini paylaşmıyor.

Ukrayna'daki savaş, küresel buğday arzında daralmaya yol açsa da Gürcistan’daki buğday kıtlığı savaş öncesine dayanıyor. Gürcistan, artan fiyatlar nedeniyle geçen yıl buğday ithalatından vazgeçip un ithalatına başladı. Bu kararın ardından eylül ayında Gürcistan un sanayinde alarm zilleri çalmaya başladı. Buğday stokları biten değirmenler teker teker un üretimini askıya almaya başladı. İngilizce ve Rusça yayın yapan Eurasianet haber portalına göre şu an ülkedeki 70 un değirmeninin 67'si, buğday stokları tükendiği ve yeni sipariş gelmediği için üretimi durdurdu.

Gürcistan Buğday ve Un Üreticileri Birliği Başkanı Levan Silagava, 13 Mayıs’ta yaptığı açıklamada hükümeti eleştirerek, “Unda sıfır ithalat vergisi olduğu için aylardır buğday ithalatı hiçbir anlam ifade etmiyor.” dedi. Birleşmiş Milletler'in, ülkelere un yerine iki aylık buğday rezervi bulundurma tavsiyesinde bulunduğunu belirten Silagava, “Maalesef mevcut durum BM tavsiyelerini karşılamıyor. Buğday rezervimiz hiç yok.” dedi.

Buğdaydan un ithalatına geçiş kararının arkasında gıdada Rusya'ya bağımlılığı azaltma hedefi de vardı. Ancak karar, bu yönde bir katkı sağlamadı. Gürcistan, 2021 yılında un ithalatının yüzde 96'sını kuzey komşu Rusya’dan yaptı. Hatta bu rakam, 2022'nin ilk aylarında yüzde 98'e kadar çıktı.

Gürcistan, son zamanlarda yerel buğday üretimini artırmasına rağmen yerli üretim, tüketiminin sadece yüzde 15'ini karşılıyor. Buğday açığını ithalatla karşılayan ülke, bunun yüzde 94’ünü Rusya’dan alıyor.

Gürcü değirmenciler,  hükümete un ithalatına vergi getirerek buğday ve un maliyetlerini eşitleme çağrısında bulunuyor. Ancak Başbakan Irakli Garibaşvili, ekmek fiyatlarının artmasına yol açacağını söyleyerek bu öneriyi reddediyor. Garibaşvili, gıda kıtlığı söylentilerini de ‘suni bir yaygara’ olarak niteliyor.