BLOG

El Niño, tahıl rekoltesini nasıl etkileyecek?

17 Mayıs 20234 dk okuma

Hububat piyasalarında gözler, bir taraftan Karadeniz Tahıl Anlaşması’nın akıbetine çevrilmişken, diğer taraftan da işaretlerini şimdiden veren El Niño hava dalgasına çevrilmiş durumda. Uzmanların, Haziran-Temmuz döneminde ortaya çıkmasını beklediği El Niño’nun küresel tahıl ekim alanlarının yüzde 25'inden fazlasında rekolteyi etkileyeceği tahmin ediliyor. Hangi ürünün nasıl etkileneceği ise El Niño'nun zamanlamasına ve gücüne bağlı olacak.

Dünya, kimi ülkelere bereketli hasat, kimilerine ise kıtlık getiren üç yıllık La Niña hava dalgasının ardından muhtemelen bir El Niño'ya doğru ilerliyor. Bu durum, geçtiğimiz yıllarda mahsul kaybı yaşayarak zarara uğrayan pek çok üreticiyi mutlu ederken, geçmişteki sıkıntıları bu kez başka bölgelere kaydıracak.

Doğu Pasifik Okyanusu'ndaki yüzey sularının olağandışı ısınmasını tanımlayan bir iklim modeli olan El Niño şu anda nötr durumda. Ancak muhtemelen uzun süre bu şekilde kalmayacak. Hem Avustralya Meteoroloji Bürosu (BOM) hem de ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) İklim Tahmin Merkezi tarafından El Niño izleme raporu yayımlandı. NOAA tahminlerine göre El Niño, Mayıs-Haziran-Temmuz aylarında ortaya çıkabilir ve bu süre zarfında gelişme şansı yaklaşık %62. Bundan sonra, gelişme şansı Haziran-Temmuz-Ağustos aylarında yüzde 75, yılın geri kalanında ise yüzde 80 veya daha yüksek bir ihtimalle artmaya devam ediyor. Yılın bu döneminde yapılan tahminler, sezonun ilerleyen dönemlerine kıyasla daha az doğru olma eğiliminde olsa da, El Niño'nun eli kulağında olabileceğini gösteren pek çok işaret var.

El Niño’nun tahıl üretimi üzerindeki etkilerini değerlendirirken en belirleyici faktör gücü olacak. Sıcak evre olarak bilinen El Niño, ne kadar güçlü olursa, küresel iklim etkilerinin de o kadar geniş kapsamlı ve şiddetli olması muhtemel. Bu hava olayının meydana getirdiği şartlar, ‘zayıf’, ‘orta’, ‘güçlü’ ya da ‘çok güçlü’ olarak sınıflandırılır. El Niño'ların tipik olarak en yüksek güce ulaştığı yıl sonuna kadar, mevcut tahminler bunun güçlü bir olay olma ihtimalinin yaklaşık yüzde 40 olduğu yönünde.

Uluslararası Tarım Piyasaları Bilgi Sistemi’nin (AMIS), mayıs raporuna göre El Niño'nun gerçekleşmesi halinde ve gücüne bağlı olarak Orta Asya, Kuzey Amerika'nın güneyi, Güney Amerika'nın güneydoğusu, Güney Avrupa, Doğu Afrika'nın doğusu ve güneyi ile Çin'in güney ve doğusunda ortalamanın üzerinde yağışlar görülebilir. Orta Amerika, Karayipler, Doğu Afrika'nın batısı ve kuzeyinin bir kısmı, Güney Amerika'nın kuzeyi, Güney Afrika, Hindistan, Kuzey Çin ve Avustralya'da ortalamanın altında kurak koşullar oluşabilir.

El Niño koşullarının küresel tahıl ekim alanlarının yüzde 25'inden fazlasında rekolteyi etkilediği tahmin ediliyor. El Niño hadiselerinin şimdiye dek genellikle küresel ortalama soya fasulyesi verimini biraz artırdığı, küresel mısır, pirinç ve buğday rekoltesini ise biraz azalttığı görüldü. Bu durumdan mısır, diğer ürünlere göre daha fazla etkilenme eğilimindedir. Ayrıca, yağmurla beslenen ürünlere kıyasla sulanan ürünler için olumsuz etkiler daha az olma eğiliminde.

PİRİNÇ ÜRETİMİ OLUMSUZ ETKİLENECEK

Mevcut potansiyel El Niño etkisinin tahıl üretimini nasıl etkileyeceği şimdilik belirsiz. Çünkü etkisi; güç, süre veya bölgesel hafifletici faktörler açısından her yerde aynı değil. Bununla birlikte, tarihsel El Nino olaylarına dayanarak, bazı mahsuller ve bölgelerin verimi üzerinde etkileri olabileceği söylenebilir.  AMIS’e göre mısır ve soya fasulyesi için, ABD'nin orta batısı ve Güney Amerika'nın güneydoğusunda verim muhtemelen olumlu etkilenirken, Kuzey Çin Ovası, güney Meksika, kuzeydoğu Brezilya, Hindistan, Endonezya, Batı Afrika ve Güney Afrika'da olumsuz etkilenecek. Buğday için, ABD'nin güneyindeki Great Plains (Büyük Düzlükler), Çin, Orta Asya ve Güney Amerika'nın güneydoğusunda verim muhtemelen olumlu etkilenirken, Avustralya'nın güneydoğusunda olumsuz etkilenecek. Pirinç içinse Güneydoğu Asya'nın tamamında olumsuz etki bekleniyor.

Uluslararası buğday, mısır ve bitkisel yağ fiyatları geçen yıl rekor seviyelere ulaşıp büyük dalgalanmalar gösterirken, pirinç piyasaları büyük küresel arz nedeniyle nispeten sakin seyretti. Ancak son yedi ayda pirinç fiyatları genel olarak yükselişe geçti ve bazı ülkelerde yüzde 25'ten fazla arttı. El Niño'nun, pozitif bir Hint Okyanusu Dalgası ile birlikte hızla ortaya çıkması, Güney ve Güneydoğu Asya'daki pirinç üretimi üzerindeki olası etkileri konusunda endişeleri artırıyor. Pek çok şey El Niño'nun zamanlamasına ve gücüne, özellikle de normal muson düzeninin etkilenip etkilenmeyeceğine bağlı olacak.

El Niño bazı bölgelerde mahsul verimini önemli ölçüde düşürebilirken, küresel düzeyde, başlıca üretici ülkelerdeki olumsuz rekolte sonuçlarının kısmen dengelenme ihtimali var. Böylece, bir bölgedeki rekolte düşüşleri diğer bir bölgedeki artışlarla dengelenebilir. Ancak, El Nino etkisinin tahıl üretimi üzerindeki gerçek etkileri ancak El Nino şiddetlenmeye başladığında anlaşılmaya başlanacak.


Piyasa Analizi Kategorisindeki Yazılar
17 Mayıs 20234 dk okuma

El Niño, tahıl rekoltesini nasıl etkileyecek?

02 Nisan 20193 dk okuma

“Çiftçimiz arpa üretimine yöneldi, buğday ekiminin özendirilmesi gerekiyor”

Gülfem Eren, Hubuder: “Yaşanan ekonomik sıkıntılar, girdi maliyetlerinin yüksekliği, buğday fiyatla...