BLOG

Avustralya: Tahıl piyasasının başat aktörü

02 Nisan 20207 dk okuma

“Avustralya, dünyanın en büyük tahıl üreticilerinden ve ihracatçılarından biri olarak dikkat çekiyor. Ülkede mevsim şartları iyi olduğunda 40 milyon tona kadar tahıl üretimi gerçekleştiriliyor. Gelir anlamında Avustralya tahıl ihracatının yüzde 57’sini teşkil eden buğday açık ara en önemli ürün. Her sene toplam buğday üretiminin yüzde 60’tan fazlası ihraç ediliyor. Avustralya, dünya buğday üretiminin sadece %3’ünü oluşturan nispeten küçük bir buğday üreticisi olmasına rağmen, küresel buğday ihracatının %15’ini karşılıyor. Bu rakam onu ihracat pazarının önemli bir aktörü hâline getiriyor.”

Bir kıta ülkesi olan Avustralya dünyanın altıncı büyük ülkesi konumunda. Hint ve Pasifik okyanusları arasında yer alan ülke, tüm kıtayı yöneten tek ulus devlet niteliğinde. Avustralya’nın nüfusu 24 milyon civarında. Nüfus ülkenin güneydoğusunda yoğunlaşıyor. Bu bölge ekonomik açıdan da en istikrarlı, sanayileşmiş ve en fazla etnik çeşitlilik gösteren bölge. Nüfusun yüzde 70’i ülke topraklarının yüzde 27’lik bölümünde yaşıyor. Nüfusun yüzde 87’si kentli.

Yüksek vasıflı iş gücüne ve dünyanın en güçlü ekonomilerinden birine sahip olan Avustralya; istikrarlı, demokratik ve kültürel anlamda çeşitlilik gösteren bir ülke. Avustralya ekonomisi son 26 yıldır kesintisiz ekonomik büyüme gösterdi. Gelişmiş dünyanın en yüksek büyüme oranlarından birine sahip olan ülke, dünyanın en büyük 13. ekonomisi. Ülke, büyük ölçekli tarım ürünleri ihracatından ve güçlü finans sektöründen faydalanıyor. IMF, ülke iş gücü piyasasında sürekli güçlenmenin ardından hane halkı tüketiminin toparlanmasını beklediğinden ötürü 2020 ve 2021 için %2,3 ve %2,6’lık bir GSYİH büyümesi öngörüyor.

Avustralya’nın tarım endüstrisinin ülke ekonomisine katkısı yaklaşık 60 milyar dolar. Tarım, toplam iş gücünün %2,5’ini teşkil etmekte ve GSYİH’ye %2,5 oranında katkıda bulunmaktadır. Bununla birlikte, tarım sektörü ihracat için en önemli endüstri kalemlerinden biri. Avustralya geniş arazilere sahip bir tarım ülkesi ve dünyanın başlıca yün, et, buğday ve pamuk ihracatçılarından biri.

Avustralya, dünyanın en büyük tahıl üreticilerinden ve ihracatçılarından biri olarak dikkat çekiyor. Avustralya tahılı - buğday, arpa, kanola, yulaf ve bakla- dünya çapında gıda ve hayvan yemi endüstrilerinde kullanılmak üzere ihraç ediliyor. Gelir anlamında Avustralya tahıl ihracatının yüzde 57’sini teşkil eden buğday açık ara en önemli ürün. Arpa (yüzde 10), yağlı tohumlar (yüzde sekiz) ve bakliyat (yüzde altı) geriye kalan üretimin çoğunluğunu oluşturuyor.

Mevsim şartları iyi olduğunda Avustralya, 40 milyon tona kadar tahıl üretimi gerçekleştirebiliyor. Bununla birlikte, Avustralya tahıl çiftliklerinin verimliliği, karlılığı ve küresel rekabet gücü; rekolte, üretim maliyetleri, emtia fiyatları ve döviz kurundaki dalgalanmalardan etkileniyor.

Avustralya, dünya buğday üretiminin sadece %3’ünü oluşturan nispeten küçük bir buğday üreticisi olmasına rağmen, toplam dünya buğday ihracatının %15-18’ini karşılıyor. Bu rakam onu ihracat pazarının önemli bir aktörü hâline getiriyor. Avustralya’nın buğday ihracatı, Endonezya, Mısır, Irak ve Japonya ile Asya ve Orta Doğu’da yoğunlaşmış ve son yıllarda Çin’e yönelik de büyüme göstermiştir.

Bununla birlikte, Avustralya’nın artan tahıl pazarında rekabetçi kalabilmek için tahıl tedarik zincirlerinde reform yapmaya devam etmesi gerekiyor. Avustralya İhracat Tahıl İnovasyon Merkezi’nin (AEGIC) hazırladığı bir rapora göre, 2014’ten bu yana Avustralya tedarik zincirlerinde verimliliği artırmak için yapılan büyük yatırımlara rağmen, kullanıcılara yönelik maliyetler düşük bir miktarda azaldı veya sabit kaldı. AEGIC Baş Ekonomisti Profesör Ross Kingwell, Avustralya tedarik zincirleri ve tahıl üretiminde maliyetlerinin - uzun mesafe nedeniyle nakliye maliyetlerinin daha yüksek olduğu Kanada hariç - çoğu rakibe kıyasla yüksek olduğunu belirtiyor. Prof. Kingwell, şu tespitlerde bulunuyor: “Tedarik zinciri maliyetleri, Avustralya’daki toplam tahıl üretim maliyetinin %30-35’i kadarı ve bu oran rakip ülkeler arasında da aşağı yukarı aynı düzeydedir. Öyle olsa bile, Ukrayna, Rusya ve Arjantin gibi rakipler, düşük işçilik maliyetlerinden ve büyük üretim artışları nedeniyle artan ölçek ekonomilerinden faydalanıyorlar. Avustralya’da genel tedarik zinciri maliyetleri ya az bir miktarda düştü ya da sabit kaldı.”

Profesör Kingwell, Avustralya tahılının rekabetten kopmaması için harekete geçilmesi gerektiğini söylerken şu tavsiyelerde bulunuyor: “Avustralya tahılının uluslararası alıcılar nezdinde cazip kalması gerekiyor, bu nedenle uygun fiyatlı kalması ve son kullanıcılar tarafından talep veya arzu edilen özelliklerle amaca uygun olması gerekiyor. Avustralya tahıl endüstrisinin gittikçe artan bir şekilde, yakın bölgedeki kazancı yüksek pazarlara ihracat yapmaya ve rakipler tarafından kolayca veya ucuz bir şekilde kopyalanması mümkün olmayan özelliklere sahip yüksek kaliteli buğday sunmaya odaklanması gerekecek.”

SON ON YLLIK DÖNEMİN EN DÜŞÜK BUĞDAY HASADI Avustralya buğdayı, başta erişte ve ekmek olmak üzere çok çeşitli gıda ürünlerinde mükemmel performansı nedeniyle oldukça değerli. Avustralya buğdayı uluslararası pazarlarda, özellikle de Asya ve Orta Doğu’dan talep görüyor. Her sene Avustralya’nın toplam buğday üretiminin yaklaşık %65-75’i ihraç ediliyor. Avustralya’nın ihraç ettiği buğdayın %30’undan fazlası noodle (Asian noodle) üretimi için kullanılıyor.

‘Avustralya tahıl kuşağı’ olarak bilinen güney ve doğu bölgelerinde yetiştirilen buğday, Avustralya tahıl endüstrisinde en büyük ve yoğun bölgedir. Avustralya yılda yaklaşık 25 milyon ton buğday üreterek yıllık küresel üretimin yüzde 3,5’ini sırtlıyor. Western Australia ve New South Wales eyaletleri, üretimin en fazla olduğu eyaletlerdir.

Avustralya’da Eylül 2019’da başladıktan sonra Queensland, Victoria ve Güney Avustralya eyaletlerinde etkili olan yangınlar, ciddi düzeyde üretim kaybına yol açtı. Kıtanın en yoğun nüfuslu bölgelerinden bazılarını da etkileyen yangınlar ülke tarımını çok olumsuz bir şekilde etkiledi. Avustralya’nın 2019/20 sezonunda buğday hasadının son on yılın en düşük düzeyinde ve 10 yıllık ortalamanın yaklaşık yüzde 40 altında olduğu tahmin ediliyor. Sonuç olarak, buğday ihracatının bu yıl art arta üçüncü kez olmak üzere düşmesi bekleniyor. ABD Tarım Bakanlığı’nın (USDA) Avustralya’nın 2019/20 sezonundaki buğday üretimine ilişkin tahmini, bir önceki yıl da nispeten zayıf seyreden mahsul miktarından 2,3 milyon ton daha düşük olacak şekilde 15,0 milyon tona revize edildi.

BUĞDAY SEVKİYATINDA EN BÜYÜK DÜŞÜŞ USDA, tahmini hasadın düşük olması nedeniyle Avustralya’nın 2019/20 sezonundaki buğday ihracatına ilişkin tahminini de 2018/19 sezonunun 1 milyon ton altında olacak şekilde 8,0 milyon tona düşürdü. Bunun ihracatın düştüğü üçüncü yıl olması bekleniyor. Geçen yıl ihracatın büyük çoğunluğu Batı Avustralya’dan gelirken (yüzde 79), bu sezon Victoria ve Güney Avustralya’dan gelen sevkiyatların artacağı öngörülüyor.

Ülkede 2018/19 buğday ihracatı, bir önceki yıla göre yaklaşık 5,0 milyon ton düşüşle 9,0 milyon ton olarak gerçekleşmişti. Avustralya sevkiyatında yaşanan en büyük düşüşü gören pazar, ihracatın geçen yıla göre yüzde 62 azaldığı Endonezya oldu. 15 yıldır ilk kez Endonezya, Avustralya’nın buğday pazarları arasında en başta yer almadı. Ayrıca Endonezya; Ukrayna, Kanada ve Arjantin’den Avustralya’dan daha fazla ithalat yaptı.

ARPA PAZARININ BASKIN OYUNCUSU Dünya arpa ihracat pazarlarının baskın bir oyuncusu olan Avustralya, dünyanın maltlık arpa ticaretinin yüzde 30-40’ını ve yemlik arpa ticaretinin yüzde 20’sini karşılıyor.Avustralya’da her yıl yaklaşık dört milyon hektar alanda sekiz milyon tona yakın arpa üretiliyor.Arpa; buğday, kanola, yulaf ve bakliyat ile rotasyonda yaygın olarak yetiştiriliyor.

USDA’nın 2019/20 sezonunda Avustralya’daki arpa üretimine ilişkin tahmini, geçen yılki mahsulün biraz ve 10 yıllık ortalamanın yüzde yedi altında olacak şekilde 8,2 milyon ton olarak revize edildi. Ve 2019/20 arpa ihracat tahmini, geçen yılki seviyesinin bir miktar aşarak 3,8 milyon ton olarak açıklandı. İhraç edilebilir arzın geçen yıla yakın olması, iç tüketimin ise küçük bir düşüş göstermesi bekleniyor.

Avustralya’da sorgum üretiminin de ekim alanındaki keskin düşüşün bir sonucu olarak bu yıl azalması bekleniyor. South Wales ve Southern Queensland eyaletlerinin kilit sorgum bölgesinde yıllardır devam eden kuraklık, ekim mevsiminin (Eylül-Ocak) büyük bir bölümünde topraktaki nemin son derece düşük olmasıyla sonuçlandı ve ekili alanda keskin bir düşüşe neden oldu.

ÖNEMLİ BİR BAKLİYAT İHRACATÇISI Avustralya’nın çeşitli tarımsal iklim bölgeleri geniş bir yelpazede yüksek kaliteli bakliyat üretimine imkan tanıyor. Bakliyat, Avustralya tahıl endüstrisinde önemli bir kalem olarak yer tutuyor. Avustralya, 1,8 milyon hektarlık alanda ortalama 2,2 milyon ton bakliyat üretiyor. Yapılan araştırmalar, ülkenin ekim alanını 4,2 milyon hektara çıkarma potansiyeli olduğunu gösteriyor. New South Wales, Batı Avustralya ve Güney Avustralya eyaletleri ülkenin en fazla bakliyat üreten bölgeleri olarak öne çıkıyor. Avustralya genelinde bezelye, kuru bakla, nohut, mercimek, bakla ve maş fasulyesi dâhil olmak üzere çok çeşitli bakliyat ürünleri üretilmekte. Avustralya bakliyat mahsulünün büyük bir kısmı uluslararası pazarlara ihraç ediliyor.

Bakliyat üretiminin büyümesi, ülkedeki tahıl sistemindeki önemi nedeniyle tüm Avustralya tahıl endüstrisinin gelecekteki sürdürülebilirliğinin anahtarlarından biri olarak görülüyor. Bakliyat, kârlı bir üretim seçeneği sunmanın yanı sıra, uzun vadeli üretim rotasyonunun bir parçası olarak da tüm çiftlik işletmelerinin başarısına katkıda bulunuyor.

AVUSTRALYA’DA UN SANAYİSİ Geçtiğimiz on yıllar boyunca Avustralya tahıl değirmenciliği önemli düzeyde modernleşti. 1870’li yıllarda Avustralya’da güç kaynağı olarak buhar, su veya rüzgâr kullanan 500’den fazla un değirmeni vardı ve çoğu büyük kasabanın kendine mahsus bir un değirmeni vardı. Ancak gelişmiş teknoloji, daha büyük değirmenler ve öğütülmüş ürüne daha az yurt dışı talebi nedeniyle bu sayı düştü. Avustralya’da hem şehirlere hem de kırsal bölgelere dağılan değirmen sayısı artık tüm eyaletlerde toplam 28 kadar düşmüş durumda. Daha az sayıda ve daha az işçiyle daha büyük kapasiteli değirmenler şeklinde tanımlanabilecek bu eğilim, değirmencilik endüstrileri son derece gelişmiş diğer ülkelerde de gördüğümüz bir trend. Bununla birlikte, Avustralya nüfusunun artması ile birlikte una olan talep sürekli olarak artıyor.

Ülkede yıllık yurt içi un tüketimi yaklaşık 1,5 milyon ton olup, 440 bin ton un da nişasta ve gluten gibi endüstriyel amaçlar için kullanılmakta. Avustralya, yurt dışı pazarlarına buğdayın yanı sıra un da gönderiyor. Son on yılda %26 artan toplam un üretimi şu an 2,1 milyon ton düzeyinde. Bu unun %60’ından fazlası ekmek üreticileri tarafından kullanılıyor.

Etiketler
#un değirmeni
Ülke Profili Kategorisindeki Yazılar
03 Mart 20224 dk okuma

Brezilya'nın mısır ihracatı 2022'de %115 artabilir