Türkiye, stratejik konumundan ve liman altyapısına yaptığı yatırımlardan yararlanarak tarımsal ürünlerin dünya genelinde dolaşımını kolaylaştıran önemli bir transfer merkezi konumuna geldi. ABD Tarım Bakanlığı’nın (USDA) yayımladığı bir rapora göre, Türkiye’nin yağlı tohumlar, tahıllar ve bakliyat dahil olmak üzere tarım ürünlerinin küresel sevkiyatındaki rolü son on yılda muazzam bir büyüme gösterdi.
ABD Tarım Bakanlığı Dış Tarım Servisi’nin 26 Ağustos’ta yayımladığı rapor, Türkiye’nin tarımsal emtialar için küresel bir kavşak noktası olma rolünün altını çiziyor. Raporda, “Son on yılda, yerel liman altyapısına ve depolamaya yapılan yatırımlar ile Türkiye’nin bölgesel ve küresel ticaret ağlarına daha derin entegrasyonu sayesinde, ülke yağlı tohumlar, tahıl, bakliyat, kabuklu yemişler ve meyve suyu gibi tarım ürünleri için önemli bir transit merkez haline geldi. Türkiye transit ticaretinin önünde parlak bir gelecek var ve büyümeye devam etmesi bekleniyor.” deniliyor.
Rapora göre 2022 yılında Türkiye üzerinden aktarılan tarım ürünlerinin değeri, 2019 ve 2020 yıllarında kaydedilen seviyelerin neredeyse iki katına çıkarak 4 milyar dolarlık bir rekor kırdı. 2023 yılında transit sevkiyatların değeri hafif bir düşüşle 3,8 milyar dolar olsa da transit ticaretin yukarı yönlü seyrini sürdürmesi bekleniyor. Rapor, “Son on yılda, gelişmiş bir liman ağı ve buna bağlı depolama tesislerinin gelişmesiyle birlikte Türkiye; Orta Doğu, Orta Asya ve Afrika’daki pazarlara giden üçüncü ülke tarım ürünleri için önemli bir sevkiyat üssü haline geldi. 2013-2023 yılları arasında dökme ürünlerin transit geçiş hacmi beş kat artarak yaklaşık 500.000 metrik tondan 2,5 milyon metrik tona ulaştı. Aynı zamanda Türkiye, özellikle Rus ve Ukrayna buğdayından elde edilen un ve makarna olmak üzere reeksport sektöründe de küresel bir dev haline dönüştü.” tespitinde bulunuyor.
2013-2023 yılları arasında başlıca tarım ürünlerinin sevkiyatı (MT)
Kaynak: Trade Data Monitor, LLC'de yayınlanan Türkiye ticaret verilerinden elde edilen tahmini rakamlar.
Raporda ayrıca son dönemde yaşanan küresel çatışmaların ve jeopolitik belirsizliklerin Türkiye’nin transit ticaretteki kilit rolünü artıran faktörler olduğu belirtilerek, “Son birkaç yılda, Ukrayna’daki savaş ve Karadeniz’deki belirsizlikle birlikte, Türkiye hem Rusya hem de Ukrayna’dan gelen yağlı tohumlar ve tahıllar için daha da önemli bir aktarma merkezi haline geldi. Kızıldeniz’de son dönemde yaşanan sıkıntılar da Türkiye’nin Orta Doğu ve Afrika’ya giden yüklerin sevkiyatında bir merkez olma özelliğini pekiştirdi.” deniliyor.
Türkiye’nin transit ticaretinin büyümeye devam edeceği konusunda da iyimser olan USDA, “Türkiye, Trans-Hazar Doğu-Batı-Orta Koridoru ve Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’nde kritik bir ticaret bağlantısı olarak konumlandığından, transit ticaretin değeri ve hacmi artacaktır. Türkiye’nin bu ticaret ağları içindeki ayrılmaz bağlantısı, ülkenin Avrupa, Asya ve Orta Doğu arasındaki ticaretin kavşak noktası olarak sahip olduğu tarihi mirasın üzerine inşa ediliyor.” değerlendirmesini yapıyor.