Avrupa’nın en büyük tahıl üreticisi Fransa, son yılların en düşük buğday ihracatıyla karşı karşıya. Ülkenin en büyük dış pazarlarından biri olan Cezayir ile yaşanan diplomatik gerilim, Çin’den gelen talebin azalması ve kötü hava koşullarının etkilediği zayıf bir hasat, Fransa’nın küresel buğday piyasasındaki konumunu sarsıyor.
Fransa tarım ofisi FranceAgriMer’e göre, 2024/25 sezonunda Avrupa Birliği dışına yapılacak yumuşak buğday ihracatının 3,5 milyon ton seviyesinde kalması bekleniyor. Bu, geçen sezona kıyasla üçte iki oranında bir düşüş anlamına gelirken, 21. yüzyılın en düşük ihracat hacmi olarak kayıtlara geçecek. Sezonun ilk yarısında sadece 1 milyon tonluk sevkiyat gerçekleştirilirken, ocak ayında da sevkiyatların zayıf olması ihracat hedeflerinin daha da gerileyebileceğine işaret ediyor.
KÜRESEL BUĞDAY İHRACATI SIRALAMASINDA GERİLEME RİSKİ
Fransa’nın buğday ihracatındaki düşüş, küresel tahıl ticaretinde rekabetçi konumunu da tehdit ediyor. Düşen üretim rakamları nedeniyle ülke, dünya buğday ihracatında altıncı sırada yerini Arjantin’e kaptırabilir. Rusya, Avustralya, Kanada ve ABD gibi büyük ihracatçılarla olan fark ise giderek açılıyor.
Fransa’daki ihracat düşüşü büyük ölçüde hava koşullarına bağlı olarak gerçekleşen üretim kaybına dayanıyor. Ülkede ekim döneminde aralıksız yağan yağmurlar, 1980’lerden bu yana görülen en düşük yumuşak buğday hasadına yol açarken, kalite sorunları da uluslararası pazarlarda Fransa’nın rekabet gücünü azalttı. Öte yandan, Doğu Avrupa’dan gelen, başta Rusya liderliğindeki daha ucuz buğday ihracatı da fiyatları baskı altında tutuyor.
CEZAYİR VE ÇİN PAZARLARINDA KAN KAYBI
Cezayir ve Çin, Fransa’nın uzun yıllardır en büyük buğday ihracat pazarları arasında yer alıyordu. Ancak 2024/25 sezonunda Fransa, Cezayir’e sadece bir sevkiyat gerçekleştirirken, Çin’e ise hiç buğday satışı yapamadı. Fas pazarında ise Fransız buğdayı satışları yarı yarıya düştü. Fransa ile Cezayir arasındaki diplomatik gerilim, ihracattaki kaybın başlıca nedenlerinden biri olarak öne çıkıyor. Fransa’nın Batı Sahra konusunda Fas’ın egemenliğini tanımasının ardından, Cezayir’in tahıl ithalat ajansı OAIC’nin Fransız buğdayını alımlarından fiilen dışladı. Çin de ithalat stratejisini değiştirerek yönünü Avustralya buğdayına çevirdi.
ALTERNATİF PAZAR ARAYIŞI
Fransız ihracatçılar, geleneksel pazarlarındaki kayıpları telafi etmek için alternatif bölgelere yönelmeye çalışıyor. Fransız tahıl devi InVivo, Suudi Arabistan’da yeni bir ticaret ofisi açarken, Fransa’nın en büyük tahıl ihracat terminalini işleten Senalia, Orta Doğu’da ithalat terminalleri kurarak Fransız tahılını diğer menşeli ürünlerle birlikte pazarlama stratejisi geliştiriyor.
Fransa’nın buğday ihracatında yaşadığı gerileme, yalnızca tarım sektörüyle sınırlı kalmayıp ekonomiye de olumsuz yansıyor. Fransa Ulusal İstatistik Ofisi, 2023 yılındaki yağışların neden olduğu hasat kayıplarının Fransa ekonomisinin büyümesini 0,2 puan aşağı çektiğini açıkladı. İhracatın toparlanması için hava koşullarının düzelmesi ve küresel talebin yeniden canlanması gerektiği ifade ediliyor.