Andrew Whitelaw
Direktör
Thomas Elder Markets
Melbourne
•Endonezya, buğday ithalatında Mısır ile aradaki mesafeyi kapatıyor ve dünyanın en büyük buğday ithalatçısı olarak Mısır’ı gölgede bırakabilir.
•Nüfusu 274 milyon olan Endonezya’da bu rakamın 2050’de 330 milyona çıkması bekleniyor.
•2000’li yılların son yarısında Endonezya, yılda ortalama 5.6 milyon ton buğday ithal etti. Son beş yılda ise bu, 10.5 milyon tona sıçradı.
•Endonezya, kuraklık sırasında Avustralya’nın ihraç edilebilir fazlasından daha fazla buğday ithal etti.
•Avustralya, Endonezya ile ticaretin önündeki engellerin kaldırılmasına yardımcı olan bir serbest ticaret anlaşmasına sahip.
Son aylarda Avustralya’daki buğday endüstrisinin geleceği hakkında sektör paydaşları ile gayri resmi sohbetler yapıyorum. Bu sohbetler, müşterilerimizi ve kapımızın eşiğinde nasıl bir hazinenin olduğunu düşünmemi sağladı: Endonezya.
Uzun süredir dünyanın en büyük buğday ithalatçısı Mısır. Mısır, kısmen sübvansiyonlu ekmekle desteklenen gıda politikası nedeniyle büyük bir alıcı konumunda. Ülkenin çoğunluğu sübvansiyonlu oranlarda ekmek satın alabiliyor.
Mısır’ın buğday üretimi, 100 milyonu bulan nüfusunun ihtiyacını karşılamaya yetmiyor. Mısır’ın buğday ithala listesinin en tepesindeki yeri, potansiyel olarak uygun bir rakip olan en kalabalık komşumuz Endonezya ile önümüzdeki yıllarda çekişme içinde olabilir.Endonezya, Mısır ile coğrafi olarak uzak olsa da bazı benzerlikleri paylaşıyor. Endonezya, buğday bazlı ürünlerin beslenmede büyük bir pay sahibi olduğu geniş bir nüfusa sahip. Önümüzdeki on yılda buğday arz ve talebindeki büyük değişime baktığımızı varsayalım. Bu durumda, bu hareketin bir kısmı Endonezya’dan gelecek.
Avustralya’da medyamız ve analistlerimiz Çin’e odaklanma eğiliminde. Manşetlerimizde genel olarak Çin boy gösteriyor. Bu eğilim, ABD-Çin ticaret savaşından Avustralya arpa ihracatını etkin bir şekilde yasaklama kararına kadar Çin ile dünyadaki çeşitli ülkeler arasındaki siyasi entrika arttıkça son zamanlarda giderek daha fazla görülüyor. Elbette bu durum, gazete sattırıyor. Ancak Avustralya açısından Endonezya sessiz bir performans sergiliyor ve buğdaydan hayvancılığa kadar çeşitli tarım ürünleri için müthiş bir ortak olma fırsatına sahip.
Endonezya nüfusunun yaklaşık 274 milyon olduğu tahmin ediliyor. Bu da 25,6 milyon olan Avustralya nüfusunun on katından fazla. Endonezya nüfusunun 2050 yılına kadar 330 milyona çıkması bekleniyor. Bu da Avustralya’nın hemen yanı başında beslenecek çok sayıda boğaz demek.
Endonezya’da nüfus artışı ve yerel üretimin olmaması, buğday ithalatının sürekli artmasına neden oldu. 2000’li yılların son yarısında Endonezya ortalama 5.6 milyon ton buğday ithalat ediyordu. Son beş yılda ise bu rakam 10.5 milyon tona sıçradı.
ZENGİNLİK
Gerçek şu ki, Endonezya’ya buğday ithalatındaki artışın tek belirleyicisi nüfus değil. Artan talep, artan zenginlikten geliyor. Nüfus daha zengin hale geldikçe, daha fazla yiyecek alma kapasitesi de artıyor. Bu, özellikle gelişmekte olan ülkelerin daha yüksek servet grubuna geçişinde görülür. Genel eğilim, daha fazla unlu mamül ve ardından zenginlik arttıkça daha fazla et proteini talebi şeklindedir.
Grafik 3, Endonezya’da buğday ithalatının kişi başına Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’ya (GSYİH) karşı eğilimini gösteriyor. Grafikten görüleceği üzere artan GSYİH ile artan ithalat arasında yakın bir ilişki var. İçinde bulunduğumuz bu on yılın büyük bölümünde Endonezya’nın buğday ithalatının artmaya devam etmesi bekleniyor.
Endonezya gibi gelişmekte olan ülkeler tarafından küresel zenginliğin geliştirilmesi ve artan harcama gücü, daha yüksek değerli gıda talebinin artması yoluyla tarımsal tedarik zincirindeki herkese fayda sağlıyor.
ARTAN YEM TALEBİ
Endonezya’da giderek artan hayvansal protein talebi, tahıl talebindeki artışın diğer bir sebebi. Endonezya’nın Avustralya’dan yaptığı canlı sığır ithalatının büyük bir kısmı besi sığırlarıdır. Avustralya’dan temin edilen bu sığırlardan elde edilen etin, Endonezya sığır eti tüketiminin yaklaşık %25’ine karşılık geldiği tahmin ediliyor.
2000’li yılların başından bu yana Avustralya’dan Endonezya’ya canlı sığır ticareti hacminde büyüme yaşanıyor. İstatistikler bize Endonezya’ya ihracatın, yıllık toplam Avustralya canlı ihracat hacminin yaklaşık yarısını oluşturduğunu gösteriyor.
2011/12 sezonunda ticaretin geçici olarak durmasına neden olan hayvan sağlığı endişeleri nedeniyle canlı sığır ihracat hacimlerinde gözle görülür bir düşüş yaşanmıştı. Bununla birlikte, son yıllarda yıllık hacim 500.000 ila 700.000 baş arasında dalgalanıyor. 2021 sezonunda ise Avustralya sığır arzındaki daralma ve rekor düzeyde yüksek fiyatlar nedeniyle Endonezya’ya satışlar azaldı.
Endonezya hükümeti, yerel büyük baş hayvancılık sektöründe büyümeyi teşvik ederek gıda güvencesini artırmayı hedefliyor. Bundan dolayı da hükümet, canlı sığır ithalatının en az yüzde 3’ünün damızlık sığır olması şartını getirdi. Ancak bu koşul, Covid-19 pandemisi nedeniyle durduruldu. Son on iki ayda, Avustralya’dan ithal edilen yaklaşık 400.000 büyük baş hayvanın yüzde 99’u besi sığırı oldu.
Bu nedenle Endonezya’ya ithal edilen sığırların çoğu, kesim ağırlığına ulaşmak için beslenmeye ihtiyaç duyar. Endonezya’da büyük baş hayvana yönelik bu talep, erişte ve unlu mamuller için zaten güçlü olan buğday talebine eşlik ederek büyük ölçekli yem talebiyle sonuçlanacaktır.
ENDONEZYA, BUĞDAY İTHALATINDA MISIR’I GEÇEBİLİR
Endonezya’nın buğday ithalatındaki artış dramatik oldu. Ülkenin buğday ithalatı, dünyanın bir numaralı buğday ithalatçısı Mısır’ın ithalat hacminin ortalama %85’ine yükseldi. Mısır, buğday piyasaları açısında önemli bir ülke. Mısır’ın açtığı alım ihaleleri yakından izleniyor olsa da Endonezya sessiz bir performans sergiliyor. Görüşümüz, Endonezya’nın on yıl içinde dünyanın en büyük buğday ithalatçısı olarak Mısır’ı gölgede bırakabileceği yönünde.
Mısır pazarına büyük ölçüde Karadeniz menşeli buğday domine ediyor. Avustralya da Endonezya’ya büyük miktarlarda buğday tedarik etmek için coğrafi bakımdan avantajlı konumda.
Avustralya’nın Endonezya’ya ihracatına yönelik en büyük risk, potansiyel ihracatımızı etkileyen değişken iklim ve kuraklıktır. Bu, her zaman var olacak ve belki de iklim değişikliğiyle daha da şiddetlenecek bir risk. Ancak gerçek şu ki kısa süreli kuraklıklar dışında Avustralya menşeli buğday güçlü bir konumda olacak.
Çin ile siyasi ilişkimiz şu anda zayıf; ancak Endonezya ile ilişkilerimiz güçlü. Avustralya’daki sanayi kuruluşları (Grain Growers Ltd. gibi), büyük ölçekli bir müşteri olan Endonezya’ya erişim sağlamaya yardımcı olan serbest ticaret anlaşmaları yapmamızı sağlamak için hükümetle birlikte çalışıyor.
Avustralya, yerel buğday üretimini kitlesel olarak büyütme kapasitesine sahip olmayan böylesine önemli bir ticaret ortağına bu kadar yakın konumlandığı için şanslı.