Bulgaristan ve Yunanistan’ın en çok üretimini gerçekleştirdiği tahıl ürünü buğday ve mısırdır. Bulgaristan 2012 yılında 4,4 milyon ton buğday üretmiş ve bu miktarı 2014 yılında 5,3 milyon tona çıkarmıştır. Yunanistan’ın mısır üretimi ise 2012 ve 2013 yıllarında 2,2 milyon ton dolaylarında seyretmiş, 2014 yılında ise 2,1 milyon tona gerilemiştir.

Karadeniz kıyısında yer alan Bulgaristan, Güneydoğu Avrupa’da Türkiye ile Romanya arasında yer almaktadır. Başkenti Sofya olan ülke, gayri safi enerji tüketiminin yüzde 70’ten fazlasını ithalattan sağlamaktadır. Ham petrol ve doğal gaz ithalatında Rusya’ya tam bir bağımlılık söz konusudur.

Bulgaristan, Makedonya, Arnavutluk ve Türkiye ile sınır komşusu olan Yunanistan’ın başkenti ise Atina’dır. İşgücünün yüzde 11,8’ini istihdam eden tarım sektöründe üretimi yapılan önemli ürünler taze meyve-sebze, zeytin, tütün, şeker, pirinç, buğday, işlenmiş meyve sebze, konserve şeftali ve domates ve zeytinyağıdır.

GENEL EKONOMİK GÖRÜNÜM Bulgaristan ekonomisi, serbest piyasa şartlarına göre işleyen, dışa açık, özel sektörü orta düzeyde gelişmiş, az sayıda stratejik devlet işletmesi olan bir ekonomidir. Bulgaristan’ın 2007 yılında AB’ye üyeliğiyle birlikte ekonomik performansının arttığı görülmektedir. 2004-2007 yılları arasında ortalama GSYİH artışı yüzde 6,1 olarak gerçekleşmiştir. Yine aynı dönemde ülkeye giren sermaye ve kredi miktarında önemli artışlar yaşanmıştır. 2009 yılından beri Bulgaristan ekonomisinin durgunluktan kurtulma süreci yavaş sürmektedir.

Yunanistan’da devletin ekonomideki payı yüzde 40 oranındadır. Hizmet ağırlıklı ekonomiden oluşan Yunanistan gemi taşımacılığı, turizm ve bankacılık dışındaki sektörlerde rekabet edememektedir. 2008 yılından itibaren Yunan ekonomisinin büyümesi daralmış olup, ekonomi 2009 yılında yüzde 3,1, 2010 yılında 5,4, 2011 yılında yüzde 8,9 oranında, 2012 yılında yüzde 6,6 oranında daralmıştır. Ekonomi 2013 yılında da daralmasını sürdürmüş olup, yüzde 3,9 oranında gerilemiştir.

TARIMIN YERİ VE ÖNEMİ Bulgaristan’da 2013 yılı verilerine göre tarımsal arazilerin toplam büyüklüğü yaklaşık 5,26 milyon hektardır. Kullanılan tarımsal araziler yaklaşık 5 milyon hektardır. 2013 yılı toplam tarımsal üretimi yaklaşık 4,39 milyar Euro’dur. 2013 yılı tarım üretiminde birinci sırayı hububat-bakliyat üretimi almıştır. İkinci sırada endüstriyel tarım ürünleri gelmektedir. Hammadde ve düşük işgücü maliyetleri kullanımı etkinleştirildiği takdirde, ülkede gıda sektörünün büyümesi olasıdır.

Yunanistan ekonomisi büyük ölçüde tarıma dayanır. Topraklarının yüzde 29’una yakın bir bölümü tarıma elverişlidir. Çoğu bölgeler dağlık olduğundan tarım için müsait geniş ve verimli ovalar ve sulama ihtiyacı için gerekli akarsu miktarı azdır. Buna rağmen nüfusun yüzde 30’una yakını tarım ve hayvancılıkla uğraşır. En önemli tarım ürünleri; tahıl, tütün, pamuk, pirinç, zeytin, üzüm, meyve ve sebzedir.

BULGARİSTAN’DA TAHIL ÜRETİMİ Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) verilerine göre; Bulgaristan’ın en fazla üretimini gerçekleştirdiği hububat ürünü buğdaydır. 2005 ve 2014 sezonları arasında gerçekleştirilen buğday üretim verilerine bakıldığında, yaklaşık olarak 2 milyon ton ile 5,5 milyon ton arasında üretim gerçekleştirildiği görülmektedir. 2011 yılında 4,4 milyon ton buğday üretilirken bu miktar 2012 yılında aynı kalmıştır. 2013 yılında üretim bir miktar artarak 5,5 milyon tona ulaşmış, 2014 yılında da çok az düşüş göstererek 5,3 milyon tona gerilemiştir.

Bulgaristan’ın üretimini gerçekleştirdiği bir diğer önemli tahıl ürünü ise mısırdır. 2005 ila 2013 yılları arasında mısır üretiminin 300 bin ton ile 3 milyon ton arasında değişen miktarlarda gerçekleştiği görülmektedir. 2011 yılında 2,2 milyon ton olarak kaydedilen mısır üretimi, 2013 yılında artış göstermiş ve 2,7 milyon tona yükselmiştir. 2014 yılında gerçekleşen mısır üretimi ise 3,1 milyon tondur. Mısırdan sonra bir diğer önemli ürünse arpadır. Bulgaristan’ın arpa üretimi, 2011 ve 2014 yılları arasında 400 ile 850 bin ton arasında seyretmiştir. 2014 yılında kaydedilen arpa üretimi ise 852 bin tondur.

YUNANİSTAN’DA TAHIL ÜRETİMİ FAO’nun verilerine göre; Yunanistan’da en çok üretimi gerçekleştirilen tahıl ürünü mısırdır. Mısır üretimi 2005 ve 2014 yılları arasında 1,7 ila 2,5 milyon ton arasında kaydedilmiştir. 2011 yılında 2,1 milyon ton olarak kaydedilen üretim, 2012 ve 2013 yıllarında 2,2 milyon ton civarında seyretmiş, 2014 yılında ise 2,1 milyon ton üretim gerçekleşmiştir. Yunanistan’ın üretimini gerçekleştirdiği bir diğer önemli ürün buğdaydır. 2011 yılında buğday üretimi 1,7 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılında 1,8 milyon tona çıkan üretim, 2013 yılında da aynı miktarda kalmıştır. 2014 yılında ise çok az düşüş gösteren buğday üretimi 1,6 milyon ton olarak kaydedilmiştir. Yunanistan’ın arpa üretiminde ise 395 bin tonu geçmeyen rakamlar söz konusudur.

BULGARİSTAN’DA TAHIL TİCARETİ Bulgaristan’ın hububat ticareti mısır ve buğday ağırlıklıdır. Bu ürünlere yönelik iç talep arttıkça Bulgaristan’ın buğday ve mısır ithalat miktarı da artmaktadır. FAO’nun verilerine göre; Bulgaristan’ın buğday ithalatı 2012 yılında 21 bin ton iken, bu miktar artış göstermiş ve 2013 yılında 26 bin tona yükselmiştir. 2012 yılında 92 bin ton olarak gerçekleşen mısır ithalatı ise 2013 yılında düşerek 41 bin tona gerilemiştir. Bulgaristan’ın pirinç ithalatında 2012 ve 2013 yıllarında gerçekleştirilen ithalat miktarları sırasıyla 17 bin ton ve 27 bin tondur.

Bulgaristan’ın tahıl ihracatında ise önde gelen ürün buğdaydır. Buğdayda 2008 ve 2012 yılları arasında 1,7 ila 2,4 milyon ton civarında ihracat kaydedilirken 2013 yılında bu miktar 3,6 milyon tona yükselmiştir. Mısır üretimi güçlü olan Bulgaristan’ın 2009 ve 2012 yılları arasında 572 ila 938 bin ton olarak gerçekleşen mısır ihracat miktarı, 2013 yılında 2,1 milyon tona ulaşmıştır.

YUNANİSTAN’DA TAHIL TİCARETİ Yunanistan’ın hububat ticareti buğday ve mısır ağırlıklıdır. FAO’nun verilerine göre; buğday ithalatında 2011 yılında 939 bin tona yükselen buğday ithalatı, 2013 yılında ise 848 bin tona gerilemiştir. İthalatı gerçekleştirilen ikinci önemli ürün ise mısırdır. Yunanistan’ın mısır ithalatı 2005 ve 2013 yılları arasında 175 ila 670 bin ton arasında seyretmiştir. Yunanistan, 668 bin tonla 2007 yılında en yüksek mısır ithalatı miktarına ulaşmış ve bu miktarı 2012 yılında 238 bin tona düşürmüştür; 2013 yılında ise 396 bin tona çıkarmıştır.

Yunanistan’ın tahıl ihracatında önde gelen ürün buğdaydır. 2012 yılında 337 bin, 2013 yılında ise 208 bin ton buğday ihraç edilmiştir. İhracatı gerçekleştirilen bir diğer ürün olan pirinçte ise 2013 yılında 97 bin ton ihracat gerçekleştirilmiştir.

BULGARİSTAN VE YUNANİSTAN’DA UN TİCARETİ Bulgaristan Değirmenciler Birliği’ne (UBM) üye 215 değirmen bulunmaktadır. Sofya’da bulunan ve Bulgaristan’ın en büyük değirmeni olan tesiste üretim kapasitesi günlük 750 ton olmakla birlikte, 215 değirmenin 13’ü günde 150 tonun üzerinde üretim kapasitesine sahiptir. FAO’nun verilerine göre; Bulgaristan’ın buğday unu ihracatı ise 2008-2013 yılları arasında 18 ila 49 bin ton arasında seyretmiştir. 2012 yılında 49 bin ton buğday unu ihraç eden Bulgaristan, bu miktarı 2013 yılında yaklaşık 43 bin tona düşürmüştür. Bulgaristan’ın buğday unu ithalatında ise iniş ve çıkışlar söz konusudur. 2011 yılında 6 bin ton olarak gerçekleşen ithalat miktarı, 2012 yılında 27 bin tona yükselmiş, 2013 yılında ise 12 bin tona gerilemiştir.

Kansas State Üniversitesi’nden Prof. Dr. Subramanyam Bhadriraju’nun araştırmasına göre Yunanistan’da 212 değirmen bulunmaktadır. Söz konusu değirmenlerin günlük toplam kapasitesi 13 bin 95 tondur ve çoğu buğday işlemektedir. 212 değirmenin yüzde 50’den fazlası günlük 50 tondan daha az un üretirken yaklaşık 14 değirmen ise günlük 100 tondan fazla üretim kapasitesine sahiptir. Yunanistan’da günlük 500 tondan fazla üretim kapasitesine sahip yalnızca iki değirmen bulunmaktadır. Değirmenlerin ikisi kooperatifler tarafından çalıştırılmakta olup, tüm değirmenlerin yüzde 7’si mısır, yulaf, arpa, pirinç ve yem işlemektedir. Yunanistan’ın buğday unu ihracatı ise 2009 yılından sonra gerilemiştir. 2011 yılında 30 bin ton olarak kaydedilen buğday unu ihracatı, 2012 yılında 25 bin ton olarak kaydedilmiştir. Ancak 2013 yılında 31 bin tona yükselmiştir. Yunanistan’ın buğday unu ithalatı ise 2009- 2013 yılları arasında 16 bin ila 32 bin arasında gerçekleşmiştir. 2011 yılında 23 bin ton olarak gerçekleşen ithalat miktarı, 2013 yılında 32 bin ton olarak gerçekleşmiştir.