Dünya buğday ihracatı lideri Rusya’nın elinde, bu sezonki rekor buğday hasadı ve ihracatta yaptırımlar nedeniyle yaşanan sorunlardan dolayı büyük bir buğday stoku oluştu. 25 milyon ton civarında buğdayı bulunan Rusya, şu an küresel piyasalarda en ucuz buğday tedarikçisi konumunda.

Dünyanın en büyük buğday ihracatçısı Rusya, bu sezon 102 milyon tonu buğday olmak üzere 150 milyon tonu aşkın rekor bir tahıl hasadı gerçekleştirdi. Rusya'nın 2022/23 sezonunda 43 milyon tonu buğday olmak üzere 56 milyon ton tahıl ihracatı yapması bekleniyor.

Ancak analistler, Ukrayna savaşı sebebiyle Moskova'ya uygulanan Batı yaptırımlarından kaynaklı sorunlar nedeniyle Rusya'nın devasa tahıl mahsulünün potansiyel olarak izin verebileceğinden daha azını ihraç edeceğini düşünüyor.  

Rusya’nın aralık ayı buğday ihracatının 4 milyon ton ila 4,5 milyon ton arasında olduğu tahmin ediliyor. Rusya, geçen yıl 24 Şubat'ta Ukrayna'ya askerî operasyon başlattıktan sonra ithalat ve ihracat verilerinin yayınlanmasını askıya aldı. Bundan dolayı buğday ihracatına dair kesin bir rakam vermek güç.

 Moskova merkezli Tarımsal Pazar Çalışmaları Enstitüsü (IKAR) göre ocak ayı buğday ihracatı da 3,6 milyon ton ila 3,8 milyon ton arasında olacak.  Yüzde 12,5 protein içeriğine sahip Karadeniz limanları çıkışlı Rus buğday fiyatları aralık ayının sonundan bu yana pek değişmedi. Rus buğdayının ton başına FOB fiyatı 306-311 dolar seviyelerinde. Rus buğdayı, dünyanın en ucuzu olmaya devam ediyor. Ancak buğdayın Karadeniz'den çıkarılmasıyla ilgili sorunlar yaşanıyor. Artan sayıda sigorta şirket, Rusya’dan gelen gemiler için savaş riski teminatı sağlamayı reddediyor. Ayrıca İstanbul Boğazı'ndaki bekleme süreleri de nakliye maliyetlerini artırıyor.

Rekor hasat ve ihracat sorunları nedeniyle de Rusya'da büyük tahıl rezervi birikiyor. Bu da Rus buğdayının fiyatının diğer menşelere göre düşük kalmasına yol açıyor. Moskova'da düzenlenen Agrotrends Russia 2022-2023 konferansında bu noktaya değinen IKAR Genel Direktörü Dmitry Rylko, “Rusya, tüm dünyanın gördüğü ve ülkemizden yapılan sevkiyatları buna göre değerlendiren muazzam tahıl rezervine sahip. Güneyde çiftçilerimizin elinde hâlâ devasa miktarda tahıl varken, fiyatı düşürmeye çalışmak varken neden Rus buğdayı için daha fazla para ödeyesiniz?” diye sordu.

Rus buğdayının şu anda ABD buğdayından 80 dolar, Romanya buğdayından 20-25 dolar daha ucuz olduğunu söyleyen Rylko, “Bunlar aynı çeşit tahıl. Genellikle fiyat farkı 1-2 dolardı. Yaptırımlar sonrası oluşan gerçek budur.” dedi.

Bu durumun iç piyasada da fiyat artışını frenleyeceğini ifade eden Rus uzman, büyük yerel rezervlere ek olarak, Avustralya'daki güçlü hasat, daha yüksek para maliyeti ve ithalatçıların, Rusya da dahil olmak üzere dünyadaki tahıl talebini ciddi şekilde etkileyen büyük bir küresel durgunluğun belirtilerini de buğdayda fiyat artışını önleyecek unsurlar arasında saydı.