Buğday piyasası eski fiyat dinamiklerine dönüyor
19 Kasım 20144 dk okuma
Gelecek seneye yönelik beklentiler değişmedikçe, buğday işlemlerinde ciddi bir değişiklik beklenmiyor. 2006 yılından bu yana değerlenmiş buğday piyasasının, artık yavaş yavaş eski fiyat dinamiklerine döneceği tahmin edilmektedir. Yeni tahmin raporlarının olumlu gelmesi, alımların artmasına yol açabilir. Fakat uzun vadede yüksek üretim tahminleri devam ettikçe, fiyatların gerilemesi yüksek olasılık görünüyor.
Ekim ayı, uzun zaman sonra buğday piyasasında yükselişin görüldüğü bir ay oldu. Üretim tahmini halen artmaya devam ederken, dönem sonu stoklarının azaldığını gördük. Aynı zamanda ABD'de yağışlı hava etkili oldu. Böylece uzun zamandan beri devam eden düşüş eğilimi kırılmış oldu. Buğday fiyatı, 539 cent/bushel seviyesine kadar yükseldi. Bu yükselişi sadece stoklardaki düşüş ve artan yağışlar ile açıklamak mümkün değil. Rekor seviyelere kadar yükselen kısa pozisyonların bir kısmının kapandığı anlaşılıyor. Kış aylarının gelmesiyle beraber Karadeniz Bölgesi'ndeki fiyatların artacağı beklentisi de var. Fakat dikkat edilmesi gereken nokta, halen yüksek üretim beklentilerinin var olduğudur. Bununla beraber Dünya Ticaret Örgütü'nün son gıda raporunda, buğday stoklarının 2003'den bu yana en yüksek seviyeye ulaşacağı belirtiliyor. Yani aslında buğday piyasasında üretim için çok fazla değişen bir şey yok. Talebin ise zaten sınırlı olduğu biliniyor. Bu anlamda yükselişin, kısa pozisyonların kapanması ve tepki alımı olarak kalması muhtemel gözüküyor. Ekim ayı başında 470 cent/bushel seviyesi görüldükten sonra yukarı yönlü bir seyir izlendi. Başlayan alımlarla beraber 439 cent/bushel seviyesi görüldü. Bu arada ABD Dolarının değer kazanması, buğday fiyatını da olumsuz etkiliyor. Düşüş de bu değer kazanımında etkili olmuştu. Bu ay içerisinde diğer para birimlerinde görülen tepki alımları da buğdayın değer kazanmasına destek oldu. Fakat burada durum buğdayın aleyhine görülüyor. Çünkü bundan sonraki dönemde dolardaki yükseliş eğiliminin devam etmesi bekleniyor.
BUĞDAY FİYATLARI GÜÇLÜ SEYRİNİ SÜRDÜRÜYOR
Türkiye'de ise istikrarlı seyir devam ediyor. Dünya genelinde buğday fiyatları yükselirken, Türkiye'deki fiyatlar yüksek kalmıştı. Özellikle kuraklıktan dolayı yaşanan üretim kaybı nedeniyle buğday fiyatının güçlü kaldığı görülmektedir. Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) buğday ihaleleri devam ediyor. Yeni alımlarla birlikte stoklar artırılmaktadır. Bu güçlü seyrin kış aylarında da devam etmesi bekleniyor. Fakat Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), şimdilik piyasaya çok fazla buğday vermedi. Bu da fiyatların yüksek kalmasındaki diğer bir etken. Türkiye'deki buğday fiyatında bölgesel üretim farklılıkları etkili oluyor. Trakya Bölgesi'nde üretim yüksek kalırken, İç Anadolu ve Doğu bölgelerinde kuraklığın etkileri hissediliyor. Üretimde kuraklık nedeniyle uğranılan kaybın yüzde 20'nin üzerinde olabileceği belirtilmektedir. Üretimdeki bu kayıp nedeniyle buğday ithalatı bu sene 5 milyon tonu aşabilir.
BUĞDAY ÜRETİMİNİN YAKLAŞIK YÜZDE 27'Sİ STOK
ABD Tarım Bakanlığı'nın (USDA) yayınladığı tahmin raporuna göre üretim miktarı önceki aya göre 1,17 milyon ton artış gösterdi. Böylece üretim rakamı 721,12 milyon tona ulaştı. 2012 yılına göre artış ise 62,96 milyon ton oldu. Bu rakam, birçok ülkenin bir yıllık üretiminden fazla. Böyle bir durumda zaten fiyatların gerilemesi doğal karşılanmalıdır. Sezon başladığından beri ABD Tarım Bakanlığı, her ay tahminlerini yükseltti. Tahminlerin artmasında özellikle Rusya, Ukrayna ve Avrupa'nın etkili olduğunu görmüştük. Ekim ayı tahminlerinde ise Avrupa Bölgesi'ndeki üretim, neredeyse tek başına etkili oldu. Avrupa'daki buğday üretim tahmini 3,01 milyon artışla 153,98 milyon tona yükseldi. Birçok ülkede üretim beklentisi değişmezken veya düşerken, Avrupa'da ciddi bir üretim artışı bekleniyor. Avrupa Bölgesi'ndeki üretim beklentilerinin artış göstermesi, fiyatlar üzerinde satış baskısının artmasına yol açıyor. Bu nedenle yıl boyunca Avrupa'da buğday fiyatının düşük kalması beklenebilir. Bu ay USDA'nın tahminlerinde en dikkat çeken diğer bir gelişme, dönem sonu stoklarında görülen düşüş. Dönem sonu stokları 3,79 milyon ton düşüşle, 192,59 milyon tona gerileyecek. Böylece bu sezon artan üretim tahminlerine rağmen ilk defa stoklarda düşüş beklentisi oluştu. Fakat stok seviyesi halen çok yüksek. Dünya buğday üretiminin yaklaşık yüzde 27'si dönem sonu stoku olacak. Bu rakam halen oldukça yüksek. Dönem sonu stoklarının azalmasında Kanada, Ortadoğu ve Kuzey Afrika'daki düşüş etkili oluyor. Ortadoğu ve Kuzey Afrika'da talep artışı bekleniyor. Kanada'da ise üretimde düşüş var. Talep tarafında ise öncülüğü yine Kuzey Afrika elinde bulunduruyor. Kuzey Afrika'nın ithalat beklentisi arttırılarak 24,35 milyon tona yükseltildi. Ortadoğu ve Güneydoğu Asya kaynaklı ithalatta da artış bekleniyor. Diğer ülkelerdeki talepte ise fiyatları etkileyecek ciddi bir değişim beklenmiyor. İhracat tarafında ise ABD ve Avrupa ülkeleri öne çıkıyor. Bu ülkelerde artan üretimin, ihracatı artırması bekleniyor. Ama tüketim tarafında her zamanki gibi Çin tek başına liderliği elinde bulunduruyor. Çin'in buğday tüketiminin 124 milyon tona ulaşacağı tahmin edilmektedir. Yani Çin, dünya buğday üretiminin yüzde 17'sini tek başına tüketiyor. Bu nedenle Çin'in ekonomisindeki yavaşlamanın, küresel buğday talebine olumsuz etkisi olacağı tahmin ediliyor.
KÜRESEL BUĞDAY ÜRETİMİ 717 MİLYON TON
Uluslararası Hububat Konseyi (IGC), dünya buğday üretimine yönelik tahminini önceki aya göre 4 milyon ton yükseltti. IGC’ye göre küresel buğday üretimi 717 milyon tona ulaşacak. Böylece USDA ile IGC'nin üretim tahminleri birbirine oldukça yaklaşmış oldu. Üretimdeki artış tahminlerine rağmen dönem sonu stoklarının, 195 milyon ton ile aynı seviyede kalması bekleniyor. ICG'nin tahminlerinde toplam tüketim 959 milyon tona ulaşacak.
ÖNCEKİ AYA GÖRE 390 BİN TON ARTIŞ
Dünya Gıda ve Tarım Örgütü'nün (FAO) tahminlerine göre dünya buğday üretiminin 718,5 milyon ton olması bekleniyor. Üretimdeki artışta Avrupa ve Rusya etkili oluyor. Türkiye'de ise üretimin yüzde 10 azalacağı tahmin ediliyor. FAO'nun raporuna göre dönem sonu stokları 192,4 milyon tona ulaşacak.
Sonuç olarak, hububat piyasalarında küresel tahmin gerçekleştiren üç kuruluşun tahmin ortalamaları göz önüne alındığında, dünya buğday üretiminin ortalama 718,87 milyon ton olması bekleniyor. Bu rakam önceki aya göre 390 bin ton artışa işaret ediyor. Her üç kuruluşun tahminlerine göre üretimde artış yaşanması bekleniyor. Fakat önceki tahminlerden farklı olarak, dönem sonu stoklarındaki seyrin farklı olduğu görülmektedir. Yılın geri kalanında üretim ile dönem sonu stokları arasında gidip gelen fiyat hareketleri izleyebiliriz.
YÜZDE 15'LİK FİYAT ARTIŞI
Şikago Ticaret Borsası'nda Aralık vadeli buğday fiyatı, Mayıs ayından bu yana ilk defa yükseliş eğilimi içerisinde bir ay geçirdi. Özellikle 470 cent/bushel seviyesi görüldükten sonra gelen alımlar ile fiyatlar 539 cent/bushel seviyesine kadar yükseldi. Yani Ekim ayında yaklaşık yüzde 15'lik fiyat artışı yaşandı. Fakat fiyatların ne kadar bu seviyede kalacağı soru işareti. Özellikle yüksek üretim tahminlerinin devam etmesi, fiyatlar üzerinde satış baskısına neden olacaktır. Gelecek seneye yönelik beklentiler değişmedikçe, buğday işlemlerinde ciddi bir değişiklik beklenmiyor. Yaşanan yükselişi şimdilik sadece tepki alımı olarak değerlendirmek gerekir. 2006 yılından bu yana değerlenmiş buğday piyasasının, artık yavaş yavaş eski fiyat dinamiklerine döneceği tahmin edilmektedir. Yeni tahmin raporlarının olumlu gelmesi, alımların artmasına yol açabilir. Fakat uzun vadede yüksek üretim tahminleri devam ettikçe, fiyatların gerilemesi yüksek olasılık görünüyor.
Makale Kategorisindeki Yazılar