Alt bant ve alıcıların tepkisi fiyatların yönünü belirleyecek
09 Şubat 20165 dk okuma
“Şikago Ticaret Borsası'nda Mart vadeli buğday fiyatı için 490-500 cent/bushel seviyesi öne çıkıyor. Bu fiyat bandı, yukarı yönlü geçilirken önemli bir seviye olmuştu. Olası bir yükselişte bu seviyenin öne çıkması beklenmektedir. Aşağı yönlü hareketlerde ise 460-465 cent/bushel bandı öne çıkıyor. Daha önce fiyatlardaki toparlanma bu seviyeden başlayan alımlar ile olmuştu. Bu seviyeye doğru bir gerileme durumunda alıcıların yeniden ortaya çıkıp çıkmayacağı, fiyatların yönünü belirleyecektir.”
Zafer ERGEZEN
Vadeli İşlem ve Emtia Piyasaları Uzmanı
contact@zaferergezen.com
Buğday işlemlerinde ayardan beri devam eden satış baskısı, yeni yılın ilk ayında biraz durulmuşa benziyor. Ocak ayı boyunca hafif alıcılı bir seyir vardı. Eylül ayından sonra ilk defa aylık bazda yükseliş yaşandı. Düşüşün nedenlerini daha önceki yazılarımda sıklıkla dile getirmiştim. Gelişmekte olan ülke ekonomilerinin zayıflaması, doların güçlenmesi ve rekor üretim tahminleri, satış baskısının etkili olmasına yol açıyor. ABD Merkez Bankası'nın (FED) Aralık ayında faiz artırımına gitmesiyle doların güçlendiğini izlemiştik. Gelişmekte olan ülkelerdeki sorunlar ise artıyor. Özellikle Çin ile ilgili gelişmeler ve Ortadoğu ülkelerinde yaşanan ekonomik ve politik sorunlar yine yakından izlenmeye devam ediliyor. Buğday fiyatındaki dengelenme, üretim tahminlerindeki artışa rağmen gerçekleşiyor. Son açıklanan üretim tahminleri halen yüksek. Rekor üretim seviyelerine ulaşılmış olmasına rağmen halen üretim tahminlerinde yukarı yönlü artışlar var. Elverişli hava şartlarının, üretimin artışındaki asıl neden olduğu görülüyor. Ocak ayında önemli bir buğday üreticisi ve ihracatçısı olan Rusya kaynaklı haberler gündeme oturdu. Rusya'nın iç talebi karşılamak ve fiyatlardaki artışı dengelemek için buğday ihracatına sınırlandırmalar getirebileceği haberleri var. Böyle bir gelişme olması durumunda, dünyanın en büyük buğday talebini sağlayan Ortadoğu'nun yeni kaynaklar bulması gerekecek. Ayrıca Ukrayna'da da buğday ihracatının yeni sezonda düşüş göstereceğine yönelik tahminler var. Avrupa Bölgesi'ndeki buğday üretiminin ise 143,6 milyon ton olacağı tahmin ediliyor. Eğer tahminler gerçekleşirse 2012 yılından bu yana en düşük üretim gerçekleşmiş olacak. Fakat ABD ve Avrupa'da havaların mevsim normallerinin üzerinde olması, üretim beklentilerini artırıyor. Bu gelişme, üretim tahminlerindeki artışın devam etmesine yol açabilir.
TÜRKİYE’DE TALEP ARTIYOR
Türkiye'de ise uzun zamandan beri güçlü seyreden talebe değiniyordum. Bu talep nedeniyle fiyatlar yüksek kalmaya devam ediyor. Yerel fiyatların yükseliş eğiliminde olduğunu izliyoruz. Küresel piyasalardaki düşüşe direnen yerel fiyatlar, küresel fiyatlardaki artışa hemen tepki veriyor. Bu gelişme de talebin güçlü olduğuna yönelik düşünceleri desteklemektedir. Oysa Türkiye'de buğday üretimi tahminlerine baktığımızda yüksek üretimin devam etmesi bekleniyor. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), 2015 yılında buğday üretiminin geçen yıla göre %18 artışla 22,5 milyon tona ulaşabileceğini açıklamıştı. Bu, Türkiye için rekor üretim seviyelerine denk geliyor. Bu kadar yüksek üretime rağmen fiyatların yükselmesi, son dönemde talebin ciddi artış gösterdiğine işaret ediyor. TMO, 2015 yılı için şimdiye kadar 3,3 milyon ton buğday alımı gerçekleştirdi. Aynı dönemde satışı gerçekleştirilen buğday miktarı ise 1,9 milyon ton oldu. Bu rakam 2006 yılından bu yana gerçekleşen en yüksek satış miktarı. Kısaca yeni dönemde de yerel fiyatların yüksek seyretmesi bekleniyor. Çünkü talep kaynaklı değişkenlerin hemen değişim göstermesini beklemek çok gerçekçi değil. Bu nedenle Türkiye'de fiyatların, 2016 içerisinde de uluslararası piyasalardan bağımsız olarak güçlü seyredeceğini tahmin ediyorum.
RUSYA VE PAKİSTAN’DAKİ ARTIŞ BEKLENTİSİ DÜNYA ÜRETİMİNE YANSIDI
ABD Tarım Bakanlığı'nın (USDA) yayınladığı tahmin raporuna göre dünya buğday üretim miktarı önceki aya göre 460 bin ton artış gösterdi. Böylece üretim rakamı 735,39 milyon tona yükseldi ve son dört aydaki üretim tahminlerindeki artış 13,43 milyon tona ulaştı. Bu dönemde vadeli işlemlerde de satış baskısı vardı. Asıl dikkat edilmesi gereken nokta ise 2012 yılına göre üretimdeki artışın 76,67 milyon tona ulaşmasıdır. Bu kadar yüksek artışın, talepte ciddi bir artış olmadan karşılanması mümkün değil. Bunun buğday fiyatlarına artan satış baskısı olarak yansıması kaçınılmaz oluyor. Türkiye’nin yıllık buğday üretiminin ortalama 20 milyon ton olduğu düşünüldüğünde üretimdeki artışın etkisi daha iyi anlaşılabilir. Üretim beklentisinin önceki aya göre artış göstermesinde, Rusya ve Pakistan’ın üretimindeki artış beklentisi rol oynuyor. Dönem sonu stok tahminleri 2,18 milyon ton artarak 232,04 milyon tona yükseldi. Böylece son dört ayda buğday stoklarındaki artış miktarı 29,64 milyon tona ulaşmış oldu. Buğday stoklarındaki artış, ABD ve Pakistan'dan kaynaklanıyor. Özellikle ABD'de talep beklentilerinde düşüş olduğunu görüyoruz. Çin, yine dünyanın en büyük buğday tüketicisi olmayı sürdürecek. Çin, dünya buğday üretiminin yüzde 16'sını tek başına tüketiyor. Dünya buğday stoklarının ise yüzde 40'ı Çin'in elinde bulunduruyor. Kuzey Afrika ve Ortadoğu ülkeleri ise dünyanın en büyük buğday ithalatçıları olmaya devam edecek. Bu ülkelerde hem talep hem de üretim tarafında önemli bir değişim beklenmiyor. Yeni sezonda dünyanın en büyük buğday üreticileri yine Avrupa Bölgesi, Çin ve Hindistan olacaklar. Neredeyse dünyadaki buğday üretiminin yarısını bu üç bölge gerçekleştirecek. En fazla buğday ithalatının yine Kuzey Afrika, Ortadoğu ve Güneydoğu Asya tarafından yapılacağı tahmin edilmektedir.
DÖNEM SONU STOKLARI 213 MİLYON TON
Uluslararası Tahıl Konseyi (IGC), Ocak ayında üretim beklentilerindeki artışı sürdürüyor. IGC, dünya buğday üretiminin 731 milyon ton olmasını bekliyor. Önceki tahminlere göre yaklaşık 5 milyon ton artış var. Aralık ayında üretim tahminlerini açıklamadığından, bu miktardaki artışın bir düzeltme olarak yansıdığı söylenebilir. Bu rakam son beş yılın en yüksek üretimine işaret ediyor. Dönem sonu stokları ise önceki aya göre 5 milyon artarak 213 milyon tona yükseldi. Üretimin rekor seviyelere yükselmesiyle beraber dönem sonu stoklarında da rekor rakamlara ulaşıldığı anlaşılıyor. Bu da üretimdeki artışın talebin üzerinde olduğunu göstermektedir. 2012 yılında 170 milyon ton olan dönem sonu stokları, 2016 yılında 213 milyon tona ulaşacak. Buna göre 43 milyon ton artış yaşanacak. Bu açıdan bakıldığında dünya buğday piyasasında buğday arzının yüksek olacağını tahmin etmek zor değil. Bu da fiyatların olası yükselişi önündeki en büyük engel olarak duruyor.
TOPLAM BUĞDAY ARZI 937,5 MİLYON TON
Dünya Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Ocak ayında yeni tahminlerini açıklamadı. Önceki tahminlerine göre dünya buğday üretiminin 734,5 milyon ton olması bekleniyor. Yani önceki ay tahminlerine göre 1,7 milyon tonluk düşüş öngörülmektedir. Fakat bu tahminlerde de benzer bir şekilde son 5 yılın en yüksek üretim rakamına ulaşılacağı tahmin ediliyor. Üretim tahminlerindeki düşüşün arkasında ise Pakistan, Brezilya ve Arjantin'deki elverişsiz hava koşullarının olduğu belirtiliyor. FAO'nun tahminlerine göre dönem sonu stokları ise 206,9 milyon tona gerileyecek. Önceki tahminlere göre 500 bin ton azalış bekleniyor. Böylece toplam buğday arzı, 937,5 milyon tona gerileyecek.
Sonuç olarak, hububat piyasalarında küresel tahmin gerçekleştiren üç kuruluşun tahmin ortalamaları göz önüne alındığında, dünya buğday üretiminin ortalama 733,63 milyon ton olması bekleniyor. Önceki ay tahminlerine göre sadece 1,82 milyon tonluk bir artış var. Dönem sonu stokları ise 217,31 milyon tona yükselecek. Yani önceki aya göre 2,39 milyon ton daha fazla stok bulundurulacağı tahmin edilmektedir.
ÜST BANT 490-500, ALT BANT 460-465 CENT/BUSHEL
Şikago Ticaret Borsası'nda Mart vadeli buğday fiyatı için 490-500 cent/bushel seviyesi öne çıkıyor. Bu fiyat bandı, yukarı yönlü geçilirken önemli bir seviye olmuştu. Olası bir yükselişte bu seviyenin öne çıkması beklenmektedir. Aşağı yönlü hareketlerde ise 460-465 cent/bushel bandı öne çıkıyor. Daha önce fiyatlardaki toparlanma bu seviyeden başlayan alımlar ile olmuştu. Bu seviyeye doğru bir gerileme durumunda alıcıların yeniden ortaya çıkıp çıkmayacağı fiyatların yönünü belirleyecektir. Yüksek üretim beklentileri ile beraber doların da güçlenmesi, satış baskısının daha etken olabileceği tahminlerini artırıyor. Özellikle gelişmekte olan ülke ekonomilerinin zayıflaması, talep tarafını olumsuz etkiliyor. Üretim tahminleri de halen yüksek seyrediyor. Bu durumda, üretim tahminlerinde aşağı yönlü bir revizyon olmadan veya buğday talebinde önemli bir artış görülmeden, fiyatlarda yukarı yönlü kalıcı bir yükseliş olması çok gerçekçi görünmüyor.
Makale Kategorisindeki Yazılar