“Yukarı yönlü fiyat hareketlerinde sırasıyla 495, 505 ve 518 cent/bushel seviyeleri izlenecektir. Aşağı yönlü hareketlerde ise sırasıyla 475-480 ve 450-455 cent/bushel bandı öne çıkıyor. Bu seviyelerin görülmesi durumunda alıcıların yeniden ortaya çıkıp çıkmayacağı fiyatların yönünü belirleyecektir. Yüksek üretim beklentileri, satış baskısının daha etkin olabileceği tahminlerini artırıyor.”

Zafer ERGEZEN Vadeli İşlem ve Emtia Piyasaları Uzmanı contact@zaferergezen.com Buğday piyasası, Nisan ayına satışlarla başlamıştı. Buğday satışları düşük olmasına ve üretim beklentileri azalmasına rağmen, yine yüksek rekolteli bir üretim sezonu beklentisi, satış baskısının artmasına yol açtı. Bu satış baskısı sonucunda buğday fiyatı, 455 cent/bushel civarına kadar geriledi. Nisan sayısında özellikle 445-450 cent/bushel fiyat aralığının önemli olduğunu belirtmiştim. Buğday fiyatının bu seviyenin üzerine kadar gerilemesinden sonra, hemen tepki alımları başlamıştı. Böylece buğday piyasası, fiyatların 450 cent/bushel seviyesi civarına düşmesiyle bir kez daha alımlarla karşılaştı. Bundan sonraki süreçte ise buğday fiyatında hızlı bir yükseliş eğilimi izledik. Yükselişte talep ile ilgili haberler etkili oldu. Hindistan’da buğday talebinin artabileceğine yönelik haberler vardı. Bunun yanı sıra dünyanın en büyük buğday ithalatçısı Mısır’ın yeni alım yaptığı haberleri geldi. Uzun zamandan beri talep yönlü haberlere piyasanın tepkisi sınırlı kalıyordu. Bununla beraber ABD Merkez Bankası’nın (FED) para politikalarını belirleyen Federal Açık Piyasa Komitesi'nin (FOMC) Nisan toplantısının kararları açıklandı. FED, politika faizini beklendiği gibi değiştirmeyerek 0,25-0,50 aralığında tuttu. FED’in faizleri değiştirmemesi ile beraber piyasadaki likiditenin varlık alımlarına yöneldiğini gördük. Borsalarda fiyatlar yükselirken, emtiaların genelinde alımların arttığını izledik. Gelişmekte olan ülke paraları dolar karşısında değer kazanmaya başladı. Bunun sonucunda genel varlık fiyatlarında artışlar oluştu. Daha önceki yazımda belirttiğim gibi FED'in daha yumuşak bir üsluba dönmesi, emtia fiyatlarında tepki alımları için neden de sağlıyor. Gelişmekte olan ülke para birimleri de dolar karşısında toparlanma eğilimine giriyor. Varlık fiyatlarına yönelen likidite bulunduğu sürece, emtia fiyatları üzerindeki alıcı eğiliminin etkisini de hissetmeye devam edeceğiz. “GÜÇLÜ TALEP ETKİSİNİ SÜRDÜRÜYOR” Türkiye'de ise önceki aylardan farklı bir tablo bulunmuyor. Zaten uzun zamandan beri Türkiye için aynı beklentileri paylaşıyoruz. Güçlü talep etkisini sürdürüyor. Küresel piyasalardaki düşüşe direnen yerel fiyatlar, küresel fiyatlardaki artışa hemen tepki veriyor. Özellikle göçmen sayısındaki artış ile beraber buğday talebinin arttığı tahmin edilmektedir. Yerel tüketiminin yüksek olması nedeniyle üretim fazlasının önceki yıllara göre azalabileceği beklentisi var. Oysa Türkiye'de üretimin bu sene de yüksek olması bekleniyor. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tahminlerine göre 2015 yılında buğday üretiminin geçen yıla göre %18 artışla 22,5 milyon tona ulaşabileceği açıklanmıştı. Kısaca Türkiye için rekor üretim seviyelerine rağmen artan tüketim nedeniyle fiyatların da yüksek kalmaya devam edeceği tahmin edilmektedir. Fakat fiyatların yüksek seyretmesi nedeniyle bu sene TMO tarafından buğday alım fiyatı açıklanmayabilir. Kısa dönemde göçmen politikasında büyük bir değişim olması da beklenmiyor. Bu nedenle Türkiye'de fiyatların, 2016 içerisinde de uluslararası piyasalardan bağımsız olarak güçlü seyredeceğini tahmin ediyorum. Küresel üretim tahminlerinde önemli bir değişim olmaması, bu beklentiyi daha da güçlendirmektedir. TAHMİNLERDE SON 7 AYDA 10,8 MİLYON TON ARTIŞ ABD Tarım Bakanlığı'nın (USDA) yayınladığı tahmin raporuna göre üretim miktarı önceki aya göre 820 bin ton artış gösterdi. Böylece üretim rakamı 733,14 milyon tona yükseldi. Son yedi aydaki üretim tahminlerindeki artış 10,8 milyon tona yükseldi. Zaten son yedi aylık dönemde üretimdeki artışın etkisini, vadeli işlemlerde satış baskısı olarak izlemiştik. Çünkü 2012 yılına göre üretimdeki artış 74,04 milyon tona ulaştı. Türkiye’nin yıllık buğday üretiminin ortalama 20 milyon ton olduğu düşünüldüğünde, üretimdeki artışın etkisi daha iyi anlaşılabilir. Bu miktardaki artışın, ekonomik gelişmelerden bağımsız, buğday fiyatlarında satış baskısına yol açması zaten normal karşılanmaktadır. Son ayın tahminlerine baktığımızda Avrupa kaynaklı üretim tahminlerinin yükseldiğini görüyoruz. Arjantin’de de bir miktar üretim tahminlerinde artış yaşandı. Genel olarak bakıldığında önceki ay tahminlerine göre çok ciddi bir değişim gözlenmiyor. Aynı rapora göre dönem sonu stok tahminleri 1,67 milyon artarak 239,26 milyon tona yükseldi. Böylece son yedi ayda buğday stoklarındaki artış miktarı 30,03 milyon tona yükselmiş oldu. Üretimdeki sınırlı artışa rağmen stoklardaki artışın yüksek olması, tüketimdeki azalıştan kaynaklanmaktadır. Çin kaynaklı buğday stok tahminleri, önceki aya göre artış gösterdi. İthalat tahminlerindeki artışa rağmen tüketimde düşüş olması, stok tahminlerini yükseltiyor. Aynı şekilde Kuzey Afrika stok tahminlerinde de artış yaşanıyor. Bu iki grubun, dünyanın en büyük buğday ithalatçıları olması ise talebe yönelik soru işaretlerini attırmaktadır. Kuzey Afrika, Güneydoğu Asya ve Ortadoğu, en büyük buğday ithalatçısı olmayı sürdürecekler. Bu ülkelerde hem talep hem de üretim tarafında önemli bir değişim beklenmiyor. Avrupa Bölgesi (Ukrayna ve Rusya dahil) ise en büyük ihracatçı olma özelliğini koruyor. Avrupa Bölgesi, Çin ve Hindistan ile beraber neredeyse dünyadaki buğday üretiminin yarısını gerçekleştirecek. Çin, yine dünyanın en büyük buğday tüketicisi olacak. TALEPTEKİ DÜŞÜŞ ÜRETİMDEKİ DÜŞÜŞTEN ÇOK DAHA FAZLA Uluslararası Tahıl Konseyi (IGC), 2016-17 sezonuna yönelik ilk tahminlerini açıklamıştı. Yapılan ilk tahminlerde, önceki yıla göre üretimde düşüş bekleniyordu. Nisan ayındaki yeni tahminlerde ise artışa gidildi. IGC, dünya buğday üretiminin 717 milyon ton olmasını bekliyor. Önceki ay tahminlerine göre yaklaşık 4 milyon ton artış var. Önceki yıla göre de yaklaşık 17 milyon tonluk düşüş var. Dönem sonu stokları ise önceki aya göre 7 milyon artarak 218 milyon ton seviyesinde gerçekleşti. Üretim önceki yıla göre ciddi anlamda düşse de dönem sonu stoklarının da son beş yılın en yüksek seviyesine yükseldiği görülüyor. Kısaca talepteki düşüşün üretimdeki düşüşten çok daha fazla olduğu anlaşılıyor. 2012 yılında 170 milyon ton olan dönem sonu stokları, 2017 yılında 218 milyon tona ulaşacak. Buna göre buğday stoklarındaki artış yaklaşık 48 milyon ton olacak. Bu açıdan bakıldığında dünya buğday piyasasında buğday arzının yüksek seyredeceği anlaşılmaktadır. Bu da olası yukarı hareketlerin ne kadar kalıcı olacağına yönelik soru işaretleri doğuruyor. TOPLAM BUĞDAY ARZI 917,2 MİLYON TONA GERİLEYECEK Dünya Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) de 2016-17 sezonuna yönelik tahminlerini açıkladı. Bu rapora göre üretimde, önceki yıla göre düşüş yaşanması bekleniyor. Önceki yıla göre dünya buğday üretiminin 20,3 milyon azalarak 712,7 milyon ton olması bekleniyor. Rusya ve Ukrayna’da kurak havalar nedeniyle üretimin azalacağı tahmin ediliyor. Fas ve Avrupa’da üretimin önceki yıla göre düşük olacağı tahmin edilmektedir. Çin ve Hindistan’da ise daha yüksek buğday rekoltesi bekleniyor. FAO'nun tahminlerine göre dönem sonu stokları ise 193,7 milyon tona gerileyecek. Önceki sezona göre 10,8 milyon ton düşüş bekleniyor. Böylece toplam buğday arzı 917,2 milyon tona gerileyecek. Sonuç olarak, hububat piyasalarında küresel tahmin gerçekleştiren üç kuruluşun tahmin ortalamaları göz önüne alındığında, dünya buğday üretiminin ortalama 720,95 milyon ton olması bekleniyor. Önceki aya göre 12,75 milyon tonluk bir düşüş olacağı öngörülüyor. Dönem sonu stokları ise 216,99 milyon tona gerileyecek. Kısaca önceki sezona göre 1,57 milyon ton düşüş olması bekleniyor. Şikago Ticaret Borsası'nda Temmuz vadeli buğday fiyatı için 485 cent/bushel seviyesi, ilk etapta öne çıkan seviye olarak görülmektedir. Bu seviyenin üzerinde kalınması durumunda yukarı yönlü eğilimin devam etmesi beklenebilir. Yukarı yönlü fiyat hareketlerinde sırasıyla 495, 505 ve 518 cent/bushel seviyeleri izlenecektir. Aşağı yönlü hareketlerde ise sırasıyla 475-480 ve 450-455 cent/bushel bandı öne çıkıyor. Bu seviyelerin görülmesi durumunda alıcıların yeniden ortaya çıkıp çıkmayacağı fiyatların yönünü belirleyecektir. Yüksek üretim beklentileri, satış baskısının daha etkin olabileceği tahminlerini artırıyor. Bununla beraber FED’in faizleri arttırmaması ve doların zayıflamasına paralel olarak emtia piyasalarının genelinde görülen para girişi, beklentilerin aksine alıcılı seyrin sürmesine yol açabilir. Bu durumda yaşanan bahar havasının bir süre daha devam etmesi beklenebilir. Yükselişin gücünü ise yeni üretim tahminleri ve doların seyri belirlemeye devam edecek. Bu nedenle merkez bankalarının açıklamaları ve yeni üretim tahminlerinin yakından takip edilmesi, yatırımcılar açısından önem arz ediyor.