2022/23 sezonunda Ukrayna'daki toplam tahıl
üretiminin 40-52 milyon ton arasında olması tahmin ediliyor. 2021/22 sezonunun daha
önce görülmemiş yüksek kapanış stokları ve Karadeniz limanlarından ihracatın
yoğun bir şekilde yeniden başlayacağının beklenmesinden dolayı önümüzdeki sezon
Ukrayna hububat ihracatı da 40-50 milyon tona kadar çıkabilir.*
Sergey Feofilov
Genel Direktör
UkrAgroConsult
Savaştan dolayı durum her gün değiştiği için UkrAgroConsult
ekibi, 2022-2023 tahıl üretimi için üç senaryo geliştirdi.**
BUĞDAY
Karamsar senaryoya göre, çatışmaların olduğu bölgelerde hasat alanı azalır. (Bu azalış, her bir bölgede askerî eylemlerin yoğunluğuna bağlı olarak değişebilir.)
İyimser senayo, hızlı bir ateşkes sağlanması ve savaşın sona ermesi, ekim için en uygun zamanda (yakıt dahil) girdi ve ekipman tedariğinin sağlanmasına dayanıyor.
Orta/temel senaryo ise yukarıda zikredilen iki senaryonun arasında yer alıyor ve UkrAgroConsult, bunu en olası senaryo olarak değerlendiriyor.
Ancak tüm senaryolarda tarım teknolojileri uygulamaları, yakıt ve finansman açığı nedeniyle eski seviyesinden aşağı düşeceğinden verimde düşüş öngörülüyor.
Zaporizhzhia, Odesa ve Kharkiv gibi kışlık buğday ekiminin ana bölgeleri çatışmaların yaşandığı alanlar arasında. Rekolte, tam ölçekli olarak uygulanması şu anda şüpheli görünen teknoloji tarafından belirlenecek.
Ukrayna şubat ve mart aylarında ortalamanın altında yağış aldı:
• Ukrayna'nın merkezi ve doğusu, normalin %50'sinden azını,
• Batı bölgeleri de normalin %50 ila %80'i arasında az yağış aldı.
Önümüzdeki günlerde Ukrayna'ya önemli miktarda yağışlı bir siklonun gelmesi ve bunun da toprak nemini önemli ölçüde artırması bekleniyor.
Orta/temel senaryomuza göre, 2022-2023 sezonunda Ukrayna'da buğday üretimi 19,8 milyon ton, ihracat ise 2021/22 sezonundaki eşi benzeri görülmemiş yüksek kapanış stokları sayesinde 14-16 milyon ton olarak gerçekleşecek.
ARPA
Kışlık arpada durum, buğdaya benziyor. Bununla birlikte arpa ekimi, tarım teknolojileri uygulamalarına daha az bağlı olduğu için verim o kadar önemli ölçüde düşmeyebilir. Ayrıca, kışlık arpa alanları, ağırlıklı olarak Odesa ve Mykolaiv gibi askerî risklerin çok az olduğu bölgelerde yer alıyor.
7 Nisan itibariyle, planlanan 1 milyon 36 bin hektardan 551 bin hektarlık alanda baharlık arpa ekimi yapıldı. (Tarım Bakanlığı’na göre plananan alanın %53'ü). Ayrıca Zakarpattia, Volyn, Lviv, Rivne, Ternopil, Khmelnytsky, Sumy, Odesa ve Kirovohrad bölgelerinde ekim oranları geçen yılın üzerinde.
UkrAgroConsult’ın temel senaryosuna göre, Ukrayna'da 2022-2023 sezonunda toplam arpa hasadı 6,1 ila 7 milyon ton, ihracat da 3-3.8 milyon ton olacak.
MISIR
Yeni sezon için mısır üretimi tahminleri, diğer tahıllara göre en değişken olanı. İlk olarak, mısır üretim alanlarının önemli bir kısmı aktif çatışmaların olduğu bölgelerde yer alıyor. İkinci olarak mısır, yeterli girdi uygulaması gerektiren en teknolojik mahsuldür. Bunun yanı sıra ihracat ve yurt içi fiyatlarının düşmesi ekim alanlarının azalmasına neden olabilir.
UkrAgroConsult orta/temel senaryosuna göre, Ukrayna'da 2022-2023 mısır üretimi 19 ila 24 milyon ton olabilir. İhracat da yüksek devir stokları nedeniyle 19-26 milyon ton olarak gerçekleşebilir.
YAĞLI TOHUMLAR VE BİTKİSEL YAĞ PİYASALARI
Şu anda bu alandaki kilit başlıkları şöyle sırayalabiliriz:
• 2021/22 ihracatının görünümü, mevcut iç piyasa fiyat eğilimleri ve tahmini yurt içi stoklar;
• 2022 ilkbahar ekim süreci ve hasat beklentileri;
• Lojistik sorunları.
ÖZET
Yüksek riskler altında, tarım piyasalarının çok hızlı ve beklenmedik bir şekilde değişebileceği durumlarda, UkrAgroConsult size iyimser, karamsar ve orta seviye senaryolar sunar. Yağlı tohum hasatlarını öngören orta derece tahminlerimizi aşağıda sizlerle paylaşıyoruz.
Ayçekirdeği – geçen yıl 16,5 milyon ton üretime karşılık 10.5-12.0 milyon ton;
Soya fasulyesi – geçen yıl 3,5 milyon ton üretime karşılık 2,9 milyon;
Kolza tohumu – geçen yılki 3,1 milyon tonluk üretime karşılık 2,9 milyon ton.
Dünya gıda pazarlarında önemli bir rol oynayan Ukrayna, dünyanın en büyük ayçiçek yağı tedarikçisi olmaya devam etmekte ve küresel ayçiçeği yağı ihracatının neredeyse yarısını karşılamaktadır.
2021/22 sezonu ihracat potansiyelini askerî eylemler belirliyor. Karadeniz limanlarına erişim olmadığı için sevkiyatlar karayoluyla yapılıyor. Bu durum da 2021/22 sezonunda önemli kapanış stoklarının oluşumunu sağlayacak.
UkrAgroConsult tahminlerine göre aşağıdaki hacimlerde ihraç edilebilir stoklar dış pazarlara gönderilemeyebilir:
- Ayçiçek yağı – 3.0-3.4 milyon ton;
- Ayçekirdeği - 40 bin ton;
- Soya fasulyesi– 600-800 bin ton.
Şu anda 2022 ekim kampanyasını başarılı kılmak en önemli önceliklerden biri. 7 Nisan 2022 itibariyle, Ukrayna genelinde ekimler başladı ve ekiliş oranları geçen yılın üzerinde:
Ayçiçeği: 108,1 bin hektar (yıllık değişim 75.5 bin hektar);
Soya fasulyesi: 14.1 bin hektar (geçen yıl bu tarihlerde henüz başlamamıştı);
Bahar kolza tohumu: 11.6 bin hektar (geçen yıl bu tarihlerde henüz başlamamıştı).
AYÇİÇEK VE AYÇİÇEK YAĞI
2022/23 sezonu için UkrAgroConsult değerlendirmesi şöyle:
‒Ayçiçeği üretim alanları ciddi şekilde düşebilir;
‒ Karadeniz limanları yeniden faaliyete geçerse, 2022/23'teki yüksek ayçiçeği açılış stokları sayesinde ayçiçek yağı ihracatı toparlanacak.
SOYA FASULYESI
UkrAgroConsult, neredeyse tüm soya tarlaları çatışma riskinin düşük olduğu bölgelerde yer aldığından soya fasulyesi alanlarının önemli ölçüde küçülmesini beklemiyor. Ayrıca, soya fasulyesi işleme tesislerinin çoğuna ev sahipliği yapan batı Ukrayna'da soya alanları artabilir. Ukrayna soya fasulyesi ve soya fasulyesi küspesi, AB pazarlarında geleneksel olarak yüksek talep görüyor.
KOLZA TOHUMU
2021 sonbaharında, 2022 mahsulü için rekor sayıda kışlık kolza ekimi yapıldı. Ukrayna'daki kolza alanlarının yaklaşık %98'i kışlıktır. Kolza tohumu ekimlerinin çoğu, kışın ardından minimum kayıpla iyi koşullarda. Kabaca 300 bin hektarlık alan, çatışma riskinin yüksek olduğu bölgelerde bulunduğundan hasat edilen alan azalabilir. Ancak 2022 kolza tohumu üretimi en az üç yıllık ortalama seviyesinde olacak ve geleneksel olarak AB pazarlarını hedefleyecek.
* Bu yazıdaki tahminler, 6 Nisan
2022’de UkrAgroConsult tarafından düzenlenen ‘Black Sea Grain. Çakışan Arz ve
Talepler’ adlı webinara dayanmaktadır.
**Yazıdaki tüm rakamlar ve
varsayımlar, piyasa eğilimleri hızlı ve öngörülemeyen bir şekilde
değişebileceğinden kısa bir süre için geçerlidir