Hem hasat edilen alanlar hem de verim bakımından artış beklentisinden ötürü, 2021/22 döneminde buğday hasadında yeni bir rekora hazırlanılıyor. Ancak dünya genelinde ürünlerin çoğu henüz tarlada ve her şey hasada kadar hakim olacak hava şartlarına bağlı. Mayıs ayı sonundaki şartlar temelinde Uluslararası Tahıl Konseyi’nin (IGC) beklentisi, durum dahil toplam buğday üretiminin bir önceki yıla göre %2 oranında artarak 790 milyon tona yükseleceği yönünde.
Nathan Kemp
Ekonomist
Uluslararası Tahıl Konseyi
(IGC)
Bu rapor kaleme alındığında, 2021/22 hasadı yalnızca Asya’da ve Kuzey Afrika’nın bazı bölgelerinde başlamıştı. Bu yerlerde iyi sonuçlar bekleniyor. Rusya, Ukrayna, ABD ve Avrupa’da kışlık buğdayın hasat sezonu tam hızıyla başlamadan önce, kuzey yarımkürede mahsulün durumu genel olarak iyi görünüyor. Bazı bölgelerde zamanında gelen bir miktar yağmur, bitkinin gelişmesi için fayda sağladı. Güney yarımkürede kışlık buğday için ekim çalışmaları hızlı bir şekilde sürüyor. İhracatçılar ekim alanlarında artış bekliyor.
Arjantin, Ukrayna, Avrupa Birliği ve ABD gibi önde gelen buğday ihracatçılarında 2021/22 döneminde buğday üretimi bir önceki yıla göre artarken; Avustralya, Rusya, Kanada ve Kazakistan’da azalacak. Bu 8 ülke ya da bölgede toplam üretimin geçtiğimiz yıl olduğu gibi 385 milyon tonda kalması bekleniyor. Bu miktar, son beş yılın ortalamasına göre yüzde 2 daha yüksek.
Avrupa Birliği’ne üye 27 ülkede buğday üretiminin yıllık %8 artarak 134,8 milyon tona ulaşması bekleniyor. Bu miktarın 127 milyon tonunu ekmeklik buğday; 7,8 milyon tonunu ise durum buğdayı oluşturacak. Avrupa’da bir önceki sezon, ekim şartları çok uygun değildi. Bu yıl özellikle, AB’nin en büyük buğday üreticisi olan Fransa’da ekim alanları artacak. Şartlar değişken olsa da son dönemde gelen yağışlar sayesinde durum biraz daha stabil. Ortalama sıcaklıklardaki düşüş, bitki gelişimini geciktirirken hasadın da normalden daha geç yapılması ihtimal dahilinde.
Rusya’da buğday üreticileri de bereketli bir hasada hazırlanıyor. Ancak 79,3 milyon tonluk üretim yine de önceki sezonun rekoruna göre %7 düşük olacak. Güney bölgelerindeki yağışlar sayesinde topraktaki nem oranı gereken düzeye çıkmış olsa da kış şartlarında zarar gören bitkilerin oranı henüz net değil. Sıcaklık dalgalanmalarının fazla olduğu orta kesimlerde kayıp oranlarının yüksek olması bekleniyor. Bahar çeşitlerinin ekimi de iyi gitti. Çiftçiler, buğday ihracatına getirilen vergiden etkilenmişe benzemiyor. Ancak, doğu bölgelerinde uzun süredir devam eden kuraklık, çiftçileri endişelendiriyor.
Ukrayna’da ekim döneminde toprak çok kuruydu ancak kış aylarında ve bahar başlarında durum giderek düzeldi. Bazı bölgelerde topraktaki nem oranı çok iyi düzeylere geldi ve üretimin de bir önceki yıla göre %10 artarak 27,8 milyon tona yükselmesi bekleniyor.
ABD’de buğday üretimi, bir önceki yıla göre yüzde 3 artarak 51,1 milyon ton yükselecek. Ancak son dönemin ortalamasına göre, toplam üretim %3 azalacak. Ekim alanlarındaki artış ve kış yağışları sayesinde, kışlık buğday üretiminde geçtiğimiz yılın üzerine çıkılacak. Bununla birlikte, yazlık buğday ve durum buğdayının durumu özellikle kuzey düzlüklerinde endişe verici. Son dönemdeki sağanak yağışlar, kuraklığa karşı kesin bir çare olmaktan uzaktı.
Kanada’da ise bazı bölgelerde aşırı kuraklık söz konusu. Bahar döneminde ekilen türler için bu durum başlangıç için avantajlı olsa da bitkinin gelişimi için bundan sonra düzenli yağışların düşmesi gerekiyor. Yazlık buğdayın ekimi, başta kanola olmak üzere alternatif ürünlerden dolayı azalacak. Toplam buğday üretimi bir önceki yıla göre %8 azalarak 32,3 milyon tona gerileyecek. Bu miktarın içerisinde, bir önceki yıla göre %6 oranında azalarak 6,2 milyon tona düşecek olan durum buğdayı üretimi de var.
Güney yarımküredeki ihracatçı ülkelerde mahsullerin durumu şimdilik gayet iyi görünüyor. Avustralya’da ekim faaliyetleri iyi gidiyor. Batı bölgelerindeki çiftçiler, gelen yağışlardan ve yüksek fiyatlardan dolayı buğdaya yöneliyor. Ancak toplam üretimin, geçtiğimiz sezon ede edilen mükemmel sonuçlara göre %20 oranında azalması ve 26,3 milyon ton olarak gerçekleşmesi bekleniyor.
Arjantin’de çiftçiler bu yıl yüksek kârlar bekliyor. Özellikle de buğday ve soya fasulyesi ekerek çifte ürün alınan bölgelerde. Ekim alanlarının yüksek olması sayesinde, buğday üretiminin %15 oranında artarak 20,3 milyon tonu bulacağı tahmin ediliyor.
Net ithalatçı bölgelerdeki toplam üretime göz attığımızda, Kuzey Afrika’da üretimin %17 artarak 29,9 milyon tona ulaşması ve yeni bir rekor kırması bekleniyor Mısır dahil birçok ülkede ortalamanın üzerinde hasat tahminleri söz konusu. Mısır’da sulama imkanları, komşu ülkelere göre daha iyi. Üretimde en büyük artış Fas’ta kaydedilecek. Fas, 2020/21 döneminde 2,6 milyon ton buğday (0,8 milyon ton durum buğdayı dahil) üretmişti. Bu yıl ise 6,7 milyon tonluk (2,2 milyon tonu durum buğdayı) üretim bekleniyor. Sezon başında kuru hava söz konusu olsa da yılbaşından itibaren düzenli ve yaygın yağışlar sayesinde ideal şartlara ulaşıldı. Ülke içindeki üretimin artmasının ardından hükümet ekmeklik buğday için gümrük vergisini %0’dan %135’e, durum buğday için de %0’dan %170’e yükseltti. Cezayir’in ortak ve batı kesimlerinde ise hava şartları çok kurak geçti. Ancak bazı bölgelerde şartlar daha iyi gitti. Toplam üretimin geçtiğimiz yıla göre fazla değişmemesi ve 3,8 milyon ton düzeyinde kalması bekleniyor. Üretimin %80’ini ise durum buğdayı oluşturacak.