Antalya’da gerçekleştirilen TUSAF kongresinde konuşan TMO Genel Müdürü Ahmet Güldal, TMO'nun tahıl satış politikasına dair net açıklamalarda bulunarak, “Cari sezonda fiyat indirimi ya da maliyetin altında satış yapmak gibi bir gündemimiz yok. Regülasyon yok. DİR satışları ve vadeli satış olmayacak.” dedi. 

Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu’nun (TUSAF), “Global Tarım Politikaları, Gıda ve Enerji” temalı 18.Uluslararası Kongre ve Sergisi, Antalya’da sektörün rekor katılımıyla başladı. Kongrenin açılış oturumunda konuşan Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Ahmet Güldal, dünya ve Türkiye’de hububat üretim ve ticaretine dair önemli değerlendirme ve tespitlerde bulundu. 2004’te yıllık 630 milyon ton olan dünya buğday üretiminin son 20 yılda 160-170 milyon ton artış gösterdiğini ifade eden Güldal, 2022’de 804 milyon tonluk rekolte ile tüm zamanların rekorunun kırıldığını, geçen yıl ise yüzde 2 azalışla üretimin 788 milyon ton olarak gerçekleştiğini kaydetti.  Bu sezon kapanış stoklarının ise son 4 sezonun en düşük seviyesi olan 266 milyon tona düştüğüne dikkat çekti. 

TAHIL ÜRETİMİNDE REKORLAR YILI

Türkiye’nin ise 2023’te tahıl üretiminde bereketli bir yıl geçirdiğini belirten Güldal, 22 milyon tonluk buğday rekoltesi elde edildiğini açıkladı. 17,7 milyon ton olan ekmeklik buğday üretiminin, son 8 yılın en yüksek rakamı; 4,3 milyon ton olan makarnalık buğdayın da son 18 yılın en yüksek rekoltesi olduğu bilgisini paylaştı. Arpada 9,2 milyon tonluk rekolte ile son 17 yılın rekoru, mısırda da 9 milyon ton ile tüm zamanların rekoru kırıldığını anlattı. Bu bereketli sezonda TMO’nun 13 milyon ton üzerinde alımla da bu alanda yeni bir rekora imza attığını söyledi.

16 MİLYON TONUN ÜZERİNDE DEPOLAMA KAPASİTESİ

TMO Genel Müdürü Güldal, yoğun alımlara rağmen TMO’nun bu hayati stoku güvenli bir şekilde muhafaza edecek depolama kapasitesine sahip olduğunu kaydetti. “TMO depoları, lisanslı depolar ve kiralanan depolarla birlikte 16,5 milyon ton.” dedi. Depolama alanlarında ürünlerin sağlıklı bir şekilde korunması için alınan yoğun tedbirleri sıraladı.

TAHIL PİYASALARINDA 2024 GÖRÜNÜMÜ

Ahmet Güldal, gelecek sezon için dünya ve Türkiye buğday görünümüne dair değerlendirmelerde de bulundu. Dünyanın lider buğday ihracatçısı Rusya’da yağışlarla birlikte toprak neminin iyi, koşulların olumlu olduğunu; diğer bir önemli üretici Ukrayna’da kar örtüsünün yeterli olduğunu, toprak neminin arttığını, ancak bazı kesimlerde soğuk havanın ürün gelişimi için risk teşkil edebileceğini aktardı. ABD’de geçen yıla göre buğday ekim alanlarında azalma olduğunu,  Avrupa Birliği’nde kuzeyde soğuk, orta kesimlerde aşırı yağış ve Akdeniz’de kuraklık gözlendiğini dile getirdi. Özellikle Fransa’da olumsuz hava koşulları nedeniyle makarnalık buğday ekilişlerinin ertelendiğini ve ekim alanlarında düşüş gözlendiğine dikkat çekti. Son bilgiler ışığında yeni sezonda dünya buğday üretiminin geçen yıla göre 11 milyon ton artarak 799 milyon ton olarak gerçekleşmesini öngörüldüğü ifade etti. 2024/25 sezonu kapanış stoklarının ise 260 milyon ton olarak tahmin edildiğini, bu rakamın da son 6 yılın en düşük seviyesi olacağının altını çizdi.

Ahmet Güldal, Türkiye’de ise ocak ayı yağışlarında mevsim normallerine göre %25, geçen yıl ocak ayına göre ise %100’den fazla artış görüldüğünü aktardı. “Geçen yıla göre tüm bölgelerde %49-100’den fazla artış gerçekleşmiştir…2024 yılında 2023 yılı kadar buğday üretimi bekliyoruz.” dedi.

TAHIL PİYASALARI AÇISINDAN RİKS FAKTÖRLERİ

Tahıl piyasaları açısından risk faktörlerine de değerlendiren Güldal, bunları şöyle sıraladı: 

-Dünyada ekim alanlarında ve devir stoklarında düşüş

-Devam eden Rusya-Ukrayna savaşı

-Kızıldeniz’de gemilere yapılan saldırılar

TMO Genel Müdürü, Türkiye açısından ise iklimsel risklere dikkat çekek, “Yurt içinde buğday ekim alanlarında artış öngörüsü olmasına karşın Mart-Nisan aylarında alınacak yağış miktarının gerekenden fazla olması durumunda rekolte kaybı riskine dikkat edilmesi gerekmektedir. Aşırı yağış, üründe kök çürüğü, pas gibi hastalıklara neden olup bitki gelişimini zayıflatabilecektir. Hava sıcaklıklarının mevsim normalleri üzerinde seyretmesi de fare zararı gibi ürüne geri dönüşü zor hasarlar bırakan durumlara neden olabilmektedir. Sıcak hava nedeniyle vernalizasyon, bitki gelişimi hızlı, önümüzdeki süreçte kış koşulları yaşanırsa soğuk zararı olabilir.” dedi.

UN İHRACATINDA REKOR

Türkiye’nin 2023 yılı buğday unu ihracatında 3,7 milyon tonla rekor kırdığını belirten Güldal, “Arz fazlası olarak değerlendirdiğimiz ürünlerde ülkemizin ihracat potansiyelini kullanmak ve yurt içinde üreticilerimiz aleyhine oluşacak fiyat baskısını ortadan kaldırmak üzere hammadde olarak mısır ve makarnalık buğdayda da ihracatın önü açılmıştır.” diye konuştu. Bu çerçevede Türkiye’nin 1,4 milyon ton makarnalık buğday ihracatı; 2,3 milyon ton mısır ihracatı yaptığını aktardı.  

Ahmet Güldal, konuşmasının sonunda ise un sanayicilerinin merakla cevabını beklediği sorulara yanıt verdi. TMO’nun hububat satışlarında bir indirim beklenmemesi gerektiğini açıklayarak, “Cari sezonda fiyat indirimi ya da maliyetin altında satış yapmak gibi bir gündemimiz yok. Regülasyon yok. DİR satışları ve vadeli satış olmayacak. Piyasa stoklarını yakından takip ediyoruz. Ülke stoklarının büyük kısmı Kuruluşumuz bünyesinde yer alıyor.” diye konuştu.