Rusya’nın Ortadoğu ve Kuzey Afrika’daki buğday pazarlarındaki lider konumu; Irak, Suudi Arabistan ve Cezayir’deki başarılı pazarlama hamleleri sayesinde daha da güçlenecek. Rusya; Irak ve Nijerya’da gösterdiği başarıyla ABD’ye büyük darbe vururken, Cezayir ve Suudi Arabistan’da varlığını güçlendirmesi de AB buğdayı için önemli bir kayıp anlamına geliyor.

Dünyanın en büyük buğday ihracatçısı konumundaki Rusya, pazar payını AB ve ABD aleyhine genişletmeye devam ediyor. Rusya, daha önce en çok zorlandığı pazarlarda atılım yapmaya hazırlanıyor. Reuters’ın haberine göre; Irak, Suudi Arabistan ve Cezayir’deki başarılı pazarlama faaliyetleri, Rusya’nın Ortadoğu ve Kuzey Afrika’daki liderliğini perçinliyor. Bölge ülkelerinin, kısmen petrol fiyatlarının düşmesi sebebiyle ekonomilerinin zayıflamasıyla buğday alımında fiyat faktörüne daha fazla önem vermeleri, Rus buğdayının rekabet gücünü artırıyor. Düşük petrol fiyatları, Rusya’ya buğday fiyatını da düşürmesi için hareket alanı tanıyor. Akaryakıt fiyatlarının düşmesi, buğdayda üretim ve taşıma maliyetlerini azaltıyor. Ayrıca, Rus rublesinin değer kaybı da dolar cinsinden daha düşük fiyatlar verilmesini mümkün kılıyor. Reuters’a konuşan bir sektör uzmanı, “Ham petrol fiyatları düşük olunca Arap ülkeleri de buğday ithalatı için milyonlarca dolar fazladan ödeme yapmaya ne gerek var diye kendi kendilerine soruyor. Fiyat bazlı bir rekabette, Rus buğdayın kendisine açık olan pazarlarda aslan payını alacağını tahmin ediyorum.” dedi.

RUS BUĞDAYI IRAK PAZARINA GİRİYOR Ortadoğu’nun önemli buğday ithalatçılarından Irak, geleneksel olarak Amerikan buğdayını alıyor. Ancak ülkenin yeni Ticaret Bakanı Muhammed Haşim el Ani, Rus buğdayının da devlet ihalelerine girebilmesine yeşil ışık yakmak istediklerini açıkladı. Aslında bu konudaki müzakereler iki yıldır sürüyordu. Ancak Irak heyetinin sürekli değişmesi sebebiyle şimdiye dek bir sonuç alınamamıştı. Müzakereleri takip eden bir Rus kaynak, “Yeni ticaret bakanının atanmasıyla durumun değişeceğini umut ediyoruz. Bakan, konuyu ele almak için aralık ayında Rusya’ya bir heyet göndereceğini bildirmişti. Sevkiyatlara önümüzdeki yıl başlayabiliriz” dedi. Görüşmelerde, daha çok kalite standartları üzerinde durulduğu öğrenildi. Rus buğdayı, Iraklı ithalatçıları tatmin edecek oranda glutene sahip değil. Ancak ABD’nin Ortadoğu’ya ihraç ettiği sert kırmızı kış buğdayına göre ton başına 10-12 dolar daha ucuz. Ancak, tahıl ticaretinde siyaset de rol oynuyor. Bazı ülkelerin müttefikleriyle ticaret ilişkilerine öncelik verdiği de görülüyor.

RUSYA, LİMAN KAPASİTESİ İLE İLGİLİ SORUNLARI ÇÖZÜYOR Amerikalı tüccarlar, Amerikan buğdayının Ortadoğu ve Afrika’daki büyük buğday pazarları için çok pahalı olmasından şikayetçi. Yüksek nakliye masraflarının yanı sıra değişken depolama maliyetleri sebebiyle, Rus buğdayı ile fiyat bakımından rekabet edemiyor. Dahası, Rusya liman kapasitesi ile ilgili sorunlarını da çözüyor. Rusya, 2022 yılına kadar, buğday ihraç kapasitesini 25 milyon ton artırarak, 77 milyon tona çıkarmayı planlıyor. Rusya, 2017/18 sezonunda, yıllık yüzde 47 oranında artışla 52,4 milyon ton tahıl ihraç ederek rekor kırmıştı. Bu miktarın 40,5 milyon tonunu buğday oluşturmuştu. Bu sezonki buğday ihracatının ise 38-39 milyon ton civarında olması bekleniyor. Rusya’da mahsul miktarını etkileyen en önemli unsur, hava şartlarındaki dalgalanmalar. Rusya’da iç piyasayı karıştırabilecek kadar az mahsul elde edilmesi durumunda hükümetin ihracatı sınırlandırması gündeme geliyor ve bu da uluslararası piyasalarda endişeye yol açıyor. Fakat, bu sezon Rus piyasasında fiyatların şu ana kadar istikrarlı seyretmesi, hükümet müdahalesi ihtimalini azaltmış görünüyor.

AB’DE SUUDİ PAZARINI KAYBETME ENDİŞESİ Rusya; Irak ve Nijerya’da gösterdiği başarıyla ABD’ye büyük darbe vururken, Cezayir ve Suudi Arabistan’da varlığını güçlendirmesi de AB buğdayı için önemli bir kayıp anlamına geliyor. Sektörde faaliyet gösteren bir kaynak, “Rusya’nın Cezayir’e girmesi deprem etkisi yaratır. AB ve Özellikle Fransa, bu pazarı hâlâ domine edebiliyor. Çünkü Rusya ihalelere katılamıyor. Rusya’nın rekabete dahil olması, AB için büyük bir tehlike olur. Aynı şey; Almanya, Polonya ve Baltık ülkeleri tarafından hayati bir pazar olarak görülen Suudi Arabistan için de geçerli.” dedi. Dünyanın en büyük buğday ithalatçılarından biri olan Cezayir’de, hükümetin açtığı ihalelerde Rus buğdayı için teklif verilemiyor. Bunun sebebi, böceklerin ürüne verdiği zararın çok sıkı şekilde kontrol ediliyor olması. Suudi Arabistan ise yüksek kalite şartları sebebiyle Rus buğdayını almıyor. Bununla birlikte, Rus buğdayı diğer Kuzey Afrika ülkeleri; Tunus, Libya ve Fas tarafından satın alınıyor. Ürdün ve Nijerya da Rus buğdayının müşterileri arasında ve Moskova yönetimi de söz konusu iki ülkeye daha fazla satış yapmak istiyor. Fransa’nın AB dışına bu sezon yaptığı buğday ihracatının yaklaşık yüzde 80’i Cezayir’e sevk edildi. Ancak Cezayir’in böcek hasarı için belirlediği düşük limiti yükseltmesi durumunda işler değişebilir. Mısır, Türkiye, Bangladeş ve Vietnam’ın en büyük buğday tedarikçisi olan Rusya, bu pazarlardaki liderliğini sürdürmek istiyor. Ayrıca, Suudi Arabistan’a da kalite kontrolü için numuneler göndermeye hazırlanıyor. Konuyla ilgili Reuters’e konuşan bir Rus kaynak, “Analizin ardından, Rus buğdayının Suudi Arabistan’a gitmesi önündeki tüm engellerin kaldırılmasını umut ediyoruz.” dedi.