Dünyanın iki tahıl devi Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş sebebiyle oluşan buğday arzındaki daralma sonrası birçok ithalatçı ülkenin gözünü çevirdiği Hindistan, gıda güvencesi gerekçesiyle ihracatı yasakladı. Yeni Delhi yönetiminin yasak kararı, uluslararası piyasalarda buğday fiyatlarının daha da artmasına neden oldu.

Hindistan'ın ihracat yasağı, düşük gelirli birçok buğday ithalatçısı ülke için uygun fiyatlı alternatif buğday tedarikçisi seçeneğini ortadan kaldırarak zaten arz daralması görülen küresel buğday piyasaları üzerindeki baskıyı artırdı. Küresel piyasalarda buğdaya yönelik güçlü talep, üretim rakamlarını geride bırakarak dünya buğday fiyatlarını rekor seviyelere çıkarmıştı.

2020-21 sezonunda Hindistan, Ortadoğu ve Güney Asya’daki buğday ithalatçıları için önemli bir tedarikçi olmuştu. Hindistan, 2021-22 sezonunun ilk 9 ayında da 6,8 milyon ton buğday ihracat ederek yurt dışı sevkiyatlarını önemli ölçüde artırmıştı. Hindistan özellikle, geleneksel olarak Ukrayna’dan buğday ithalatı yapan fiyat odaklı ülkelerde pazar payını artırmıştı.

Hindistan, tahıl piyasalarında şok etkisi meydana getiren kararına gelen uluslararası tepkilerin ardından ‘gıda güvencesi nedenleriyle duruma göre’ yasağa bazı muafiyetler getirebileceğini açıkladı.  Yeni Delhi, bu açıklamanın ardından farklı ülkelerden toplam 1,5 milyon tonun üzerinde talep aldı.

Hintli yetkililer mart ayında yaptıkları açıklamada Rusya-Ukrayna ihtilafından kaynaklanacak arz açığını kapatmak için gelecek sezon 10 milyon ton buğday ihraç etmeyi planladıklarını söylemişti. Hindistan Başbakanı Narendra Modi, “Hindistan dünyayı beslemeye hazır.” şeklinde bir açıklama yapmıştı.

 Hindistan hükümeti, bir gıda kriziyle karşılaşmamak için buğday ihracat yasağına ek olarak gıda destek politikalarında da ayarlamalara gitti.  Daralması öngörülen buğday arzından dolayı gıda güvencesi programlarında daha az buğday, daha çok pirinç dağıtılmasına karar verildi. Bundan dolayı da bu sezon ülkede buğday tüketiminin düşeceği, pirinç tüketiminin ise artacağı tahmin ediliyor.

Buğdayın aksine, Hindistan 2022-23 sezonunda bereketli bir pirinç hasadı bekliyor. Bundan dolayı Hindistan'ın küresel pirinç ticaretindeki güçlü konumunu devam ettireceği tahmin ediliyor. Ülkede, art arda gelen rekor hasatların ardından pirinç stokları son yıllarda iki kattan fazla arttı. Bu da Yeni Delhi’ye hem ihracat hem de daha yüksek yurt içi kullanım için hareket alanı açtı. Artan ihracata ve gıda güvenliği programlarında daha fazla dağıtıma rağmen, Hindistan'ın pirinç stoklarının bu sezon yine artması bekleniyor. Bundan dolayı da Hindistan yönetiminin pirinç ihracatına yönelik bir kısıtlama getirmesi düşük ihtimal olarak değerlendiriliyor.

Buğday ve pirinç, Hindistan’ın gıda güvenliği politikasının köşe taşlarını oluşturuyor. Hindistan hükümeti; yeni çeşitler ve üretim teknolojileri konusunda araştırma, geliştirme ve çiftçileri eğitme faaliyetlerine önemli kaynaklar ayırıyor. Hem merkezi hükümet hem de eyalet yönetimleri buğday gibi ürünler için su, gübre, tohum, enerji, sulama, kimyevi maddeler ve tarım kredileri gibi girdilerde çiftçileri destekliyor.

Buğday, Hindistan’ın kuzeybatısında ve orta kesimlerinde temel besin. Ülkenin güneyinde ve doğusunda ise buğdayın yerini pirinç alıyor. Ülkede tüketilen buğdayın yüzde 80’i hane halkları, yerel restoranlar ve lokantalar tarafından kullanılıyor. Bir miktar buğday (yüzde 12-15) ise unlu mamuller, bisküvi ve kurabiye gibi ürünler için işleniyor. Yaklaşık 4-5 milyon ton civarında buğday ise Batı tarzı makarna ve şekerleme gibi ürünlerde kullanılıyor.

Hindistan, uluslararası buğday piyasaları için istikrarlı bir oyuncu olarak görülmüyor. Üretimin düşük olduğu yıllarda buğday ithal eden ülke, yerel üretim yeterli ve fiyatlar yüksek olduğunda ise ihracat yapıyor.

Tarım ve Çiftçilerin Refahı Bakanlığı’nın son açıkladığı rapora göre Hindistan, 2021-22 sezonunda (Temmuz-Haziran) toplam 314.5 milyon ton hububat üretti. Buğday üretimi 106,4 milyon ton, pirinç 129,7 milyon ton, mısır 33.2 milyon ton ve bakliyat üretimi de 25.8 milyon ton olarak gerçekleşti.

ABD Tarım Bakanlığı USDA, Hindistan’ın 2022-23 sezonunda ise 99 milyon ton buğday üreteceğini tahmin ediyor. USDA, bir önceki raporunda ise 110 milyon tonluk bir rekolte öngörmüştü. Rekoltedeki aşağı yönlü revize mart ayının ikinci haftasında ülkede başlayan aşırı sıcak hava dalgası nedeniyle öngörülen verim kaybına dayanıyor.  Hint yönetiminin son tahmini ise 106.4 milyon ton.

Hindistan hükümeti, Bangladeş, Nepal, Sri Lanka ve diğer gıda güvenliği açısından hassas ülkeler dahil olmak üzere komşu ülkelere buğday ihracatının devam etmesine izin vereceğini duyurdu. Hint buğdayı, bölgede diğer tedarik kaynaklarına göre ton başına 50-80 dolar daha ucuz olduğundan oldukça rekabetçi konumda.

Ancak Hindistan’ın buğday ihracatını artırma hedefinin önünde limanlar ve demiryollarıyla ilgili lojistik darboğazlar, yüksek navlun oranları ve konteynır eksikliği gibi bazı engeller var. Hindistan'ın ithalatçı ülkeler için uzun vadeli bir tedarikçi olabilmesi için buğday kalitesinde istenilen standardı da yakalaması gerekiyor. Bunun için de düşük kaliteli buğdayın ihraç edilmediğinin garanti altına alınmasına çaba sarf edilecek. Bu noktada tarım, işbirliği ve çiftçi refahı departmanının, haşere risk analizleri yapabileceği ve ardından yurt dışı pazarlarına erişim taleplerinin kabul edebileceği ifade ediliyor. Hindistan, 2020'de dünya buğday üretiminde yaklaşık %14’ük payıyla ikinci en büyük buğday üreticisi olmuş, ancak küresel buğday ihracatındaki payı ise yüzde %1’in altında kalmıştı.

USDA, Hindistan’ın 2021-22 buğday kapanış stoklarını 19.5 milyon ton olarak tahmin ediyor. USDA, yeni sezon kapanış stoklarının ise 8,5 milyon tona düşmesini öngörüyor. Bu sezon daha düşük rekolte ve yüksek fiyatların yemlik buğday talebini düşüreceği beklentisiyle Hindistan’ın buğday tüketiminin ise geçen sezona göre 6 milyon ton düşeceğini tahmin ediliyor.

PİRİNÇ ÜRETİMİ VE İHRACATI

USDA, Hindistan’ın 2021-22 sezonu (Ekim-Eylül) pirinç üretim tahminini de yukarı yönlü revize etti. Artan hükümet alımlarının ve yükselen fiyatların üretimi teşvik ettiğini belirten USDA’ya göre Hindistan, bu sezon 129.5 milyon ton pirinç üretecek. USDA’nın 2022-23 tahmini de 130 milyon ton.

USDA raporuna göre Hindistan, hükümetin gıda programlarında pirince daha fazla yer vermesi sebebiyle pirinç tüketimi de geçen sezona göre yaklaşık 8.4 milyon ton aratarak 109.5 milyon tona ulaşacak. 2022-23 tüketimi de 107 milyon olarak gerçekleşecek. Mart-Nisan döneminde yavaşlayan pirinç ihracatının ise toplanması bekleniyor. Buna göre Hindistan, 2021-22 sezonunda 21 milyon ton, gelecek sezon da 22 milyon ton pirinç ihraç etmesi öngörülüyor.

Ülkede pirinç ve buğdayın ardından en önemli mahsul ise mısır. 2021-22 sezonunda 33 milyon ton mısır üreten Hindistan’ın yeni sezonda da 31.5 milyon ton rekolte elde etmesi tahmin ediliyor.