Etiyopya’da ekonominin temeli tarıma dayanmakta, bu yüzden de gıda üretimi imalat sanayinin çok önemli bir kısmını teşkil etmektedir. Gıda sanayinin en önemli bileşenlerinden biri tahıl değirmenlerinin ülkedeki sayısı ise bazı kaynaklara 210’u bulmaktadır. 3,7 milyon tonluk üretim kapasitesine sahip bu değirmenler, ihtiyaç duydukları buğdayın bir kısmını devlet kurumları aracılığıyla ithalatla karşılamakta, bir kısmını ise iç piyasadan temin etmektedir. 

Bütün gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi Etiyopya’da da ekonominin ve sanayinin temeli ağırlıklı olarak tarıma dayanmaktadır. Tarımsal üretimde ise tahıllar önemli bir yere sahiptir. Ülkede bir ailenin günlük ortalama kalori ihtiyacının yüzde 50’sinden fazlası buğday, sorgum ve mısırdan elde edilmektedir. Tahıl üretimi kırsal istihdamın yaklaşık yüzde 60’ını ve toplam ekili arazinin ise yüzde 80'ini oluşturmaktadır. Aileler toplam gıda bütçelerinin ortalama yüzde 40’ını tahıl ürünlerine harcamaktadır. Dünya Gıda Programı’na göre; Etiyopya nüfusunun yüzde 46’sı yetersiz beslenmektedir. Bu da artan yerel tahıl üretiminin önemini vurgulamaktadır.

Günümüzde Etiyopya’nın tarımsal üretim açısından taşıdığı potansiyel bilinmekle birlikte tarımsal mekanizasyonun yetersizliği, sulama sistemin gelişmemiş olması, gübre, ilaç ve sertifikalı tohum kullanımının düşük olması nedeniyle henüz istenen üretim seviyesi yakalanamamıştır. Ancak Etiyopya hükümetlerinin kalkınmayla ilgili planları ve bu doğrultuda yaptıkları çalışmalar, tarım üzerine yoğunlaşmakta ve ümit verici gelişmelerin yaşanmasını sağlamaktadır. Son 10 yıl içerisinde birçok tahıl ürününde üretimin yüzde 100’ün üzerinde artması bunun önemli bir göstergesi olarak değerlendirilmektedir.

Ülke ekonomisinin tarıma dayalı olması, imalat sektöründeki üretimin yüzde 40’ından fazlasının gıda sanayi üretiminden (özellikle bitkisel yağ, unlu mamuller ve şeker) oluşmasını da beraberinde getirmektedir. Gıda sanayinin en önemli bileşenlerinden biri tahıl değirmenleridir. Bazı kaynaklara göre bugün Etiyopya’da 210 civarında un değirmeni bulunmaktadır. 3,7 milyon tonluk üretim kapasitesine sahip bu değirmenler, ihtiyaç duydukları buğdayın bir kısmını devlet kurumları aracılığıyla ithalatla karşılamakta, bir kısmını ise iç piyasadan temin etmektedir. Ülkenin tahıl unu tüketiminde ise bölgesel bir ürün olan teff ön plana çıkmaktadır. Ancak son yıllarda değişen tüketim alışkanlıkları ve fiyatlarla bazı avantajlar buğday unu tüketiminin artmasına yol açmaktadır.

ETİYOPYA’DA GENEL EKONOMİK GÖRÜNÜM 1990’lı yılların başından itibaren serbest pazar ekonomisine dayalı stratejiler izlemeye başlayan ve yapısal reformların uygulanmasına öncelik veren Etiyopya, 2010 yılının Ağustos ayında 2010-2015 dönemini içeren beş yıllık kalkınma planı yürürlüğe koymuştur. Söz konusu plan Etiyopya’da sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması ve yoksulluğun giderilmesi için önemli tedbirleri içermektedir. Bu kalkınma planından önce 2006-2010 döneminde yürütülen gelişme ve değişim planı (GAP) da son kalkınma planının uygulanmasında esas oluşturmuştur. Söz konusu planlarda tarım, sanayi ve altyapı öncelikli konular olarak ele alınmakta, ülkedeki yaşam standartlarının yükseltilerek yoksulluğun giderilmesinin, hizmetler sektöründen ziyade özellikle bu sektörlere önem verilmesiyle sağlanabileceği anlayışı benimsenmektedir.

Son kalkınma planına göre; Etiyopya ekonomisinin minimum yüzde 11 ve maksimum yüzde 14,9 oranında yıllık ortalama gelişme göstermesi, tarım sektörünün ekonominin lokomotif sektörü olmaya devam etmesi ve 2015 yılına kadar tarım sektörünün minimum yüzde 8 ve maksimum yüzde 14,5 oranında yıllık ortalama gelişme göstermesi hedeflenmiştir. Plan hedeflerine ulaşmak için tarım sektöründe yeni arazilerin tarıma açılması, girdi kullanımının artırılması, alt yapının iyileştirilmesi ve elde edilen üretimin daha iyi koşullarda pazarlanmasının teşvik edileceği belirtilmektedir. Özellikle ülke ekonomisine büyük katkı sağlayan hububat, kahve ve çay gibi ürünlerin üretimlerinin artırılması da hedeflenmektedir. Şuana kadar tarım sektöründe son yaşanan gelişmeler ümit verici olup, olumsuz iklim koşullarına rağmen ekilen arazilerdeki ve gübre kullanımındaki artış, son yıllarda tarımsal üretimin beklenenden yüksek gerçekleşmesini sağlamaktadır.

Etiyopya’da önümüzdeki yıllarda GSYİH’nın hızlanarak artması beklenmektedir. Tarım ve tarıma dayalı sanayi sektörlerindeki gelişmelerin genel ekonomiyi olumlu yönde etkilemesi beklenmektedir. Etiyopya’da kullanılabilir enerji üretiminin artması ve pazarlama altyapısının gittikçe iyileşmesi neticesinde ülkede daha fazla üretici pazar için üretim yapmaya başlamış olup, bu sayının önümüzdeki yıllarda da gittikçe artış göstermesi beklenmektedir.

Gerek altyapı gerekse mevzuat açısından halen ülkede tamamlanması gereken birçok eksiklik söz konusu olmakla birlikte bugüne kadar gerçekleştirilen kurumsal reformlar, yeni düzenlemeler ve altyapının giderek iyileşmesi; Etiyopya’daki ticari faaliyetlerin de daha kolay ve daha ucuz hale gelmesini sağlamıştır.

Ülkede giderek azalma gösteren enflasyon 2010 yılında yüzde 8,1’e kadar gerilemiştir. Bu rakam 2004 yılından beri erişilen en iyi enflasyon oranıdır. 2010 yılında sıkı para politikası ve yüksek tarımsal üretim, özellikle gıdalardaki fiyat artışlarını engelleyerek enflasyonun yüksek çıkmasını engellemiştir. Ancak daha sonra tekrar artış gösteren ve 2011 yılında yüzde 33,2’ye kadar yükselen enflasyonun 2012 yılında yüzde 23,3’e, 2013 yılında ise yüzde 14,2’ye gerilediği tahmin edilmektedir.

ETİYOPYA’DA TARIMIN YERİ VE ÖNEMİ Etiyopya’da tarım sektörü GSYİH’nın yüzde 43’ünü, ihracatın yüzde 90’ını ve istihdamın yüzde 80’ini karşılamaktadır. Ülkede ekilebilen alanların yalnızca 1/5’i ekilip, biçilmekte ve bu alanların hemen memen tamamı yağmurla sulanmaktadır. Ancak bölgeler, yağış miktarı açısından farklılık göstermektedir. Ülkede büyük ölçüde sulama yatırımlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Tarım sektöründe, sık sık ortaya çıkan kuraklık ve uygulanan kötü tarım teknikleri nedeniyle büyük güçlükler yaşanmaktadır. Tarımda makineleşme oldukça sınırlı olup gübre, ilaç ve sertifikalı tohum kullanma oranı da son derece düşüktür.

Etiyopya’da 2000’li yılların sonlarında tarımsal üretim önemli ölçüde artmıştır. Ülkede tarımsal üretimin artırılarak kendine yeterliliğin yükseltilmesi amacıyla çeşitli tedbirler alınarak uygulamaya konulmaktadır. Bu tedbirler arasında kıtlık için erken uyarı sistemi, tarıma yönelik hizmetlerin artırılması ve çeşitli tarımsal girdilerin daha geniş alanlarda kullanımının sağlanmasına yönelik tedbirler de bulunmaktadır.

Etiyopya’da tarım sektöründe büyük ölçekli işletmeler yaygın değildir. Tarım işletmelerinin genellikle küçük ölçekli olduğu ülkede, çiftçiler üretimlerini büyük ölçüde kendi iç tüketimleri için yapmakta, bu yüzden pazar için üretim oldukça sınırlı kalmaktadır. Ülkenin tarım sektöründe, özellikle yabancı yatırımcılar için cazip imkanlar söz konusudur.

Etiyopya’nın tarımsal üretiminde tahıllar, kahve, bakliyat, yağlı tohumlar, şeker kamışı, meyve ve sebze, kesme çiçek ve pamuk önemli yer tutmaktadır. Ülke dünya bakla üretiminde 2. sırada, susam üretiminde 5. sırada, kahve üretiminde 6. sırada, bakliyat üretiminde ise 8. sırada yer almaktadır. Tahıl ve bakliyat tamamen iç tüketimde kullanılmakta, yağlı tohumlar ile daha az miktarda olmak üzere bazı meyve (özellikle tropikal meyveler) ve sebzeler de özellikle komşu ülkelere ve Avrupa’ya ihraç edilmektedir.

Etiyopya’da tarım sektöründe kullanılan girdilerin önemli bir kısmı ithalatla karşılanmaktadır. Bu nedenle tarım sektörüne yönelik gübre, ilaç, tohum, yem ve tarım alet ve makinaları gibi girdilerde Etiyopya, önemli bir ihraç pazarı olup, bu sektörlerde yatırım açısından da büyük imkanlar sunmaktadır.

HUBUBAT VE BAKLİYAT ÜRETİMİ VE TÜKETİMİ Tarımsal mekanizasyonun yetersizliği, sulama sistemin gelişmemiş olması, gübre, ilaç ve sertifikalı tohum kullanımının düşük olması nedeniyle potansiyelinin altında bir tarımsal üretim miktarına sahip olan Etiyopya’da, tüm bunlara rağmen buğday, arpa, mısır ve sorgum gibi tahıl ürünlerinin üretimi yapılabilmektedir. Ancak bunların yanı sıra dünya genelinde çok yaygın olarak bilinmeyen teff gibi bölgeye özgü tahıllar da Etiyopya’nın üretiminde ve tüketiminde önemli bir yere sahiptir. Yeterli yağış alan bölgelerde 1800 ile 2200 metre arasındaki yüksekliklerde yetişebilen teff, diğer tahıllarla karşılaştırıldığında olumsuz hava koşullarına dayanabilen düşük riskli bir üründür. Teff, ülkenin birçok bölgesinde aileler tarafından injera (mayalı ince ekmek) yapımında ve bazen de lapa yapımında tercih etmektedir. Teff ayrıca yerel bira ve likör üretiminde de kullanılabilmektedir. Teff sapı önemli bir hayvan yemi olarak kullanılmaktadır ve diğer tahıl yan ürünlerinden daha besleyici bir yem olarak gösterilmektedir. Bazı kaynaklara göre Etiyopya’da 2011/12 sezonunda 6,3 milyon çiftçi tarafından yaklaşık 2,7 milyon hektar alanda teff ekimi yapılmıştır. Bu alan, toplam ekili alanın yüzde 20’sini temsil etmektedir.

Teff dışındaki diğer tahıl ürünlerinin üretimine bakıldığında, mısırın ön plana çıktığı görülmektedir. Amerikan Tarım Bakanlığı Dış Tarım Servisi’nin (USDA FAS) ve Birleşmiş Milletler Tarım ve Gıda Örgütü’nün (FAO) verilerine göre ülkedeki mısır üretimi son 10 yılda önemli oranda artış kaydetmiştir. USDA’ya göre 2003/04 sezonunda 2,5 milyon ton olan Etiyopya’nın mısır üretimi, 2008/09 sezonunda 4,3 milyon tona ulaşmıştır. Bir sonraki sezon 3,9 milyon tona gerileyen mısır üretimi, 2010/11 sezonundan itibaren yeniden artış trendine geçmiş, 2012/13 sezonunda 6,1 milyon tona, 2013/14 sezonunda da 6,5 milyon tona yükselmiştir. USDA’dan farklı olarak FAO 2013/14 mısır üretim miktarını 6,6 milyon ton olarak açıklamaktadır. Ülkedeki mısır üretiminin 2014/15 sezonunda da yine 6,5 milyon ton seviyesinde gerçekleşeceği öngörülmektedir. Hemen hemen üretim miktarıyla paralel seyreden ülkedeki mısır tüketim miktarı, yıllar bazında artış göstermeye devam etmekte ve üretimin tamamı iç tüketimde değerlendirmektedir.

Etiyopya’da Merkez İstatistik Kurumu’ndan (CSA) elde edilen mısır tüketimine yönelik veriler; toplam ulusal mısır üretiminin yüzde 80’inin ev tüketiminde kullanılmakta olduğunu, yüzde 10’nunun satıldığını ve geri kalanın da tohum, ayni ücret ve hayvan yemi olarak kullanıldığını göstermektedir. Diğer tahıllarla kıyaslandığında daha düşük fiyata satılan mısırın kişi başına tüketiminin kırsal alanlarda yılda 45 kg ve kentsel alanlarda da yılda 16 kg olduğunu tahmin edilmektedir. Kırsal alanlardaki un değirmenlerinin çoğu, un fiyatını düşürmek için mısır ve buğdayı karıştırmaktadır. Böylece ekmeğin fiyatının düşürülmesinde ve daha iyi bir kar oranı elde edilmesinde fırıncılara katkı sağlanmaktadır. Mısırın hayvan yemi, özellikle de kümes hayvanları yemi olarak kullanımı da ülkede giderek artmaktadır. Çiftçiler mısır sapını ayrıca yakıt, büyükbaş hayvan yemi ve kırsal alanlardaki evlerin inşa malzemesi olarak da kullanmaktadır.

Ülkede yoğun olarak yetiştirilen bir diğer tahıl ürünü sorgumdur. Dünyanın önde gelen sorgum üreticileri arasında 6. sırada yer alan Etiyopya, son 10 yıl içerisinde sorgum üretimini yüzde 100’ün üzerinde arttırmıştır. USDA verilerine göre 2003/04 sezonunda 1,7 milyon ton olan Etiyopya sorgum üretimi, istikrarlı bir artışla 2009/10 sezonunda 2,9 milyon tona, 2012/13 sezonunda 3,6 milyon tona, 2013/14 sezonunda ise 4 milyon tona yükselmiştir (Yine USDA’dan farklı olarak FAO 2013/14 sezonu sorgum üretimini 4,3 milyon ton olarak açıklamaktadır). USDA, 2014/15 sezonunda da sorgum üretiminin yine bu seviyelerde gerçekleşeceğini öngörmektedir. Mısırda olduğu gibi sorgumda da üretim, iç tüketimde değerlendirilmektedir.

Ülkede buğday ve arpa üretimi, diğer tahıl çeşitleriyle kıyaslandığında çok daha düşük olmakla birlikte her geçen gün istikrarlı bir şekilde artış göstermektedir. USDA verilerine göre 2003/04 sezonunda 1,6 milyon ton olan Etiyopya buğday tüketimi, 2009/10 sezonunda 3,1 milyon tona, 2012/13 sezonunda ise 3,4 milyon tona yükselmiştir. 2013/14 sezonunda yaklaşık 100 bin ton düşüş göstererek 3,3 milyon tona gerileyen ülkedeki buğday üretiminin, 2014/15 sezonunda da yine bu seviyelerde gerçekleşeceği öngörülmektedir. USDA ve FAO verileri arasındaki en büyük farklılık ise yaklaşık 700 bin tonla buğdaydadır. FAO’ya göre 2013/14 sezonunda Etiyopya’nın gerçekleştirdiği buğday üretim miktarı 4 milyon tondur.

Buğdayda üretime kıyasla tüketim çok daha fazladır ve artmaya devam etmektedir. Etiyopya’daki buğday tüketim trendi; yüksek nüfus artışı (yılda yaklaşık yüzde 2,6), kentsel alanlara göç ve yaşam tarzı değişikliklerinden dolayı kentsel alanlarda yavaş yavaş artış göstermektedir. Ayrıca buğdaya oranla teffteki fiyat artışından ve buğdayın kolay hazırlanmasından dolayı orta ve alt sınıf nüfusunun çoğunluğu daha fazla buğday tüketimine yönelmektedir. Tüketim miktarlarına bakıldığında; 2003/04 sezonunda 2,3 milyon ton olan tüketimin, 2009/10 sezonunda 3,9 milyon tona, 2012/13 sezonunda 4,3 milyon tona, 2013/14 sezonunda ise 4,4 milyon tona yükseldiği görülmektedir. USDA buğday tüketiminin 2014/15 sezonunda 4,5 milyon tona yükseleceğini öngörmektedir. 2003/04 sezonunda 1 milyon ton olan arpa üretimi ise 2009/10 sezonunda 1,5 milyon tona, 2012/13 sezonunda ise 1,8 milyon tona yükselmiştir. 2014/15 sezonunda da yine 1,8 milyon ton düzeylerinde kalması beklenen arpa üretiminin tamamı iç tüketimde değerlendirilmektedir. İç tüketim miktarı ise üretimle hemen hemen paralel seyretmektedir.

Etiyopya’daki bir diğer önemli tarımsal üretim alanı bakliyattır. FAO’nun tahmini, resmi ve yarı resmi veriler üzerinden verdiği üretim miktarlarına göre; 2003 yılında 15 bin ton olan Etiyopya’nın bakliyat üretimi, 2006 yılında 40 bin tona, 2009 yılında 68 bin tona yükselmiştir. 2010 yılında 65 bin tona gerileyen bakliyat üretimi, 2011 yılında yeniden 68 bin tona, 2012 ve 2013 yıllarında ise 69 bin ton seviyesine ulaşmıştır.

ETİYOPYA’DA DIŞ TİCARET Gelişmekte olan diğer ülkeler gibi Etiyopya’da da tarım sektörü tek büyük sektör konumunda olup, sektörün performansı tüm ekonominin performansına yön vermektedir. Tarım sektörü dışında önemli bir üretim gücü bulunmayan Etiyopya, sanayi ürünlerinin hemen hemen tamamına yakınını ithal etmektedir. Tarımsal ürünlerden elde ettiği ihracat geliri ile sanayi ürünleri ithalatını karşılayamayan Etiyopya, kronik bir biçimde dış ticaret açığı vermektedir. 7 milyar doların üzerinde gerçekleşen dış ticaret açığının önümüzdeki yıllarda daha da artması beklenmektedir.

Economist Inteligence Unit verilerine göre Etiyopya’nın 2006 yılında 1 milyar dolar civarında gerçekleşen ihracatı 2011 yılında 3 milyar doların üzerine çıkmıştır. İhracatın 2012 yılında 3,3 milyar dolara, 2013 yılında da 3,6 milyar dolara ulaştığı tahmin edilmektedir. Etiyopya’nın 2006 yılında 5 milyar dolar civarında bulunan ithalatı ise 2011 yılında 8,3 milyar dolara ulaşmıştır. İthalatın 2012 yılında da 10,5 milyar dolara, 2013 yılında da 10,9 milyar dolara yükseldiği tahmin edilmektedir.

Etiyopya’nın ihracatının çok büyük bir bölümü tarımsal ürünlere dayanmaktadır. En önemli ihraç ürünleri susam ve kahvedir. Bu iki ürünün ihracatı toplam ihracatın yarısına yakındır. Taze sebze ve kuru baklagiller de ihracatta önemli paya sahiptir. Etiyopya susamı en çok Çin, İsrail, ABD, Türkiye ve Ürdün’e; kahveyi ise Almanya, Suudi Arabistan, Belçika, ABD ve diğer Avrupa ülkelerine ihraç etmektedir. Taze sebzeler en çok Somali ve Cibuti’ye giderken, kuru baklagiller en çok Sudan ve BAE’ne ihraç edilmektedir.

Etiyopya’nın ithalatının büyük bir bölümünü ise sanayi ürünleri oluşturmaktadır. Petrol yağları ithalatı ilk sırada olup, yıllar itibariyle değişmekle beraber toplam ithalatın yüzde 15-20’sini oluşturmaktadır. Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar, gübreler, iş makineleri, demir çelik ürünleri ve otomobiller büyük çapta ithal edilen önemli sanayi ürünleridir. Etiyopya tarımsal ürün olarak en çok buğday ve palm yağı ithal etmektedir. Bu iki tarım ürününün ithalatı toplam ithalatında yüzde 7-8 gibi önemli bir orana ulaşmaktadır.

Etiyopya’nın en çok ihracat yaptığı ülkeler başta Somali (yüzde 12,9) olmak üzere Hollanda, Almanya, Çin, Arabistan, Sudan ve İsviçre’dir. Türkiye ise Etiyopya’nın ihracatında yüzde 1,3’lük payı ile 18. sırada yer almaktadır. Etiyopya’nın 2012 yılı toplam ithalatında Çin yüzde 21,4’lük payı ile ilk sırayı almakta, bu ülkeyi sırasıyla Arabistan, Hindistan, Kuveyt, İtalya, Japonya ve Türkiye takip etmektedir. Türkiye’nin Etiyopya’nın ithalatındaki payı yüzde 4,1’dir.

DIŞ TİCARETTE HUBUBAT VE UNUN YERİ Etiyopya’nın ithalatında önemli bir yere sahip olan temel tahıl ürünü buğdaydır. FAO verilerine göre Etiyopya’nın ithal ettiği buğday miktarı 1,6 milyon ton civarındadır. Yıllar bazında ülkenin buğday ithalatına bakıldığında; 2003 yılında 1,6 milyon ton olan ithalatın, 2004 ile 2007 yılları arasında 500 ile 800 bin ton arasında kaldığı ancak 2007’den sonra yeniden artışa geçtiği görülmektedir. 2009 yılında gerçekleştirdiği 1,7 milyon tonluk ithalatla son 10 yılın en yüksek buğday ithalat miktarına ulaşan Etiyopya, 2010 ve 2011 yıllarında 1,6 milyon tonluk ithalat miktarında kalmaya devam etmiştir. Buğday ithalatında Rusya, Arjantin ve ABD ön plana çıkmaktadır.

Buğday unu ithalatı ise yıllara göre önemli değişiklikler göstermektedir. Örneğin, FAO’ya göre 2003 yılında 49,8 bin ton olan buğday unu ithalatı, 2005 yılında 89 tona kadar düşmüştür. 2008 yılında 9,3 bin tona yükselen ithalat, 2009 yılında son 10 yılın en yüksek seviyesi olan 99,9 bin tona yükselmiştir. 2010 yılında bu miktar 6,8 bin tona gerilemiş, 2011 yılında ise 45,6 bin tona yükselmiştir.

Etiyopya’nın tahıllarda bir diğer önemli ithalat kalemi sorgumdur. Ülke önemli bir sorgum üreticisi olmakla birlikte iç talebi karşılayabilmek adına zaman zaman ithalata başvurmaktadır. FAO verilerine göre; Etiyopya 2008 – 2010 yılları arasında 250 ile 350 bin tonluk sorgum ithalatı gerçekleştirmiştir. 2011 yılında ise bu ithalat miktarı 53 bin tona gerilemiştir.

ETİYOPYA’DA UN DEĞİRMENCİLİĞİ 2012 yılı bilgilerine göre Etiyopya’da yaklaşık 210 adet büyük, orta ve küçük ölçekli un değirmeni bulunmaktadır. Bu değirmenlerin yıllık un öğütme kapasitesi toplamı ise 3.7 milyon ton olarak gösterilmektedir. Bu un değirmenleri öğütme işlemi için gereken buğdayı, tüm ticari buğday ithalatını kontrol eden ve buğdayın un değirmenlerine hükümet sübvansiyonu ile sunulmasını sağlayan Etiyopya Tahıl Ticareti Kurumu’ndan (EGTE) elde etmektedir. Bu buğday ithalatı, buğday pazarının yaklaşık yüzde 33’ünü oluşturmaktadır. Un değirmenleri buğday tedarikinin geri kalanını da yerel pazardan temin etmektedir.

Ticaret Bakanlığı (MOT), ithal edilen buğdayın tedarik zincirini kentsel bölgelerde EGTE aracılığıyla denetlemektedir. Ülkede bulunan toplam 210 büyük un değirmeninin sadece yüzde 30’u değirmenleri için sübvansiyonlu buğday alabilmektedir. Bu sübvansiyonlu buğdayın fiyatı ise MOT tarafından belirlenmektedir. Başkentin dışında yer alan değirmenler, daha düşük ulaşım maliyetinden dolayı buğdayı yerel pazardan almayı tercih etmektedir.

Etiyopya’da çok büyük bir canlı hayvan nüfusu bulunmakla birlikte ticari yem endüstrisi çok fazla gelişmemiştir. Ülkede çoğunlukla Addis Ababa etrafında ve biraz da güney bölgelerinde yoğunlaşan yaklaşık 20 adet yem değirmeni bulunmaktadır fakat bunların çoğu çiftlik içerisinde tüketim için üretim yapmaktadır. Hayvan yeminin yetersizliği, Etiyopya hayvancılık sektörünün gelişimi önündeki en büyük engeldir.