Rusya, ABD ve Kanada gibi önde gelen ihracatçılarda kuraklık ya da su baskınları gibi hava olaylarından ötürü global buğday arzının düşeceği tahmin ediliyor. Bundan dolayı ABD Tarım Bakanlığı’nın 2020-21 sezonu için toplam buğday arzı tahmini 16,8 milyon ton revize edildi ve 1.066 milyar tona çekildi.

En büyük buğday ihracatçısı Rusya’da buğday üretim tahmini 12,5 milyon ton azaltılarak 72,5 milyon tona geriledi. Şubat-Mart dönemindeki don olaylarının buğday rekoltesini düşüreceği tahmin ediliyor. 

Kanada’da Temmuz boyunca Praire eyaletlerindeki kuraklıktan dolayı buğday üretimi tahminleri 7,5 milyon ton azalarak 24 milyon tona geriledi. Bu miktar, son 10 yılın en düşük seviyesi anlamına geliyor. Kanada, makarna üretiminde kullanılan en kaliteli buğday çeşidi olan durum buğdayının en büyük tedarikçisi durumunda.

ABD’de buğday üretim tahmini ise 1,3 milyon ton revize edilerek 46,2 milyon tona geriledi. ABD’de Temmuz-Ağustos döneminde kuraklık ve nem oranında azalma mahsulü olumsuz etkiledi. ABD de ekmeklik buğday ile birlikte durum buğdayının önde gelen üreticileri arasında.

S&P Global’da yer alan bir analize göre arzın daralması ve buğday kullanımının sürekli artması buğday kıtlığı endişesiyle fiyatları artırdı. Buğdayın ihracat fiyatı son bir yılda dünya genelinde %21 ila %30 arttı. En büyük artış ise %12,5 protein oranına sahip olan Rus buğdayında görüldü.

UNLU MAMULLERİN FİYATLARI ARTIYOR

Buğday fiyatları; Mısır, Türkiye ve İtalya gibi ithalatçı ülkelerde unlu mamullere zam olarak yansıdı. Dünyanın en büyük buğday ithalatçısı Mısır’da, devlet sübvansiyonu sayesinde 20-30 yıldır değişmeyen ekmek fiyatlarına zam yapılması gündeme geldi. Durum buğdayındaki fiyat artışından dolayı ise Fransa’da makarna fiyatlarına %10 ila %20 zam gelmesi bekleniyor.

Fransa’nın Makarna Üreticileri Birliği ve Endüstriyel İrmik Komisyonundan yapılan açıklamalarda, iklim değişikliğinin makarna piyasasını olumsuz etkilediği vurgulandı. Avrupa’da aşırı yağışlar ve Kanada’da kuraklıktan dolayı durum buğday fiyatlarının tarihi seviyelere doğru gittiğine dikkat çekilen açıklamada, Fransa’da üretilen mahsulün bir kısmının ülkede kalmasının sağlanması talep edildi. Avrupa’nın en büyük buğday ihracatçısı olan Fransa; bu ürünü en çok Cezayir, Güney Kore ve Çin pazarlarına sevk ediyor.

Dünyanın en çok makarna üreten ülkesi olan İtalya, 2021-22 döneminde ihtiyacını karşılamakta zorlanabilir. Aynı zamanda en fazla buğday ithal eden AB ülkesi olan İtalya, geçtiğimiz sezon Kanada’dan 2 milyon tona yakın durum buğdayı satın almıştı.

Büyük makarna üreticileri arasında yer alan Türkiye de durum buğdayı ihtiyacının neredeyse yarısını Kanada’dan karşılıyordu. İthalatçı ülkelerin yanı sıra ABD’de bile ekmek fiyatları önemli ölçüde arttı. Son birkaç ay içinde buğday unu fiyatları ani bir artış gösterirken, ABD Tarım Bakanlığı’nın tahminlerine göre toptan buğday unu fiyatları Aralık ayı itibariyle %11 ila %14 artmış olacak.

TÜKETİM VE TİCARET

Global durum buğdayı arzının özellikle bu yıl düşük kalacağı, hem Kanada hem ABD’nin durum buğdayı ihracatının 1964-65 satış yılından bu yana en düşük seviyeye gerileyeceği tahmin ediliyor. Bu durum, Meksika ve AB için bir fırsat oluşturuyor. Avrupa Birliği ülkelerinde durum buğdayı üretim tahminleri %7 revize edilerek 7,7 milyon tona yükseltilirken, Meksika’daki üretim tahmini de %9 yükseltildi ve 1,3 milyon ton olarak açıklandı. Ancak bu küçük artışlar, diğer bölgelerdeki düşüşleri telafi etmekten çok uzak.

Rusya’da kış buğdayı rekoltesindeki düşüş, bahar buğdayı ve 2020-21 satış yılı sonunda aktarılan stoklarla kısmen telafi edildi. Ancak Rusya, ihracata koyduğu vergiden dolayı pazar payını AB ve Ukrayna lehine kaybedebilir.

Rusya, ihracatı kısıtlamak ve iç piyasada arz bolluğu oluşturmak için buğday ihracatına dalgalı vergi uygulamaya başlamıştı. Buğday ihraç eden ülkelerden biri olan Belarus da hasadın her zamankinden düşük olmasından dolayı buğday ihracatını altı ay boyunca yasakladı.

Başlıca buğday ihracatçılarında fiyatlar son bir ayda ani şekilde yükseldi. Avustralya buğdayının fiyatı geçtiğimiz yıla göre ton başına neredeyse 60 dolar yükseldi. Ukrayna buğdayında da arzın daralacağına yönelik beklentilerden dolayı 70 doları aşkın bir artış söz konusu. Rus buğdayı ise yıl içinde neredeyse 90 dolar zamlandı.

Kanada’da uzun süredir devam eden kuraklık nedeniyle buğday fiyatı ton başına 40$ arttı. Aynı şekilde, ABD’de arzın daralması fiyatlara yansıyor. Talebin düşmesiyle fiyatların yakın dönemde biraz geri gelebileceği tahmin edilse de Kanada ve diğer ülkelerde üretim senaryolarının netleşmemesinden dolayı buğday ve unlu mamullere zam haberleri gündemdeki yerini koruması ihtimal dahilinde.