ABD Tarım Bakanlığı (USDA), Batı’nın uyguladığı ekonomik yaptırımlara ve ek gümrük vergisine rağmen Rusya’nın bu sezon buğday ihracatında rekor kırmasını öngörüyor. USDA’ya göre verimli bir hasat dönemi bekleyen Rusya, 2022-23 sezonunda 40 milyon ton buğday ihraç edecek.

USDA, son açıkladığı Dünya Tahıl Piyasaları ve Ticareti Raporu’nda, Rusya’nın buğday üretiminin geçen sezona oranla yüzde 8 artarak 81 milyon olacağı tahmininde bulundu. USDA, Rusya’nın buğday ihracatını da geçen yıla göre 7 milyon ton artırarak 40 milyon ton olacağını öngörüyor.

2021/22 sezonunun ikinci döneminde Rusya'nın buğday ihracatını sınırlayan iki önemli faktör oldu: Haziran 2021’de uygulamaya konulan buğday ihracat vergisi ile ihracat kotası. Moskova’nın, ülkedeki gıda enflasyonunu kontrol altına almak için getirdiği buğday ihracat vergisi geçen yıl önemli ölçüde artarak ton başına 129 dolara kadar yükseldi. Rus hükümeti, bu vergiyi yakın zamanda kaldıracağına dair henüz bir sinyal vermiş değil. İhracat kotası uygulamasına ise 15 Şubat’ta başlanılmış, Rusya bu kapsamda buğday ihracatını 30 Haziran 2022 tarihine kadar 8 milyon tonla sınırlamıştı. Ancak bereketli bir hasat bekleyen Rusya’nın yeni sezonda ihracata sınırlama getirmesi şu an için beklenmiyor.

KÜRESEL BUĞDAY İHRACATININ BEŞTE BİRİ RUSYA’DAN

USDA, Rusya’nın dünya buğday ihracatındaki payını yüzde 16’dan yüzde 20’ye çıkarmasını öngörüyor.  Raporda, “Ukrayna’nın buğday ihracatındaki zorluklar göz önüne alındığında, Rusya’nın ihracatının artması bekleniyor.” değerlendirmesi yapılıyor. USDA, geçen sezon küresel buğday ticaretindeki payı yüzde 10 olan Ukrayna’nın bu sezon ise ancak yüzde 5’lik bir pay alabileceğini tahmin ediyor. Rus işgalinden bu yana Ukrayna, Karadeniz limanlarından buğday sevk edemiyor. Denizyolu kapanan Ukrayna, demiryolu ve karayoluyla nakliyeye geçti. Ancak buradan taşınan tahıl hacimleri oldukça düşük kalıyor. Ukrayna’nın, tahılını dünya pazarlarına sevk edebilmesi için Karadeniz’de bir koridor açılması konusunda müzakereler devam ediyor. Ancak Rusya'nın, denizden tahıl ihracatının yeniden başlatılması için ön koşul olarak yaptırımların kaldırılmasını istemesi nedeniyle görüşmelerde şimdiye kadar ilerleme kaydedilemedi.

Buğday ithalatı için Ukrayna’ya alternatif arayan ülkeler, Hindistan’a yönelmişti. Ancak Yeni Delhi yönetimi, beklenenden daha az rekolte ve ulusal gıda güvencesi endişeleriyle mayıs ayında buğdaya ihracat yasağı getirdi. Bu yasak, fiyat odaklı ithalatçı ülkelerdeki durumu daha da kötüleştirirken, Rusya'nın, Hindistan’ın ihraç pazarlarına sevkiyat yapması için fırsat meydana getirdi.

USDA, temmuz ayında yeni hasatla birlikte buğday arzı artarak daha rekabetçi bir fiyat imkanı elde edecek olan Rusya’nın, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'daki önemli buğday ithalatçılarından gelen güçlü talepten istifade etmesini bekliyor. Raporda bu noktaya dikkat çeken USDA, “Rusya, ekonomik yaptırımlara ve yüksek ihracat vergisine rağmen, ithalatçı ülkeler uygun fiyatlı tedarik arayışında olduğu için 2022-23 sezonunda da dünyanın en büyük buğday ihracatçısı olmaya hazırlanıyor.” ifadelerini kullandı.