ABD'li ve Avrupalı yetkililer, Rusya’nın deniz ablukası sebebiyle 25 milyon ton civarında tahılın mahsur kaldığı Ukrayna'da, yeni hasat öncesi hububat depolama kapasitesini hızla artırmak için Ukrayna'da ve sınır komşularında geçici silolar inşa etmeyi planlıyor.

Rusya’nın Karadeniz limanlarını abluka altına almasından dolayı 25 milyon ton civarındaki tahılı, dünya piyasalarına ihraç edemeyen Ukrayna, yeni hasat sezonu öncesi depolama kapasitesini artırmanın yollarını arıyor. Bu kapsamda ABD ve Avrupa ülkeleri, temmuz ve ağustosta hasat edilecek yeni mahsul için depo sıkıntısı çeken Ukrayna'ya geçici tahıl siloları kurmayı planlıyor.

Ukrayna Tarım Bakanlığı’ndan geçtiğimiz günlerde yapılan açıklamada, “AB hükümetleri, Ukrayna'ya geçici depolama tesisleri sağlamayı değerlendiriyor. Bu, hasat edilen mahsulün korunmasına ve dünya pazarları için tahıl arzının güvence altına alınmasına önemli ölçüde yardımcı olacaktır.” denildi. Konuyla ilgili olarak bilgi veren Ukrayna Tarım Bakan Yardımcısı Markiyan Dmytrasevych, “Acil olarak modüler yapılar ve naylon torbalar gibi geçici tahıl depolama ekipmanına ihtiyacımız var.” dedi.

HASAT ÖNCESİ TAHIL SİLOLARI DOLU

Ukrayna Tahıl Birliği Başkanı Nikolay Gorbachov’a göre ülkede, Ukrayna hükümetinin kontrolündeki topraklardaki tahıl silolarının yaklaşık yarısı dolu. Londra'daki Uluslararası Tahıl Konseyi (IGC) konferansında konuşan Gorbachov, Kiev yönetiminin hakimiyetindeki bölgelerde toplam 55 milyon tonluk tahıl depolama kapasitesi bulunduğunu, bunun yaklaşık 30 milyon tonunun kullanımda olduğunu söyledi. Rusya kontrolündeki yerlerdeki tahıl depolama kapasitesinin de 13-15 milyon ton olduğunu aktaran Gorbachov, Ukrayna limanlarındaki ablukanın devam etmesi halinde yeni hasat edilecek tahılın tarlada kalacağı uyarısında bulundu. Gorbachov’a göre limanlardaki ablukanın sürdürmesi halinde, dünyanın dördüncü büyük mısır ihracatçısı Ukrayna'da bu yılki mahsulün yarısı hasat edilmeyecek. Ukrayna Tarım Bakanı Mikola Solski de sonbaharda mısır hasadı bittiğinde depolama kapasitesi sıkıntısının 15 milyon tona ulaşabileceğini kaydetti.

POLONYA SINIRINA GEÇİCİ SİLO

ABD'li ve Batılı yetkililer de Ukrayna'da tahıl depolama kapasitesini hızla artırmanın bir yolu olarak Ukrayna'da ve komşu ülkelerde geçici silolar inşa etmeyi planlıyor. ABD Başkanı Joe Biden dün Philadelphia’da yaptığı açıklamada, Ukrayna’dan tahıl ihracatını kolaylaştırmak ve savaş sebebiyle artan gıda fiyatlarını dizginlemek için Polonya da dahil olmak üzere Ukrayna sınırında geçici silolar inşa edeceklerini duyurdu. 

Biden, Ukrayna tahılını demiryoluyla ihraç etme planı üzerinde çalıştıklarını ancak bu konuda lojistik zorluklar olduğunu da dile getirdi. Ukrayna trenleri, Avrupa’daki diğer rayların kullandığından daha geniş bir ray aralığına sahip. Bundan dolayı Ukrayna’dan hareket eden trenlerdeki tahılın Polonya sınırında aktarılması gerekiyor. Biden, lojistik sorunlara rağmen geçici siloların şimdilik iyi bir seçenek olduğunu, Ukrayna’nın biraz zaman kazanmasına yardımcı olabileceğini ifade etti.

BUĞDAY İHRACATI İÇİN DEMİRYOLU SEÇENEĞİ

Ancak Ukraynalı yetkililer, demiryolu seçeneğinin gerçek bir çözüm olacağına inanmıyor. Karayolu, nehir ve demiryolu gibi alternatif yollar üzerinden tahıl ihracatının ayda 2 milyon tondan fazla yapılamayacağını söyleyen Nikolay Gorbachov, Karadeniz limanlarını kullanmaksızın Ukrayna'nın gelecek yıl en iyi ihtimalle 20 milyon ton tahıl ihraç edebileceğini kaydetti. Geçen yıl ise dünya pazarlarına 44,7 milyon ton tahıl sevk ettiklerini hatırlatan Gorbachov, “Karadeniz limanlarına erişim olmadan tahıl ihracatına çözüm bulunamaz.” dedi.

Geçen yıl 106 milyon ton tahıl ve yağlı tohum üretimi gerçekleştirilen Ukrayna’da bu yıl ise Rusya’nın işgali sebebiyle rekoltenin 65 milyona tona düşebileceği ifade ediliyor.

Küresel çapta bir gıda krizi endişesi yaşanırken, 25 milyon tona yakın Ukrayna tahılı silolarda bekliyor. Bu tahılın dünya piyasalarına ulaştırılması için Türkiye’nin de diplomatik çabalarıyla Karadeniz’de bir tahıl koridoru oluşturulması yönünde müzakereler sürüyor. Ancak ABD, tahıl koridoru karşılığında yaptırımların hafifletilmesini isteyen Moskova’ya şüpheyle bakıyor.

KARADENİZ’DE TAHIL KORİDORU

Ukrayna Tahıl Birliği Başkanı Gorbachov, Londra’daki konuşmasında Türkiye ile Rusya arasındaki görüşmelerinin tahıl sevkiyatı için gereken güvenlik garantilerini sağlamasının muhtemel olmadığını ileri sürdü. Bunun yerine ABD, İngiltere ve Fransa'yı, Ukrayna tahıllarını ülke dışına taşıyan gemiler için güvenlik koridoru oluşturmaya çağırdı. Gorbachov, “Ruslar, Türklerle bir anlaşma imzala bile hiçbir sigorta şirketinin Ukrayna’dan tahıl yükleyeceğine inanmıyorum. Sigorta şirketleri bu riski karşılamaz. Uluslararası garantilere ihtiyacımız var. Ancak bu durumda tahılımızı sevk edebiliriz.” dedi. Fakat ABD ve AB, Rusya ile çatışma riskini doğuracak böyle bir teklife sıcak bakmıyor.