Rusya’nın ardından dünyanın önde gelen tahıl ihracatlarından Ukrayna’nın da 2022'nin ilk yarısında ekmeklik buğday ihracatında kısıtlamaya gitmeyi planladığı iddia edildi. Reuters’ın haberine göre Kiev yönetimi bu konudaki nihai kararını ocak ayı ortasında verecek. Ukrayna’nın da ihracatta kısıtlamaya gitmesinin buğday fiyatlarını daha da artırmasından endişe ediliyor.

Türkiye’nin buğday tedarikçilerinden biri olan Ukrayna, son dönemde artan ekmeklik buğday ihracatının iç piyasada fiyatları artıracağı endişesiyle yeni yılın ilk yarısında yurt dışı satışlarına sınırlama getirmeyi planlıyor. Reuters, konunun yakın bir tarihte Ukrayna Tarım Bakanlığı’nda yapılan toplantıda ele alındığını bildirdi. Toplantıya ilişkin Reuters’a bilgi veren bir kaynak, “Toplantıda yetkililer, buğday ihracat hızı çok yüksek olduğu için kısıtlamaların mümkün olduğunu belirttiler.”  ifadesini kullandı. Aynı kaynak, yetkililerin konuyla ilgili kararı ocak ayı ortasında vermelerinin beklendiğini söyledi.

Kiev yönetimi,  güçlü buğday ihracatının yüksek kaliteli ekmeklik buğday için yerel fiyatları artıracağından ve Ukrayna'nın enflasyonunun 2018’deki gibi en yüksek seviyelere yakın olduğu bir dönemde temel besin maddesi olan buğdayı daha pahalı hale getireceğinden korkuyor.

Rusya'nın buğday ihracatında haziran ayında uygulamaya başladığı dinamik vergi, küresel olarak buğday arzında daralmaya yol açmıştı. Rusya’nın ihracatı frenlemeye çalışmasının ardından Türkiye ve bazı Ortadoğu ülkeleri alternatif tedarikçi arayışına girmiş ve buğday ihtiyaçlarını karşılamak üzere Ukrayna'ya yönelmişti. Artan taleple birlikte yurt dışı satışları hız kazanan Ukrayna, 2021/22 sezonunda şimdiye kadar yıllık %27 artışla 15.6 milyon ton buğday ihraç etti.

KOTA, BUĞDAY FİYATLARINI DAHA DA ARTIRABİLİR

Uzmanlar, Rusya’nın ardından bir diğer küresel tahıl tedarikçisinin, buğday ihracatına sınırlama getirmesinin buğday ve dolayısıyla ekmek fiyatlarını artırabileceğini belirtiyor. Gıda fiyatları, kısmen COVID-19 pandemisinin neden olduğu ekonomik hasar sebebiyle son 10 yılın en yüksek seviyesinde. Paris merkezli Euronext'te ekmeklik buğday vadeli işlemleri geçen ay rekor bir seviyeye yükselmişti. Euronext fiyatları, şu anda bir yıl önceki seviyelerin %35 üzerinde.

Analistler, Ukrayna’nın elinde şu an kendi tüketim ihtiyaçlarına zarar vermeden yalnızca yaklaşık 10 milyon ton daha ihraç edilebilir buğday olduğunu ifade ediyor. Bunun, 4 milyon tonu ekmeklik, 6 milyon tonu da yemlik buğday.

Ukrayna, 2021'de rekor bir tahıl hasadı elde etti. Ancak artan küresel gıda ve gaz fiyatlarının körüklediği enflasyon Eylül'de %11'e ulaştı. Ukrayna’da enflasyonun yıl sonu itibarıyla yüzde 10 civarında olması bekleniyor.

Ukrayna Tarım Bakanlığı ve tahıl tüccarları her sezon bir ihracat mutabakatı imzalıyor. Şu anda mutabık kalınan buğday ihracat hacmi 25,3 milyon ton. Reuters’a konuşan iki kaynağa göre hükümet bu mutabakatta güncellemeye gidebilir ve sezonun geri kalanı için ekmeklik buğday ihracatını 4 milyon ton ile sınırlandırabilir.

Reuters'ın ulaştığı Ukrayna tarım ve ekonomi bakanlıkları şu anda kısıtlama gerektirecek herhangi bir piyasa faktörü bulunmadığını söyledi. Ancak kaynaklar, yetkililerin konuyu ocak ortasında incelemeyi planladıklarını aktardı. Reuters’a konuşan bir tahıl tüccarı, “Bir tür kısıtlama olması muhtemel. Ukrayna'da tahıl olmadığını ve ekmek bulunamayacağını söyleyen sesler giderek artıyor. Ancak bu kısıtlama büyük olasılıkla, bol miktarda yemlik tahılımız olduğundan sadece gıda amaçlı tahılları etkileyecek.” dedi.

Ukrayna Un Değirmencileri Birliği geçen ay hükümete bir mektup göndererek, ekmeklik buğdaydaki herhangi bir arz daralmasının ülkedeki un ve unlu mamul fiyatlarını önemli ölçüde etkileyebileceği uyarısında bulunmuştu.

RUSYA’DAN BUĞDAY İHRACATINA 8 MİLYON TONLUK KOTA

Enflasyonun 6 yılın zirvesine yakın kalmaya devam ettiği Rusya da buğday ihracatında haziran ayından bu yana uyguladığı formül bazlı gümrük vergisinin yanında yılda buğday ihracat kotasını yürürlüğe sokmayı planlıyor. Buna göre Rusya, yerel arzı garanti altına almak ve fiyat artışlarını sınırlamak için 15 Şubat-30 Haziran 2022 tarihleri arasında buğday ihracat kotasını 8 milyon ton olarak belirlemeyi planlıyor.