FAO-OECD Tarımsal Görünüm 2023-2032 Raporu’na göre küresel tahıl üretimindeki büyüme talebi, kısmen çoğu tahılın kişi başına gıda tüketiminin birçok ülkede doygunluk seviyesine ulaşması nedeniyle yavaşlayacak. Küresel tahıl üretimi, on yılda yaklaşık 320 milyon ton artarak 3,1 milyar tona; dünya tahıl ticareti ise %11 oranında artarak 530 milyon tona ulaşacak. Tahıl talebindeki artışa Asya ülkeleri öncülük edecek.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), tarımsal emtia piyasalarına yönelik orta vadeli projeksiyonları içeren Tarımsal Görünüm 2023-2032 Raporu’nu açıkladı. Piyasalar için temel küresel referans niteliğindeki rapora göre, küresel tarım ve gıda üretimi önümüzdeki on yıl boyunca artmaya devam edecek. Ancak demografik eğilimler nedeniyle önceki on yıla göre daha yavaş bir büyüme hızı görülecek.  

Jeopolitik gerilimler, olumsuz iklim gidişatı, hayvan ve bitki hastalıkları ve temel tarımsal girdilerde artan fiyat dalgalanmaları nedeniyle belirsizlik artmış olsa da, küresel tahıl, hayvancılık ürünleri ve balık üretiminin, önümüzdeki 10 senede yıllık ortalama yüzde 1,1 oranında artacağı öngörülüyor.  Bu artış oranı, 2015'te sona eren on yıllık dönemde kaydedilen hızın yarısı. Toplam gıda tüketiminin de 2032 yılına kadar yılda yüzde 1,3 oranında artması bekleniyor. Bu da gıda olarak kullanılan tarımsal emtia payında bir artışa işaret ediyor.

Bu projeksiyonlar, son dönemdeki enflasyonist baskılardan hızlı bir toparlanma, normal hava koşulları, önemli politika değişiklikleri ve tüketici eğilimlerinde normal seyrin devam edeceği varsayımına dayanıyor. Enflasyonist baskıların kalıcı olma ihtimali ise küresel gıda talebi ve üretimi için aşağı yönlü riskler oluşturuyor.

FAO-OECD Tarımsal Görünüm 2023-2032 Raporu’nda, küresel tahıl üretimindeki büyüme talebinin, kısmen çoğu tahılın kişi başına gıda tüketiminin birçok ülkede doygunluk seviyelerine ulaşması nedeniyle yavaşlayacağı öngörülüyor. 2032 yılında, tüm tahılların yüzde 41'inin doğrudan insanlar tarafından tüketileceği, yüzde 37'sinin hayvan yemi olarak kullanılacağı ve geri kalanının biyoyakıtlar ve diğer endüstriyel kullanımlar için harcanacağı tahmin ediliyor.

Rapora göre küresel tahıl üretimindeki artış, temel olarak bitki ıslahında devam eden ilerleme ve daha yoğun üretim sistemlerine geçişten kaynaklanacak. Önümüzdeki 10 yıllık süreçte küresel tahıl üretimindeki artışın yüzde 79'unu verimdeki iyileşmelerin, yüzde 15'ini ekim alanlarının genişlemesinin ve yüzde 6'sını daha yüksek ekim yoğunluğunun oluşturması bekleniyor. 

TAHIL TİCARETİNDE BÖLGESEL ÖNGÖRÜLER

Dünya tarım ürünleri ticaretinin, büyük ölçüde orta gelirli ülkelerin talebindeki yavaşlama nedeniyle, son on yılda kaydedilen hızın yarısı olan yıllık yüzde 1,3 oranında artması öngörülüyor. Mısır, buğday ve soya fasulyesi son on yılda tarımsal ticaretin büyümesine en fazla katkı sağlayan ürünler oldu. Ancak raporda, önümüzdeki 10 yıl içinde bu ürünlerin ticari büyümede en büyük düşüşü yaşayacağı tahmin ediliyor.

Rapora göre;

• Son yıllarda net tarımsal emtia ithalatçısı haline gelen Güney ve Güneydoğu Asya'nın ithalatı, devam eden güçlü talep artışına bağlı olarak daha da artacak.
• Sahra Altı Afrika'nın başlıca gıda maddelerindeki ticaret açığı 2032 yılına kadar neredeyse iki katına çıkacak. Ancak bu durum, büyük ölçüde diğer bölgelere kıyasla hızlı nüfus artışını yansıtıyor.
• Latin Amerika'da tarımsal ticaret fazlası yüzde 17 oranında artacak ve 2032 yılına kadar tarımsal üretimin ihraç edilen payı yüzde 40'a yükselecek.
• Kuzey Amerika önümüzdeki 10 yıl boyunca dünya pazarlarına en fazla tarımsal ürün ihraç eden ikinci bölge olmaya devam edecek. Ancak güçlü iç tüketim artışı, net ihracat pozisyonunu biraz azaltacak. Kuzey Amerika tarım sektörü, yüksek fiyat döngülerini normalleştirmek için üretimi genişletmesine olanak tanıyan kilit bir dengeleyici rol oynayacak. 
  
  
  

KÜRESEL TAHIL ÜRETİMİ 3 MİLYAR TONU AŞACAK

FAO-OECD Tarımsal Görünüm 2023-2032 Raporu’nda, önümüzdeki on yıl boyunca, yem talebi, biyoyakıtlar ve diğer endüstriyel kullanımlardaki zayıf büyüme nedeniyle küresel tahıl talebindeki büyümenin geçtiğimiz on yıla göre daha yavaş olması öngörülüyor. Gıda talebindeki artışın çoğu, özellikle düşük ve alt orta gelirli ülkelerdeki nüfus artışıyla bağlantılı olacak. Asya'da buğday ve pirinç, Afrika'da ise darı, sorgum ve beyaz mısır tüketiminde nüfus kaynaklı artışlar beklenirken, pirincin Afrika sofralarında artan rolünün, bu kıtada kişi başına gıda kullanımında sürekli artışlara yol açacağı düşünülüyor.

Küresel tahıl üretiminin 2032 yılına kadar mevcut seviyesinden yaklaşık 320 milyon ton artarak 3,1 milyar tona ulaşacağı, bu artışın büyük ölçüde mısır ve pirinçten kaynaklanacağı öngörülüyor. Geçtiğimiz on yılda olduğu gibi, bu artışın öncelikle küresel büyümenin yaklaşık %45'ini oluşturacak olan Asya ülkelerinden gelmesi bekleniyor. Mısır ve diğer iri taneli tahılların büyümenin başlıca itici gücü olacağı Afrika'nın, tahıl üretimindeki küresel büyümeye geçtiğimiz on yıla kıyasla daha fazla katkıda bulunması tahmin ediliyor. Latin Amerika da mısır ağırlıklı olmak üzere, söz konusu artışın önemli bir bölümünü sağlayacak.

Genel olarak, 2022 yılında küresel tahıl üretiminin %17'si uluslararası ticarete konu oldu. Ancak bu pay, pirinç için %10'dan buğday için %25'e kadar farklı tahıllar arasında değişiklik gösterdi. Bu oranın önümüzdeki on yıl boyunca sabit kalması bekleniyor. Asya'nın dünyanın en büyük pirinç ihraç eden bölgesi olma konumunu koruyacağı, Latin Amerika ülkelerinin ise çoğunlukla buğday ithal edip mısır ihraç edeceği tahmin ediliyor. Birçok Afrika ve Asya ülkesinin önümüzdeki on yıl boyunca tahıl ithalatına daha bağımlı hale gelmesi bekleniyor.

DÜNYA TAHIL TİCARETİ ARTACAK

Dünya tahıl ticaretinin %11 oranında artarak 2032 yılında 530 milyon tona ulaşacağı öngörülüyor. Bu büyümenin %43'üne buğday katkıda bulunurken, geri kalanı mısır (%34), pirinç (%20) ve diğer iri taneli tahıllar (%3) tarafından paylaşılacak.

Rusya, 2032 yılında küresel ihracatın %23'ünü sağlayarak en büyük buğday ihracatçısı olmaya devam edecek. ABD önde gelen mısır ihracatçısı olmaya sürdürecek ve Brezilya da bu ülkeyi yakından takip edecek. Avrupa Birliği de diğer iri taneli tahılların ana ihracatçısı olmaya devam edecek. Hindistan, Tayland ve Vietnam önde gelen pirinç ihracatçıları olarak kalacak, Kamboçya ve Myanmar ise ihracatta giderek daha önemli bir rol oynayacak.

Önümüzdeki on yılda, geçmiş senelerde olduğu gibi, Çin'in yem talebinin tahıl piyasalarında önemli bir faktör olması bekleniyor. Projeksiyonlar, Çin'in mısır ve buğday ithalatının son zirvelerin altında kalacağını ve 2032 yılına kadar sırasıyla 19 milyon ton ve 7,5 milyon tona ulaşacağını varsayıyor.

2023/24 sezonunda yüksek tahıl fiyatlarının görülmeye devam etmesi bekleniyor. Bununla birlikte, ortalama verim ve jeopolitik istikrar varsayımıyla, reel olarak uzun vadeli düşüş eğilimi yeniden başlayabilir ve 2032 yılına kadar devam edebilir.

TAHIL TALEBİNDEKİ ARTIŞA ASYA ÜLKELERİ ÖNCÜLÜK EDECEK

FAO-OECD raporuna göre tahıl talebine gıda kullanımı hakim olmaya devam edecek ve bunu yem kullanımı yakından takip edecek. 2032 yılında tüm tahılların %41'i doğrudan insanlar tarafından tüketilecek, %37'si ise hayvan yemi olarak kullanılacak. Biyoyakıtlar ve diğer kullanımların kalan %22'yi oluşturacak.

2,8 milyar ton olan küresel tahıl kullanımının, temel olarak gıda kullanımındaki artış (+148 milyon ton) ve ardından yem kullanımındaki artışla (+130 milyon ton) 2032 yılına kadar 3,1 milyar tona çıkacağı tahmin ediliyor. Asya ülkeleri öngörülen talep artışının neredeyse yarısını oluşturacak.

Rapor, buğday tüketiminin de 10 yıl içinde yüzde 11 yükselmesini öngörüyor. Bu artışın beşte ikisini dört ülke oluşturacak: Hindistan, Pakistan, Mısır ve Çin. Buğdayın gıda için küresel kullanımının 57 milyon ton artacak, ancak dünya nüfusundaki artış hızı yavaşladığı için büyüme önceki on yıla kıyasla daha yavaş olacak.

Küresel olarak, gıda amaçlı buğday tüketiminde öngörülen artış, yem amaçlı tüketimden üç kat daha fazla olacak, özellikle de hamur işleri ve erişte gibi işlenmiş ürünlere olan talebin arttığı Asya'da. Mısır, Türkiye ve İran gibi ülkeler, yüksek kişi başı tüketim seviyeleri ile önemli buğday tüketicileri olmaya devam edecek. Küresel buğday bazlı etanol üretiminin de Hindistan'daki üretim artışının diğer ülkelerdeki azalmayı dengelemesiyle toparlanması bekleniyor.