“Tarım, İtalya ekonomisinin kilit sektörlerinden biri. Avrupa Birliği'nin en büyük gıda işlemecilerinden biri olan İtalya, AB’deki pirinç üretiminin yüzde 50’sinden fazlasını, soya fasulyesinin de yüzde 45’ini karşılamakta. İtalya aynı zamanda AB’nin en büyük dördüncü mısır üreticisi ve beşinci buğday üreticisidir. Gelişmiş bir değirmencilik sektörüne sahip ülkede un fabrikası sayısı sürekli düşüş göstermekte. İtalyan Değirmencilik Endüstrisi Birliği Italmopa’ya göre 1990’da 821 olan aktif değirmen sayısı 358’e geriledi.”
Ülke haritası sebebiyle ‘çizme’ olarak adlandırılan İtalya, Avrupa’nın güneydoğusunda yer alıyor. Sınırları içerisinde Sicilya ve Sardinya adaları da yer alan İtalya, orta Akdeniz’e hakim ve Batı Avrupa’ya yakın stratejik bir konuma sahip. Çeşitlendirilmiş bir ekonomiye sahip olan ülkenin kuzeyinde özel şirketlerin etkin olduğu gelişmiş bir sanayi varken, ülkenin güneyi ise az gelişmiş, devlet yardımlarına bağlı bir tarım bölgesi olarak göze çarpıyor. Avrupa Birliği’nin kurucu ülkelerinden biri olan İtalya, 61 milyon civarında nüfusa sahip. Nüfusun dengesiz bir şekilde yerleştiği ülkede en kalabalık bölgeler Po Vadisi (nüfusun yarısı burada) ve Roma ile Napoli kentleridir.
İtalyan ekonomisi, büyük çoğunluğu aile şirketi olan küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ) tarafından üretilen yüksek kaliteli tüketim mallarının üretimi ile ayakta durmaktadır. İtalyan iş dünyasının yüzde 99’una sahip olan bu KOBİ’ler, ülke Gayrî Safi Milli Hasılası’nın yüzde 68’ini üretmekte. Avrupa’nın en büyük üçüncü ekonomisi olan İtalya’da yüksek kamu borcu ve büyümenin önündeki yapısal sorunlar, ülke ekonomisini kırılgan bir yapıya sokmuş durumda. İşsizlik oranı, AB ortalamasının üzerinde.
Tarım, İtalya ekonomisinin anahtar konuma sahip sektörlerinden biri. GSYH’nin yüzde 2,3’ünü oluşturmaktadır. Çizme’nin kuzeyinde genel olarak tahıllar, et ve süt ürünleri üretilirken güney kısımlarında ise meyve, sebze, zeytinyağı, üzüm ve durum buğdayı üretilmektedir. Ülke nüfusunun yüzde dördü tarım sektöründe istihdam edilirken, çoğu tarım alanının küçük olduğunu ve ortalama olarak yedi hektarlık bir alanı kapladığını belirtmekte fayda var. İtalya, Avrupa Birliği'ndeki en büyük tarım üreticilerinden ve gıda işlemecilerinden biri olmasının yanı sıra ithalat da yapmaktadır. Gelişmiş bir gıda işleme sektörüne sahip İtalyan sanayisi, büyük oranda ithal edilen ham maddelere bağlıdır.
AB’NİN EN BÜYÜK PİRİNÇ VE SOYA FASULYESİ ÜRETİCİSİ
İtalya’nın Avrupa Birliği’nde kendisine özgü ve sıra dışı bir konumu var. Çünkü bir Akdeniz ülkesi olması itibariyle kıtanın kuzeylerinde üretilmesi mümkün olmayan ekinler bu güney ülkesinde üretilebilmektedir. ABD Tarım Bakanlığı (USDA) verilerine göre İtalya, AB’deki pirinç üretiminin yüzde 50’sinden fazlasını, soya fasulyesinin de yüzde 45’ini karşılamaktadır. İtalya aynı zamanda AB’nin en büyük dördüncü mısır üreticisi ve en büyük beşinci buğday üreticisidir.
BUĞDAY ÜRETİMİ
Ülkede 300 bin buğday üreticisi var. İtalya’nın 2017/18 dönemi buğday üretiminin, bereketli geçen önceki yıla göre 1,1 milyon ton azalarak 7,2 milyon ton olarak gerçekleşeceği tahmin ediliyor. Ülkenin kuzeyinde yetiştirilen buğdayın önemli bir bölümü ekmeklik. Ancak bu bölgede durum buğdayı da yetiştiriliyor ve bu buğdayın üretim oranı her geçen yıl yükselmekte. Son on yıla bakıldığında AB’deki durum buğdayı üretimi yüzde 25 oranında geriledi. İtalya’da da makarnalık durum buğdayı tüketimi düşerken ihracat arttı. Almanya merkezli online istatistik ve piyasa araştırma portalı Statista’nın rakamlarına göre, İtalya’da yumuşak buğday üretimi 2016 yılında yaklaşık 3 milyon ton iken 2017 yılında 2,8 milyon tona geriledi. Durum buğdayı üretimi de 2016 yılında yaklaşık beş milyon ton olmasına karşın 2017’de 4,5 milyon tona düştü.
BUĞDAY ÜRETİMİ TÜKETİMİ KARŞILAMIYOR
İtalya, yerel tüketiminin ancak yüzde altmışını karşılayacak bir buğday üretim yaparken geri kalan ihtiyacını ise ithalat ile kapatmakta. En fazla ithalatı da Kanada’dan yapıyor. En büyük ihracat noktalarından biri İtalya olan Kanada, toplam durum ihracatının yüzde 27’lik kısmını Çizme’ye yapıyor. Ancak dünyanın en büyük makarna ihracatçısı İtalya, Kanada’dan yaptığı ithalatı son dönemde azaltmak zorunda kaldı. Çünkü İtalyan tüketiciler arasında Kanadalı üreticilerin zararlı otları yok etmek için kullandıkları ilaçlarla ilgili endişeler oluştu. İtalyan Barilla’nın satın alma direktörü Emilio Ferrari, bazı tüketicilerin Kanada buğdayının “zehirli” olduğundan endişe ettiğini, çünkü bazı testlerde herbisit glifosata rastlandığını belirtti.
ESKİ BUĞDAYA İLGİ ARTIYOR
Geçen yıl dünya genelinde organik buğday üretiminde hafif bir düşüşe rağmen İtalya, 2015 ve 2016 arasında organik buğday ekim alanını yüzde 48 oranında artırdı. (122 bin hektardan 179 bin hektara çıkardı.) Ülkede eski ata buğday çeşitlerinin kullanımı son yirmi yılda iki yüz elli kat arttı. Bu eski tahıllar makarna, ekmek ve pizzada kullanılmakta. Genel olarak makarna piyasasında hafif bir düşüş yaşamasına rağmen eski buğday çeşitleri ile yapılan makarnalara olan talebin her geçen gün artması dikkat çekiyor.
İtalya’da büyük ekim alanlarına sahip bir diğer ürün de pirinç. AB’nin yirmi sekiz üyesi arasında açık ara en büyük pirinç üreticisi İtalya’dır. Pirinç üretim alanı ve üretimi yıldan yıla pek değişkenlik göstermezken üretim daha çok kuzey bölgelerinde yapılmaktadır. Bunun arkasındaki neden bu bölgede suyun bolca bulunmasıdır. İtalya'nın 2017/18 pirinç üretiminin, yüzde 5 düşüşle 1.46 milyon ton seviyesine ineceği tahmin ediliyor. Bu durum, pirinç üretimindeki kâr marjının azalmasından ve 2017 yaz kuraklığından dolayı verimin düşmesi nedeniyle ekim alanlarındaki yıllık yüzde 2'lik düşüşten kaynaklanmakta.
AB’NİN ÖNDE GELEN SOYA FASULYESİ ÜRETİCİSİ
İtalya’da 2017/18 sezonunda mısır üretimi altı milyon ton olurken bu da son beş yıllık ortalama dikkate alındığında yüzde 13’lük bir düşüş anlamına geliyor. Özellikle düşük fiyatlar ve üretim maliyeti sebebiyle İtalya’daki mısır üretimi düşerken, çiftçilerin soya fasulyesi üretimine yönelmesi dikkat çekiyor. Avrupa Birliği’ndeki protein açığı düşünülünce de soya fasulyesine olan yüksek talep anlaşılabilir bir durum. İtalya, AB'nin önde gelen soya fasulyesi üreticisidir ve onu Fransa ve Romanya takip etmektedir. Bu ülkenin 2018/19 dönemindeki soya fasulyesi üretiminin, bir önceki yıla oranla az bir yükselişle 1 milyon 140 bin tona ulaşması bekleniyor. Soya fasulyesi üretimi yapılan arazinin azalmasına rağmen verimin daha iyi olacağı öngörülüyor.
ÜLKEDEKİ DEĞİRMEN SAYISI DÜŞÜYOR
İtalyanlar, çok eski zamanlardan gelen değirmencilik geleneklerinin mükemmelliğiyle övünürler. İtalya’da kullanılan unun neredeyse tamamı İtalya’da, İtalyan değirmenciler tarafından üretiliyor. Bu alandaki ithalat, yumuşak buğday unu üretiminin ancak binde birine denk geliyor. İtalyan Değirmencilik Endüstrisi Birliği
İtalmopa’nın rakamlarına göre, bu ülkede sektörün yapısının evrimi, aktif tesislerin varlığında sürekli bir düşüşle sektörde devam eden bir rasyonalizasyonu göstermekte. İtalya’daki 1990 yılında 821 olan aktif un fabrikası sayısı 2000 yılında 356’ya ve 2010’da ise 259’a geriledi. 2014 yılında günlük on tonun üzerinde üretim kapasitesine sahip değirmen sayısı ise 233’e düşerken, toplam günlük öğütme kapasitesi 28 bin 144 ton olarak gerçekleşti. En fazla değirmen İtalya’nın kuzeyinde yer almaktadır. Ülkedeki değirmenlerin 131’i bu bölgede faaliyet gösterirken, orta kesimlerde 68 ve güney bölgelerinde ise 34 adet un fabrikası bulunuyor. Piedmont’ta 41, Emilia Romagna’da 37, Veneto’da 26 ve Lombardy ile
Marche’ta ise 20 aktif un fabrikası var.
BUĞDAY UNU ÜRETİMİNDE AB ÜÇÜNCÜSÜ
Yumuşak buğday unu üretiminin yıllık ortalama dört milyon ton civarında gerçekleştiği İtalya, bu üretim kapasitesi ile Avrupa Birliği’nde Almanya ve Fransa’nın ardından üçüncü sırada yer alıyor. İtalya’da değirmen başına yıllık ortalama üretim 16 bin 500 ton iken bu rakam İngiltere’de 73 bin 250 ton, Almanya’da 22 bin 250 ve İspanya’da 20 bin ton civarındadır.
Otomasyonun yaygın olarak kullanılması sayesinde İtalyan değirmen endüstrisi yeni yüzyıla teknolojik bakımdan ileri bir sektör olarak girdi. Avrupa Birliği içindeki liderliği kabul edilen bu sektör, yılda 11 milyon ton yumuşak buğday ve durum buğdayı işleyerek 4,1 milyon ton buğday unu ve 3,8 milyon ton durum buğdayı irmiğini hijyen ve sağlık açısından tam güvenli şekilde elde ediyor. Italmopa rakamlarına göre, ülkenin buğday unu ihracatı geçen yıl 150 bin tona çıktı. Bu da bir önceki yıla göre yüzde 13’lük bir artış anlamına geliyor. İtalya değirmencilik sektörü, buğday unu satışından yurt içi ve yurt dışı toplam 1 milyar 800 milyon Euro gelir üretmektedir.
Değirmenci Dergisi’nin nisan sayısında konuk yazar olarak ağırladığı Italmopa Başkanı
Cosimo De Sortis, sektörün problemlerini sıralarken, “İtalyan değirmencilik sektörü, her şeyden önce, yüksek kaliteli hammaddelerin doğru ve tutarlı bir şekilde tedarik edilmesine ilişkin bir takım zorluklarla karşı karşıya. Yerel üretimin, durum buğdayı değirmencilik sektörünün ihtiyaçlarının yüzde 55'ini ve yumuşak buğday öğütme sektörünün yüzde 40'ını karşıladığını belirtmek gerekir.” ifadelerini kullanmıştı.
DÜNYANIN EN BÜYÜK MAKARNA ÜRETİCİSİ VE İHRACATÇISI
Makarna, İtalyan kültüründe ve tüketim alışkanlarında kilit konumda olan bir üründür. Son yapılan bir araştırmaya göre, İtalyan pazarında 200 civarında farklı makarna çeşidine rastlanmaktadır. Dünyanın bir numaralı makarna üreticisi ve ihracatçısı olan İtalya, deniz aşırı pazarlara her yıl 1 milyon 800 bin ton satış yapıyor. İtalyan Makarna Sanayisi Birliği AIDEPI’nin rakamlarına göre, İtalya’nın geçen yıl gerçekleştirdiği 2 milyar 300 milyon Euro’luk makarna ihracatının yüzde 72’si Avrupa pazarlarına oldu.