Justin DANIELS: CWB Risk Yönetimi Direktörü  “Riskten korunma girişimini etkileyen en önemli risk, korelasyon riskidir. Korelasyon riski, emtia borsaları fiyatlarının gerçek emtia fiyatını yakından takip edemediği risktir. Tahıl tüccarları, emtia borsalarındaki fiyatlarla, ticaretini yaptıkları fiziksel emtiaların fiyatları arasındaki yüksek korelasyonun önemini bilmelidirler.” Justin DANIELS, Kanada Buğday Birliği’nde (CWB) Risk Yönetimi Direktörü olarak görev yapıyor. DANIELS’e göre emtia borsaları, fiyat riskinin sadece bir bileşenini soyutlayabiliyor. Kalite, lojistik ve dağıtım zamanlamasının da dahil olduğu ek risklerin, gerçek alıcı ve satıcı arasındaki özel sözleşme şartlarıyla yürütüldüğünü belirten DANIELS, emtia borsalarında riskten korunma girişimini etkileyen en önemli unsurun korelasyon riski olduğunu vurguluyor. Yani emtia borsalarındaki fiyatların, gerçek emtia fiyatını yakından takip edemediği durumlarda ortaya çıkan riske vurguda bulunuyor. Justin DANIELS, dergimizin konuyla ilgili sorularını yanıtladı. Sayın Daniels, öncelikle ticaret borsalarının günümüz ticaretindeki rolü hakkında bilgi verir misiniz? Ticaret borsaları; mısır, soya fasulyesi, buğday ve pirinç gibi temel ürünlerin bir kısmı için emtia risk yönetiminin önemli bir unsurudur. Ticaret borsaları; endüstri katılımcıları tarafından soyutlanmış ve aktif bir şekilde yönetilen bu emtiaların fiyat riskine maruz kalmalarını sağlar. Bu da, alıcı ve satıcı arasında etkili karşılaşmalara izin verdiğinden, ticaret ve farklı fiyat fikirleri için farklı nedenlerle çok geniş bir katılımcı grubuyla sonuçlanır. Başta buğday olmak üzere hububat piyasasında, alıcı ve satıcıların karşı karşıya olduğu temel riskler nelerdir ve borsaların bu riskleri minimize etmekteki rolü nedir? Emtia borsaları, fiyat riskinin tek bir bileşenini soyutlamaktadır. Kalite, lojistik ve dağıtım zamanlamasının da dahil olduğu ek riskler, ticaret borsaları pozisyonu tarafından ele alınmak yerine gerçek alıcı ve satıcı arasındaki özel sözleşme şartları aracılığıyla yürütülmektedir. Borsalar da kendi içerisinde alıcı ve satıcılar için riskler barındırıyor. Bu risklerden ve genel itibariyle borsadaki anlamıyla risk ve risk yönetiminden bahseder misiniz? Margin call (kredi ile alınan menkul değerlerin piyasada değer kaybetmesi durumunda borsa bankerinin müşteriden hesaba ek para koyması çağırısında bulunması) ve brokerlerin iflası deklare etme riski gibi bazı kurumsal düzeyde riskler mevcuttur; fakat her bir riskten korunma girişimini etkileyen en önemli risk, korelasyon riskidir. Korelasyon riski, emtia borsaları fiyatlarının gerçek emtia fiyatını yakından takip edemediği risktir. Borsalarda işlem yapmanın belirli standart koşulları, kuralları var mıdır? Varsa bunlar nelerdir? Emtia borsaları; kalite, zamanlama ve lokasyon da dahil olmak üzere bir dizi kriter ile ilgili fiyat riskini izole etmede kullanılmaktadır. Bir firmanın emtia borsalarında işlem gören fiyatlarla yüksek oranda ilişkili emtiaları ticarete sunduğu koşullar altında, fiyat hareketlerine karşı riskten korunma amaçlı olarak alım satım yapılabilir; fakat bu, fiziksel emtia için sadece sözleşmenin bir unsurunu etkilemektedir. Bu riskten korunma sürecini geçekleştirmek için fiziksel ürünü ticarete sunan firmalar, emtia borsasına erişimi olan bir broker ile birlikte bir hesap düzenlemelidir. Geriye kalan şartları yerine getirebilen iki taraf arasında fiziksel ürün ticareti devam eder. Alıcı ve satıcıların, tahıl bazlı ürünler için borsada işlem yaparken nelere dikkat etmesi gerekir? Tahıl tüccarları, emtia borsalarındaki fiyatlarla, ticaretini yaptıkları fiziksel emtiaların fiyatları arasındaki yüksek korelasyonun önemini bilmelidirler. Büyük bir olasılıkla bölgesel emtia borsaları daha iyi fiyat korelasyonuna sahip olacaktır ve bu, riskten daha iyi (daha etkin) korunma sağlayabilir. Buğday piyasalarında, yeni sezon beklentileriyle birlikte, gerek arz ve talepte, gerekse fiyatlarda nasıl bir gelişme yaşanacağını düşünüyorsunuz? Üretim ve önemli tarım ürünlerinin kullanımı, bölgesel ve uluslararası lojistik üzerinde önemli bir baskı oluşturarak yüksek trendini sürdürüyor. Bu yıl için öngörülen uluslararası bir kıtlık görünmüyor. Bu durum fiyat baskısında genel bir düşüşe neden olacaktır. Fakat fiziksel emtianın oldukça az olduğu yerlerde, bölgesel ve kısa süreli durumlar ortaya çıkabilir. Sonuç olarak da fiziksel emtia tüccarları, belirli nihai kullanım gereksinimlerini karşılamak için ürünleri piyasaya arz etme işlemlerine odaklanmaya devam etmelidir. Buğday üretiminde ve ticaretinde önemli bir yere sahip olan Ukrayna’da yaşanan siyasi sorunlar, tahıl borsalarına nasıl yansıdı? Tahıl borsaları, Ukrayna ve daha az olmakla beraber Rus buğdayının piyasada bulunabilirliğine dair bazı bilinmezlerle ilgili ek riskleri yansıttılar. Bu durum tahıl borsalarının büyük faydalarından birisinin önemini vurgulamaktadır. Bu fayda, birçok kaynaktan elde edilen bilgiyi hızlı bir şekilde pazarlanan ve alenen yayılan fiyatlara uydurma yetisidir. Biraz da CWB’nin çalışma tarzından ve buradaki görev alanınızdan, çalışmalarınızdan bahseder misiniz? CWB’de Emtia Risk Yönetimi müdürüyüm ve borsada işlem gören türev ürünleri de dahil olmak üzere tüm emtialarla ilgili riskten korunma stratejisinden ve bu stratejinin uygulanmasından sorumluyum.