Küresel arz-talep dengelerindeki dalgalanmalara ve iklim değişikliğinin baskılarına rağmen Balkanlar tahıl sektörü, yeni iş birlikleri ve ürün çeşitliliğiyle uluslararası pazarlarda gücünü artırıyor. Köstence, Varna ve Burgas limanları, Akdeniz ve Batı Afrika'ya yapılan ihracatlarla tahıl ticaretinde stratejik bir oyuncu olarak öne çıkarken, yüksek proteinli buğday talebi ve durum buğdayı üretimindeki artış, Balkanları küresel tahıl pazarında daha güçlü bir konuma taşıyor.
Karadeniz kıyısındaki liman kenti Varna'da 31 Ekim'de sekizincisi düzenlenen Grain Academy konferansı, Balkanlar, Orta ve Doğu Avrupa'daki yaklaşık 20 ülkeden 300'den fazla katılımcıyı bir araya getirdi. Değirmenci dergisinin medya partneri olarak yer aldığı etkinlikte, tahıl ve yağlı tohumlara yönelik küresel arz-talep dengesinden Balkanlar hububat piyasalarına; Bulgaristan tahıl işleme endüstrisinden bölgedeki son lojistik gelişmelere kadar birçok konuda kritik tartışmalar yapıldı.
Katılımcılar, yeni iş ilişkilerini ve işbirliğine dayalı ortaklıkları teşvik eden samimi bir ortamda dinlemek, öğrenmek ve sektördeki meslektaşlarıyla bağlantı kurmak için fırsat buldu.
Varna’daki Grain Academy konferansında Değirmenci Dergisi Editörü Namık Kemal Parlak, Türkiye'nin tahıl hasadı, tahıl politikaları ve dinamik Türk değirmencilik sektörü hakkında kapsamlı bir sunum yaptı.
Konferansta söz alan uzmanlar, son yıllarda giderek artan aşırı hava koşullarının etkisiyle Balkan çiftçilerinin daha sıcak ve kurak yazlarla karşı karşıya kaldığını, bunun da onları ürün alternatifleri ve dayanıklı çeşitler keşfetmeye ittiğini belirtti. Bölgede geleneksel buğday çeşitleri artık sorgum gibi yeni tahıllarla zenginleştiriliyor ve durum buğdayı Bulgaristan ve Romanya'da ilgi görüyor. Bu sezonun durum buğdayı mahsulü, İtalya, Yunanistan ve Kuzey Afrika'ya güçlü ihracatla olağanüstü bir performans sergiledi. Durum buğdayına ayrılan alan artarken, tahminler bu eğilimin genişlemeye devam edeceğini gösteriyor.
Varna’daki panellerde değerlendirmede bulunan uzmanlara göre, düşen mahsul fiyatları ve daralan kar marjlarıyla karşı karşıya kalan Balkan çiftçileri, yüksek proteinli buğday çeşitlerine yöneliyor. Balkan bölgesinde un sanayisinin büyümesi, özel buğday ununa olan talebin artmasıyla bu değişimi daha da destekliyor. Değirmenciler, yüksek fiyatlar sunarak çiftçileri yüksek proteinli buğday üretmeye aktif olarak teşvik ediyor ve bu da Bulgaristan ve Romanya'nın sektörün gelişen taleplerini karşılamak için %14'ün üzerinde proteinli buğdayın güvenilir tedarikçileri olarak ortaya çıkmasını sağlıyor.
KÖSTENCE, VARNA VE BURGAS’IN BUĞDAY TİCARETİNDEKİ ROLÜ ARTIYOR
Balkan ülkeleri uluslararası ekmeklik buğday piyasasındaki varlıklarını güçlendirirken, Köstence, Varna ve Burgas limanları Karadeniz tahıl ticaretinde önemli bir rol oynamaya başladı. Uzmanlara göre son yıllarda Bulgaristan ve Romanya'dan yapılan buğday ihracatı, Cezayir, Tunus, Fas ve Mısır'daki ihaleleri domine etmeye başladı ve Cezayir'in ithalatının %35'inden fazlasını karşıladı. Ayrıca, bu üç bölge menşeli buğday, geleneksel olarak Baltık ülkelerinden gelen %12,5 proteinli buğdayla tedarik edilen Batı Afrika pazarlarına da girmeye başladı.
Konferansta konuşan tahıl tüccarlarına göre küresel tahıl ithalatçıları daha öngörülebilir tedarik zincirleri sağlamak için Rusya ve Ukrayna'dan tedariklerini çeşitlendirdikçe, Köstence, Varna ve Burgas’ın küresel buğday ihracatındaki payı artacak ve Balkan bölgesini küresel tahıl ticaretinde önemli bir oyuncu olarak konumlandırmaya başlayacak. Grain Academy konferansı, Balkan tahıl piyasasındaki bu dönüşümsel değişimleri vurgulayarak, bölgenin karmaşık zorlukların üstesinden gelme ve uluslararası arenadaki yeni büyüme fırsatlarından yararlanma potansiyeline dikkat çekti.
BUĞDAY ARZI 2007/08'DEN BERİ EN DAR STOK SEVİYELERİNDE
Konferansın ilk oturumunda konuşan Fransa merkezli tarımsal danışmanlık şirketi Stratégie Grains’in Tahıl Analizi Kıdemli Müdürü Benoit Fayaud, 2024/25 sezonunda küresel buğday üretiminin 2022/23 sezonundaki rekor seviyenin biraz altında, yaklaşık 755 milyon tonda kalacağını öngördüğünü belirtti. Olumsuz yağışlı koşullar nedeniyle Avrupa Birliği'nde (AB) ve kışlık buğdayı etkileyen geç donlar nedeniyle Rusya'da üretimde önemli düşüşler kaydedildiğini kaydeden Fayaud, ancak bu düşüşlerin Kuzey Amerika, Avustralya ve Çin'deki üretim artışıyla dengelendiğini aktardı.