Daniel Basse, AgResource Başkanı:“ABD ve Çin’in, Amerika’da yeni başkanlık seçimlerinin yapılacağı Kasım 2020’ye kadar bir ticaret savaşına girdiği görülüyor. Ne ABD ne de Çin ticaret pozisyonlarından çok da uzaklaşmak istemiyor. 17 ay sonra yeni bir ABD başkanının seçilme ihtimali varken, Çin neden harekete geçsin ki?”

Röportaj: Namık Kemal Parlak

Dünyanın en büyük iki ekonomisi ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşları, küresel ekonomiyi olumsuz etkiliyor. İki ülke arasındaki gerilimin etkilediği en önemli sektörlerden biri de küresel tahıl ticareti ve endüstrisi. Eğer bu anlaşmazlık sürerse, global tahıl piyasası en sert gümrük tarifeleriyle karşı karşıya kalabilir. Peki yürütülen müzakerelerden gerilimi bitirecek bir sonuç elde edilemezse tahıl piyasaları bundan nasıl etkilenecek? Bu kritik soruyu, uluslararası emtia ticareti alanında en saygıdeğer analistlerden biri olan Daniel Basse’a sorduk. 80’i aşkın ülkede gıda sektöründeki müşterilerine raporlar hazırlayan Chicago merkezli uluslararası araştırma şirketi AgResource’un kurucusu ve başkanı olan Basse, yorumları ve tahminleri başta Amerika olmak dünya tahıl sektörü tarafından yakından takip edilen bir ekonomist. Global arz ve talep rakamları konusunda isabetli tahminleri ile en muteber uluslararası analistlerden biri olarak görülen Basse, sektörün cevap aradığı önemli konulardaki görüşlerini Değirmenci Dergisi ile paylaştı.

İşte AgResource Başkanı Basse’ın sorularımıza verdiği cevaplar:

Şu an global tahıl sektörü için en büyük belirsizlik ve meydan okuma, ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşlarından kaynaklanıyor. Sizce bu savaş daha ne kadar devam edecek? Devam eden müzakerelerden ümitli misiniz? ABD ve Çin’in, Amerika’da yeni başkanlık seçimlerinin yapılacağı Kasım 2020’ye kadar bir ticaret savaşına girdiği görülüyor. Ne ABD ne de Çin ticaret pozisyonlarından çok da uzaklaşmak istemiyor. 17 ay sonra yeni bir ABD başkanının seçilme ihtimali varken, Çin neden harekete geçsin ki? ABD Başkanı Trump ve Çin lideri Xi, Japonya’daki G20 toplantısında yeni bir müzakere yolu belirlememesi halinde, ABD-Çin ticaret savaşı uzun sürebilir.

Peki bu ticaret savaşının global tahıl piyasası üzerindeki etkileri neler? Şu ana kadar dünya tahıl piyasasında en büyük etkiyi, Çin’in Afrika Domuz Ateşi hastalığı ile mücadelesi ve soya fasulyesi ithalatını azaltması yaptı. Çin, son yıllarda yağlı tohum talebini tek başına sırtlamıştı ve şimdi ise talep trendinde düşüş görülüyor. Yani, büyük üreticilerde hava şartlarının normal seyretmesi durumunda tahıl ve yağlı tahılda arz fazlası devam edecek. Tahıl içinde yüzen dünya, talebi sürükleyecek olan bir sonraki gelişmeyi bekliyor.

Müzakerelerden bir netice çıkmazsa bunun muhtemel etkileri ne olur? Ticaret savaşı bir anlaşma ile sonuçlandırılmazsa, dünyadaki toplam tahıl ya da yağlı tohum talebinde bir artma ya da azalma meydana gelmez. Çin’in soya fasulyesi ithalatı ABD’den Güney Amerika’ya kayarken, dünyanın geri kalanına da ABD hitap eder ve ticaretin akışı değişir. ABD, Meksika Körfezi’nde ürettiği soya fasulyesinde indirim yaparak Çin dışındaki pazarlardan talep çekmek istiyor. Arjantin de zaman zaman Amerikan soya fasulyesi alarak işliyor ve kendi ürettiği soya fasulyesini Çin’e ihraç etmeyi hedefliyor.

Ticaretteki bu gerginliklerin olumsuz etkilerini en aza indirmeleri adına tahıl ticareti yapan ve tahıl işleyen şirketlere neler önerirsiniz? Tahıl ticareti yapan ve tahıl işleyen firmaların kâr marjları düşük ve bu durumun sürmesi bekleniyor. Çok fazla arzı, cılız talep takip ediyor. Büyük ihracatçılar, personel azaltarak küçülmeye gidiyor.

Sizce tahıl piyasalarını etkileyen diğer önemli sorunlar neler? Fiyatların artabilmesi için hava şartlarından kaynaklanan bir arz düşüşü gerekiyor. Bu açıdan, Kuzey Yarımküre için Mayıs-Haziran ve Latin Amerika için Aralık-Ocak-Şubat döneminde bu ihtimal takip edilmeli. Dünyada tahıl rekoltesi, talepten daha hızlı artıyor? Bu durum, piyasayı nasıl etkiliyor? Dünya tahıl sektörü, talebi sürükleyecek yeni gelişmeyi bekliyor. Çin’in mısır ithalatında etanol üretimi için artış görülebilir. Ancak bunun 2021’den sonra gerçekleşmesi muhtemel.

Blok zincir (Block chain), global tahıl ticaretinde giderek daha da önemli hale geliyor. Bu teknoloji, geleneksel tahıl ticaretini ne yönde değiştirecek? Blok zincir, tahıl akışını takip etmek ve kaliteyi kesin şekilde ölçmek için kullanılan bir yöntem. Muhasebeciler ve risk yöneticilerine yardımcı olacak. Bunun yanında, üreticilerle doğrudan kontrat yapmaya imkan sağlayacak ve tarladan son kullanıcıya tahıl akışı sağlanacak.