Dünyada tarımsal ticaret 2000 yılından 2016’ya kadar neredeyse üç katına çıktı. BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) Tarımsal Emtia Piyasalarının Durumu raporuna göre bu dönemde ticaret 570 milyar dolardan 1,6 trilyon dolara yükseldi. Gıda ihracatının Avrupa ve ABD gibi geleneksel devleri, değer bakımından en büyük ihracatçı konumlarını sürdürse de piyasanın yeni oyuncuları onların liderliğine meydan okumaya başladı.

Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından yayınlanan bir rapora göre, iklim değişikliği dünyanın birçok bölgesinde gıda üretimi imkanını ciddi ölçüde değiştirecek ve gezegenin beslenmesi adına uluslararası ticaret giderek daha fazla önem kazanacak. İklim değişikliğe ile ilgili olarak patlak verecek açlık krizlerine de tarım ürünlerinin ticareti çözüm olabilecek. Tarımsal Emtia Piyasalarının Durumu adlı rapora göre, birçoğu şimdiden fakirlik ve gıda güvensizliğinin pençesinde kıvranan alçak rakımlı ülkeler bu gelişmelerden en fazla etkilenecek yerler olacak. Bununla birlikte ılıman iklime sahip ülkeler, havanın ısınmasının tarımsal üretimi artıracak olması sebebiyle bu gelişmenin olumlu etkilerini görebilecek.

Raporda ayrıca, uluslararası tarım ürünleri ticareti sisteminin son yıllardaki performansı ve gidişatı ile ilgili bir özet yer alıyor. Buna göre 2000-2008 dönemindeki hızla büyüyen ticaret, 2009-2012 arasında daraldı ve bundan sonra ağır tempoda bir büyüme görüldü. Genel olarak bakıldığında ise 2000’de 570 milyar dolar olan tarımsal ürün ticareti ciddi şekilde arttı ve 2016’da 1,6 trilyon dolara yükseldi. Bu artışın önemli bir kısmı Çin’deki ekonomik büyümeden ve biyo-yakıtlara olan global talepteki yükselişten kaynaklandı. Bunda, gelişen ekonomilerde global tarımsal ticaretin önemli ölçüde artmasının yanı sıra kişi başına düşen gelirin artması ve fakirliğin azaltılmasının etkisi büyük oldu. Gıda tüketimi ve ithalatının artması tarımsal verimi artırdı ve sadece sanayileşmiş ülkelere değil, Güney Yarım Küre’deki pazarlara da gıda ihracatına hız verildi.

Gıda ihracatının Avrupa ve ABD gibi geleneksel devleri değer bakımından en büyük ihracatçı konumlarını sürdürse de piyasanın yeni oyuncuları onların liderliğine meydan okumaya başladı. Örneğin Brezilya’nın global gıda ticaretindeki payı, son 16 yılda yüzde 3,2’den yüzde 5,7’ye yükseldi. Çin; Kanada ve Avustralya’nın ardından dünyanın en büyük dördüncü tarım ihracatçısı olurken, Endonezya ve Hindistan da bu alanda ilk 10’a girmeyi başardı. Aynı dönemde ABD, AB, Avustralya ve Kanada’nın toplam ticaret payları ise 10 puan geriledi.

IGC: TAHIL ÜRETİMİ BU YIL İKİNCİ KEZ DÜŞÜŞ GÖSTERECEK Uluslararası Tahıl Konseyi (IGC), 27 Eylül tarihinde aylık tahıl pazarı raporunu açıkladı. Rapora göre, dünya toplam tahıl üretimi 2018/19 sezonunda 2 milyar 72 milyon ton olarak gerçekleşecek. Geçen yılki düşüşün ardından gelen ikinci düşüşte, mısır (27 milyon ton) ve sorgumda (1 milyon ton) yaşanan artışların, diğer tahıllardaki düşüşün gerisinde kalması etkili oldu. Birçok bölgede büyüme sezonunun zor geçmesinin ardından, buğday üretiminin yıllık bazda 41 milyon ton azalması bekleniyor. Öte yandan arpa üretiminin de son 6 yılın en düşük seviyesinde olacağı öngörülüyor.

Rapora göre, dünya toplam tahıl (buğday ve iri taneli tahıllar) üretimi tahmini aylık bazda 9 milyon ton kadar arttı. Güncel tahmin 2 milyar 72 milyon ton olarak açıklandı. Düzeltmelerin hemen hemen tamamı mısıra dair ABD’den (+6,1 milyon ton), AB’den (+2,7 milyon ton) ve Ukrayna’dan (+1,2 milyon ton) gelen olumlu rakamlardan kaynaklandı. Rusya’dan gelen olumlu sinyallerin etkisinin, Avustralya’dan gelen olumsuz haberlerle azalması sonucu buğday üretimi aylık tahminlerinde küçük bir artış yaşandı. Buğday ve mısırdan kaynaklanan değişikliklerin yaklaşık olarak mahsup edilmesiyle ticaret hacmine dair tahminler aylık bazda küçük bir değişiklik kaydederek 369 milyon tonla rekor kırdı.

IGC’nin 2019/2020 dönemi buğday ekimine dair erken tahminleri Kuzey Yarım Küre’de üretimin daha iyi olacağına dair potansiyele bağlı olarak dört mevsim ekim alanlarının artışını kapsamakta. Ancak bazı bölgelerde ek yağışlar da faydalı olabilir. Buna mukabil, düşük fiyatlar ve zorlu hava şartları AB’de kışın kolza tohumu ekiminde düşüşe neden olabilir.

ABD, Kanada ve Çin’e dair rakamların yenilenmesiyle 2018/2019 dünya soya fasulyesi üretimin tahminleri de yıllık bazda yüzde 9’a tekabül eden 4 milyon tonluk bir artış göstererek 370 milyona ulaştı. Bu rakam ana üreticilerden beklenen rekor üretim kapasitesinden kaynaklanıyor. Kullanıma açık olan toplam miktardaki net artış kendini tüketim ve devirlerdeki artan rakamlarla gösterdi. Devirlerde beklenen yıllık yüzde 30 artış ABD depolarında yaşanacak doluluğa işaret ediyor. Yıllık bazda ticaret hacmine dair görünüm ise 1 milyon tonluk artışla 1555 milyon ton olarak tahmin ediliyor.

Hindistan stoklarından gelen istatistiklerin de güncellenmesinin ve üretim tahminlerinin değiştirilmesinin ardından 2017/2018 dünya pirinç üretimi de yıllık bazda yüzde 2’ye tekabül eden 2 milyon tonluk bir atışla 126 milyona ulaştı. Asya ve Afrika’dan gelen talepteki artış bağlı olarak 2019 ticaret hacmine dair görünüm ağustos ayına kıyasla küçük bir artış göstererek rekor bir düzey olan 49 milyon tona yükseldi.

ABD VE BREZİLYA’DAN SOYADA REKOR GELEBİLİR IGC raporunda, 2017/2018 sezonunda dünya soya fasulyesi üretiminin yıllık bazda yüzde 4’lük bir artış kaydedeceği ve 154 milyon tona yükseleceği ifade ediliyor. Buna sebep olarak ise aralarında Arjantin, AB, Kuzey Afrika ve Yakındoğu Asya’nın da bulunduğu pazarlardaki talebin, Çin’e yapılacak olan sevkiyatlardaki düşüşü aşması gösteriliyor. Güney Yarım Küre’de ekim mevsiminin henüz başlamış olduğu dikkate alındığında 2018/2019 tahminlerinin değişken olabileceği ifade ediliyor. Bununla beraber, Brezilya ve ABD’nin rekor mahsul elde edebileceği Arjantin’in ise tekrar inişe geçeceği beklentisine binaen toplam üretim yıllık bazda yüzde 9’luk bir artışla 370 milyon tona ulaşabilir. Asya ve Güney Amerika’daki artışın daha da yükselmesi ihtimal dâhilinde iken stokların yıllık bazda yaklaşık %30 kadar artabileceği belirtiliyor. Söz konusu artışın büyük çoğunluğu ABD’deki birikmeden kaynaklanıyor. 2018/2019 yılında stok devrilerinin iki katından fazlasına çıkarak 22,8 milyon tona çıkması bekleniyor. Çin’e yapılacak sevkiyatlarda bir düşüş beklense de toplamda ticaret hacminin 155 milyon ton dolayın yükselmesi bekleniyor.

           

PİRİNÇTE ÜRETİM 500 MİLYON TONA KOŞUYOR Raporda belirtildiğine göre, Afrika ve Çin’de yaşanan talep daralmasını aşacak şekilde Endonezya ve Filipinler başta olmak üzere Uzakdoğu Asya pazarına yapılan yoğun sevkiyatlarla bağlantılı olarak dünya pirinç ticareti hacmi 2018 yılında yıllık planda yüzde 1’lik bir artış kaydederek 48,1 milyon tona ulaşabilir. 2018/19 sezonunda Çin’in üretiminde düşüş beklense de ana ihracatçı ülkelerden gelen verimli mahsulün de etkisiyle toplam üretimin 491 milyon ton gibi bir zirveye ulaşacağı tahmin ediliyor. Pirincin gıda olarak kullanımında yaşanan artışla sezon sonu stoklarda daralma yaşanabilir, Çin’de son 12 yılın ilk düşüşü gerçekleşebilir. Afrika ve Asya’dan gelen güçlü talebe bağlı olarak ticaret hacminin 2019 yılında tırmanışa geçmesi bekleniyor.