Dünyanın en büyük tahıl ithalatçısı Çin’in, ABD ve Kanada ile artan ticaret gerilimlerine yanıt olarak Rusya’dan hububat alımını artırması bekleniyor. Bu süreçte, özellikle bezelye ve buğday ticaretinin öne çıkması öngörülüyor.
Çin, ABD’ye misilleme olarak 21 milyar dolarlık Amerikan tarım ve gıda ürünlerine ek vergiler getirirken, başta bezelye olmak üzere Kanada’dan yapılan bazı ithalatlara da ekgümrük tarifeleri uygulayacağını duyurdu. Rus Pulses Analytics şirketi Direktörü SergeyPlujnikov, Reuters’a yaptığı değerlendirmede, “Bu, Rusya’nın Çin pazarında bir rakibin yerini alması için büyük bir fırsat. Ancak Çin’in Kanada’dan daha yüksek kaliteli bezelye satın aldığını unutmamalıyız. Bu nedenle, tüm bezelyelerimiz bu pazara uygun olmayabilir.” dedi. Rusgrain’in verilerine göre, 2023/24 sezonunda Çin, 1,13 milyon tonluk sevkiyatla Rus sarı bezelyesinin en büyük alıcısı oldu. Öte yandan, Kiev’in mart ayı başında Çin ile imzaladığı anlaşmanın, Ukrayna’nın da bu ülkeye bezelye ihracatının önünü açabileceği belirtiliyor.
ÇİN’E BUĞDAY İHRACATI İÇİN YENİ FIRSAT
Rus buğdayının Çin’e ihracatında da artış yaşanabileceği, bu durumun ülkenin 2021 yılına kıyasla 2030’a kadar tarımsal ihracatını %50 artırma hedefiyle örtüştüğü ifade ediliyor. Çin, Rusya’nın en önemli tarım ürünü alıcılarından biri konumunda. Moskova merkezli Rusagrotrans Tarımsal Piyasa Analiz Direktörü Igor Pavenskiy, ABD’nin yeni gümrük vergilerinin Çin’in Rusya’dan yazlık buğday alımını hızlandırabileceği ve bu sürecin 2024/25 sezonu sona ermeden gerçekleşebileceği öngörüsünde bulundu. Pavenskiy, Rusya’nın bu sezon ilk kez ABD’yi geride bırakarak Çin’e 275 bin ton buğday ihraç ettiğini belirtti. ABD Tarım Bakanlığı verilerine göre 27 Şubat itibarıyla ABD’nin Çin’e buğday ihracatı geçen sezonun aynı döneminde 995.600 ton iken, bu sezon sadece 139.100 ton olarak gerçekleşti.
Sibirya’daki yüksek buğday stoklarının, ulaşım sübvansiyonları sayesinde Karadeniz limanlarına rekor hızda sevk edildiği bildiriliyor. Pavenskiy, “Eğer Çin buğday alımını hızlandırırsa, sezon bitmeden Karadeniz limanlarından büyük ölçekli Rus buğdayı sevkiyatları başlayabilir.” dedi. Bugüne kadar Çin’e yapılan Rus buğday ihracatı, neredeyse tamamen kara sınır kapıları ve Uzak Doğu’daki limanlar üzerinden gerçekleşmişti.
SovEcon Genel Direktörü Andrey Sizov da ABD ile yaşanan ticaret geriliminin, Çin’in uzun süredir beklenen Rus kışlık buğday ithalatına izin verme kararını hızlandırabileceğini söyledi.Çin, 1970’lerin ortalarında bazı Rus bölgelerinde verim ve kaliteyi düşürebilen bir mantar hastalığı nedeniyle kışlık buğday ithalatını yasaklamıştı. Bu yasağın kaldırılması konusunda görüşmeler devam etse de henüz bir ilerleme sağlanmış değil. Şu an için Çin yalnızca Rusya’dan yazlık buğday ithalatına izin veriyor. Kışlık buğday, yüksek verimi ve çiftçiler için daha kârlı olması nedeniyle Rusya’nın toplam buğday üretiminin yaklaşık %70’ini oluşturuyor.