Uluslararası Tahıl Konseyi IGC’nin 27 Kasım tarihli son raporuna göre; bir önceki sezondaki kadar olmasa da 2014/15 sezonunda da üretimdeki artış beklentisi devam ediyor. 2014/15 sezonuna ilişkin üretim öngörüsünü Aralık ayında bir önceki aya kıyasla 2 milyon ton arttıran IGC, toplam tahıl üretiminin, içerisinde bulunduğumuz 2014/15 sezonunda 1.990 milyon ton olarak gerçekleşeceğini öngörüyor. Son 2 sezondur dünya genelinde üretilen toplam tahıl miktarındaki artış, fiyatların da daha dengeli bir tabloya kavuşmasını sağladı.

Dünya tahıl sektörü, rekor üretim artışının yaşandığı 2013/14 sezonunun ardından Haziran’da başlayan 2014/15 sezonuna da yine artış beklentisiyle girdi. Son 2 sezondur dünya genelinde üretilen toplam tahıl miktarı, fiyatların da daha dengeli bir tabloya kavuşmasını sağladı.

Uluslararası Tahıl Konseyi IGC’nin 27 Kasım tarihli son raporuna göre; bir önceki sezondaki kadar olmasa da 2014/15 sezonunda da üretimdeki artış beklentisi devam ediyor. 2014/15 sezonuna ilişkin üretim öngörüsünü Aralık ayında bir önceki aya kıyasla 2 milyon ton arttıran IGC, toplam tahıl üretiminin, içerisinde bulunduğumuz 2014/15 sezonunda 1.990 milyon ton olarak gerçekleşeceğini öngörüyor. Bu miktar, üretimin 1.994 milyon ton olduğu 2013/14 sezonuna kıyasla 4 milyon ton daha düşük ancak son 4 sezon esas alındığında üretimin rekor seviyesini korumaya devam ettiği görülüyor.

Dönem sonu stoklarında ise bir önceki sezona kıyasla önemli bir artış bekleniyor. IGC’ye göre 2012/13 sezonunda 335 milyon tona kadar gerileyen dönem sonu stokları, 2013/14 sezonunda üretimdeki rekor artışla birlikte 403 milyon tona çıktı. 2014/15 öngörüsü ise stokların 429 milyon tonla rekor bir seviyeye ulaşılacağına işaret ediyor.

DÜNYA BUĞDAY REKOLTESİ Uluslararası Hububat Konseyi (IGC)’nin verilerine göre; 2012/2013 sezonunda 655 milyon ton olan dünya buğday üretimi, 2013/14 sezonunda 58 milyon tonluk rekor artışla 713 milyon tona ulaşmıştı.

2014/15 sezonuna ilişkin öngörü ise üretimdeki artışın devam edeceği yönünde. IGC’ye göre bu artış önceki sezona kıyasla 4 milyon ton civarında olacak. Yani dünya buğday üretimi 2014/15 sezonunda 717 milyon ton civarında gerçekleşecek. USDA ise artışın çok daha yüksek olacağını öngörüyor.

ABD Tarım Bakanlığı Dış Tarım Servisi’nin (USDA FAS) önceki yıllara ait dünya buğday üretimiyle ilgili verileri, IGC’nin verilerini destekler nitelikte. Ancak 2014/15 sezonuna ilişkin öngörülerde USDA’nın beklentisinin çok daha yüksek olduğu görülüyor. USDA verilerine göre 2013/14 sezonunda 714 milyon ton olan dünya buğday üretimi, 2014/15 sezonunda 8 milyon tonluk artışla 722 milyon tona ulaşacak.

Ülkeler bazında bakıldığında; 2014/15 sezonunda dünya buğday ihtiyacının büyük bir kısmının Çin, Hindistan, Rusya ve ABD tarafından karşılanacağı öngörülüyor. USDA verilerine göre; 2014/15 sezonunda 722 milyon ton olarak öngörülen dünya buğday üretiminin 491 milyon tonu (Çin 155 milyon ton, Hindistan 126 milyon ton, Rusya 59 milyon ton, ABD 55 milyon ton) bu 4 ülke tarafından gerçekleştirilecek. Bu 4 ülkeyi 29 milyon tonla Kanada, 25 milyon tonla Pakistan, 24,5 milyon tonla Ukrayna, 24 milyon tonla Avustralya ve 15 milyon tonla Türkiye takip etmektedir. Avrupa Birliği ülkeleri ise toplamda 155 milyon tonluk üretim rakamına sahip. USDA verileri incelendiğinde; 2014/15 sezonunda bir önceki sezona kıyasla buğday üretiminde en büyük düşüşün 8,3 milyon ton Kanada’da yaşanacağı görülmektedir. ABD, Avustralya ve Türkiye’de ise üretim düşüşü yaklaşık 3’er milyon ton civarındadır. Dünya buğday üretiminde ilk 10 arasında yer alan diğer tüm ülkelerin üretimlerinde artış söz konusu.

Buğdaydaki dönem sonu stoklarında ise önceki sezona kıyasla 6 milyon tonluk bir artış bekleniyor. IGC’ye göre 2012/13 sezonunda 169 milyon tona kadar gerileyen dönem sonu stokları, 2013/14 sezonunda üretimdeki rekor artışla birlikte 187 milyon tona çıktı. 2014/15 öngörüsü ise stokların 193 milyon tonla rekor bir seviyeye ulaşılacağına işaret ediyor.

Buğday rekoltesini büyük ölçüde belirleyen bölge, Kuzey yarımküredir. Kuzey yarımkürede hasadın hemen hemen tamamlanmış olması da rekoltenin 715 ile 720 milyon ton arasında gerçekleşme olasılığının çok yüksek olduğunu gösteriyor. Hasadın henüz tamamlandığı Güney yarımküredeki büyük üreticiler olan Avustralya, Arjantin, Brezilya’nın üretim miktarı ise sonuçları bir miktar etkileyebilir ancak çok büyük değişimlere yol açması beklenmiyor.

DÜNYA PİRİNÇ REKOLTESİ Dünya pirinç üretimi, 2014/15 sezonu da dahil, son 3 sezonda çok yüksek düşüş ve artışlara sahne olmadı. IGC verilerine göre; son yıllardaki en büyük artış 2011/12 sezonunda yaşanmıştı. 2010/11 sezonunda 448 milyon ton olarak gerçekleşen dünya pirinç üretimi, 2011/12 sezonunda 19 milyon tonluk artışla 467 milyon tona ulaşmıştı. Bir sonraki sezon olan 2012/13 sezonda, 5 milyon tonluk artışla 472 milyon tona ulaşan dünya pirinç üretimi, geçtiğimiz sezonda da artışını sürdürmüş ve 476 milyon tona ulaşmıştı.

Yeni sezonda ise beklenti yine bu civarda. Geçtiğimiz ay 2014/15 sezonuna ilişkin dünya pirinç üretimi öngörüsünü 476 milyon ton olarak açıklayan IGC, 27 Kasım tarihli son raporunda öngörüsünü 1 milyon ton geriye çekti. IGC verileriyle kıyaslandığında USDA’nın pirinç üretimine ilişkin verilerinin, 2013/14 öngörüsü de dahil hemen hemen aynı olduğu görülüyor.

Ülkeler bazında bakıldığında 2014/15 sezonunda dünya pirinç üretiminin büyük bir kısmı, her zaman olduğu gibi Çin, Hindistan, Endonezya, Bangladeş ve Vietnam tarafından gerçekleştirilecek. USDA verilerine göre; 2014/15 sezonunda 475 milyon ton civarında öngörülen dünya pirinç üretiminin yaklaşık 246 milyon tonu Çin ve Hindistan (Çin 144 milyon ton, Hindistan 102 milyon ton) tarafından gerçekleştirilecek. Bu 2 ülkeyi 36,5 milyon tonla Endonezya, 34,6 milyon tonla Bangladeş, 28,2 milyon tonla Vietnam ve 20,5 milyon tonla Tayland takip ediyor.

USDA 2014/15 sezonu öngörüsü, Çin’in pirinç üretiminin bir önceki sezona kıyasla 2 milyon ton artacağını, Hindistan’ın pirinç üretiminin ise 4 milyon ton düşeceğin göstermektedir. Diğer önemli üreticilerin 2014/15 üretim miktarlarının ise bir önceki sezonla hemen hemen aynı oranlarda kalacağı öngörülüyor.

Dönem sonu stoklarında ise bir önceki sezona kıyasla 6 milyon tonluk bir düşüş bekleniyor. IGC verilerine göre 2012/13 sezonunda 109 milyon ton olan dünya dönem sonu pirinç stokları, 2013/14 sezonunda tüketimdeki artışın da etkisiyle 108 milyon tona gerilemişti. 2014/15 öngörüsü ise stoklardaki gerilemenin devam edeceği yönünde. IGC’ye göre yeni sezonda dönem sonu stokları 102 milyon tonda kalacak. USDA’nın dönem sonu stoklarıyla ilgili öngörüsü ise IGC’ye göre daha düşük. USDA verilerine göre 2013/14 sezonuna 107 milyon ton olan dönem sonu stokları, 2014/15 sezonunda 99 milyon tona gerileyecek.

Buğdayda olduğu gibi pirinçte de rekolteyi büyük ölçüde belirleyen bölge Kuzey yarımküre. Ancak pirinç hasadı, buğdaya kıyasla geç başlıyor. Ayrıca büyük üreticilerin bulunduğu noktalara göre hasat başlangıcında çok önemli farklılıklar da yaşanabiliyor. Örneğin; Çin’in bir bölgesinde hasat Haziran’da başlarken başka bir bölgede Ekim’de başlayabiliyor. Bu nedenle pirinç rekoltesi için şimdiden bir aralık vermek çok doğru değil. Hasatla birlikte rekolte miktarın önümüzdeki süreçte farklı bir tablo sergilemesi mümkün.

DÜNYA MISIR REKOLTESİ Uzun yıllar üretim bakımından buğday ve çeltikten sonra üçüncü sırada yer alan mısır, günümüzde dünyada en çok ekilen ve üretilen tahıl konumundadır. Farklı endüstrilerde kullanım alanı bulan mısırın ekim alanı, bu endüstrilerdeki (gıda, yem, nişasta, kozmetik, tohumluk, çerez, dondurulmuş gıda) talep artışıyla birlikte 2000 yılından itibaren artış göstermiştir. Özellikle son yıllarda, dünya mısır ekim alanlarının % 10 civarında artış göstererek 150 milyon hektardan 170 – 175 milyon hektarlara kadar ulaştığı tahmin edilmektedir.

Ekim alanındaki ve verimdeki artış haliyle üretime de yansımış, 2013/14 sezonundaki artış eğilimi buğdayda olduğu gibi mısırda da devam etmiştir. IGC’nin verilerine göre; 2012/2013 sezonunda 860 milyon ton olan dünya mısır üretimi, 2013/14 sezonunda 124 milyon tonluk rekor artışla 984 milyon tona ulaşmıştı. 2014/15 sezonuna ilişkin öngörü ise mısır üretimin rekor seviyeyi korumaya devam edeceği yönünde. Ekim ayı öngörüsünde dünya mısır üretiminin 2014/15 sezonunda 980 milyon ton olacağını açıklayan IGC, Kasım öngörüsünde 2 milyon tonluk artışa gitti. Buna göre 2014/15 sezonunda dünya mısır üretimi 982 milyon tona ulaşacak. Bu miktar 2013/14 sezonuna kıyasla 2 milyon tonluk düşüşe işaret etse de, daha önceki sezonlara kıyasla hala rekor bir seviye.

USDA ise artışın çok daha yüksek olacağını öngörüyor. USDA verilerine göre; 2013/14 sezonunda 989 milyon ton olan dünya mısır üretimi, 2014/15 sezonunda 2 milyon tonluk artışla 991 milyon tona ulaşacak.

Ülkeler bazında bakıldığında; 2014/15 sezonunda dünya mısır ihtiyacının büyük bir kısmının, daha önceki sezonlarda da olduğu gibi ABD, Çin ve Brezilya tarafından karşılanacağı öngörülüyor. USDA verilerine göre; 2014/15 sezonunda 991 milyon ton olarak öngörülen dünya mısır üretiminin 581 milyon ton gibi çok büyük bir miktarı ABD ve Çin (ABD 366 milyon ton, Çin 215 milyon ton) tarafından gerçekleştirilecek.

Bu 2 ülkeyi 75 milyon tonla Brezilya, 27 milyon tonla Ukrayna, 23 milyon tonla Meksika, 22 milyon tonla Arjantin ve 21 milyon tonla Hindistan takip etmektedir. Avrupa Birliği ülkeleri ise toplamda 73 milyon tonluk üretim rakamına sahip. USDA verilerine göre; 2014/15 sezonunda, bir önceki sezona kıyasla mısır üretiminde en büyük artış 12 milyon ton ABD’de yaşanacak. Diğer ülkelerde 3 milyon tonu aşmayan düşüşler ve artışlar söz konusu.

Mısır üretimindeki artışla birlikte dönem sonu stoklarında da artışın devam edeceği öngörülüyor. IGC verilerine göre, geçtiğimiz sezon 176 milyon tona yükselen dönem sonu stokları, 2014/15 sezonunda 19 milyon tonluk rekor artışla 195 milyon tona ulaşacak. USDA’nın dönem sonu stoklarıyla ilgili öngörüsü ise IGC’ye göre daha düşük. USDA verilerine göre 2013/14 sezonuna 172 milyon ton olan dönem sonu mısır stokları, 2014/15 sezonunda 192 milyon tona ulaşacak.