Toprak Mahsulleri Ofisi’nin Fenolojik Değerlendirme analizine göre Türkiye’nin kasım ayları itibariyle 1991-2000 yılları arasının yağış ortalamasının 58,3 mm olduğu belirtilerek, kasım 2022 yağış ortalamasının 46,2 mm olduğu, 2023 kasım ayında ise 109,3 mm olarak ölçüldüğü belirtildi. TMO, kasımda artan yağışların ardından ülke genelinde bitki çıkışının normale döndüğünü ve kuraklık riskinin azaldığını belirtti.

Temel tarım ürünlerindeki gelişimi yakından takip eden Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) son yağışlar doğrultusunda kasım ayına ilişkin Fenolojik Değerlendirme "Hububat ve Bakliyatta Yağış, Ekiliş ve Gelişim Analizi" açıkladı. Analize göre, Türkiye'de yağışlar kasımda normaline göre yüzde 88, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 100'den fazla artış gösterdi. 

2023/24 Sezonu Değerlendirmesi Hububat Ekiliş Ve Bitki Gelişimi Analizine göre Türkiye genelinde son 34 yılın en yağışlı Kasım ayı gerçekleşirken, Bölge geneli yağışlarda ise tüm bölgelerde artış kaydedildiği, özellikle Marmara, Ege ve Doğu Anadolu Bölgelerinin normallerinin 2 katından fazla yağış aldığı ifade edildi. Kasım ayı yağışlarının Marmara Bölgesi’nde son 63 yılın en yüksek seviyesinde gerçekleştiğine dikkat çekildi.

İki aylık kümülatif yağışlar Türkiye genelinde son 14 yılın en yüksek seviyesine ulaşırken bölge genelinde su yılı yağışları tüm bölgelerde normalleri üzerinde gerçekleşmiş, en fazla artma %65 ile Marmara Bölgesi’nde kaydedilmiş. 

Kışlık hububat ekilişlerinin kasım ayı sonu itibariyle ülke genelinde %85 oranında tamamlandığı (geçen yıl %80) ifade edilen Analizde, kışlık ekilişlerin Doğu Anadolu Bölgesinde tamamlandığı, diğer bölgelerde özellikle pamuk, ikinci ürün mısır ve şekerpancarı hasadı yapılan alanlarda devam etmekte olup Ocak ayı ortasında tamamlanması beklendiği vurgulandı.

Marmara Bölgesinde lokal alanlarda yağışların bazı bölgelerde fazla olması sebebiyle ekilişlere ara verildiği ve bu yüzden ekilişlerin yavaş ilerlediği belirtildi.. Ülke genelinde sulanabilen ve erken ekiliş yapılan alanlarda bitki çıkışlarının normal seyrinde devam ettiği, kıraç alanlarda ise kasım ayında gerçekleşen yağışlarla bitki çıkışlarının (Konya, Çorum ve Afyonkarahisar’ın bazı kıraç yerleri hariç) normal olduğu gözlendiği ifade edildi. Konya'da ekim ayında ortalamaların altında yağış gerçekleştiğinden kıraç arazilerde çimlenme gerçekleşmezken kasımda alınan son yağışlarla kuraklık stresi çoğu ilçede ortadan kalktı.

BUĞDAY EKİM ALANLARINDA ARTIŞ SÜRÜYOR

Edirne’de erken ekim yapılan alanlarda yağışın geç gelmesi sebebiyle yer yer sararmalar olduğu ancak Aralık ayında alınan yağışlarla bu sararmaların toparlandığı dile getirildi. 

Ege Bölgesi'nde ise kasımda yağışların hem yeterli seviyede gerçekleşmesi hem de düşen yağışın tüm aya dengeli bir şekilde dağılmasının etkisiyle erken ekilen kıraç alanlarda çimlenme ve çıkışlar kusursuz bir şekilde tamamlandı.

Sahada yapılan gözlemler, üretici ve sivil toplum kuruluşları (STK) ile yapılan görüşmelerle yapılan incelemeler dikkate alındığında bu yıl ülke genelinde özellikle mısır ve diğer alternatif ürünlerden hububata geçiş olacağı, dolayısıyla hububat (özellikle buğday ve arpa) ekilen alanlarda geçen yıla göre artış olabileceği tahmin ediliyor.

İSTANBUL’DA 63 YILIN EN FAZLA KASIM AYI YAĞIŞI

Yağışlar Kırklareli, İstanbul, Zonguldak, Sakarya, Kocaeli, Yalova, Bilecik, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Düzce, Bartın, Tunceli, Erzincan, Erzurum, Bingöl, Adıyaman, Diyarbakır ve Şırnak çevrelerinde yer yer normalinin 3 katına varan artışlar gösterdi. Antalya’nın batısı, Burdur, Niğde, Karaman, Ordu, Hatay ve Iğdır çevrelerinde ise normallerine göre %40’a varan azalma kaydedildi. 

İl geneli yağışlarda en fazla yağış 295.5 mm ile Zonguldak, en az yağış 25.7 mm ile Iğdır’da kaydedildi. Normaline göre en fazla azalma ise %21 ile Ordu’da meydana geldi. İstanbul, Yalova, Kocaeli, Bilecik, Bingöl, Zonguldak, Bursa, Bolu, Düzce, Bartın, Tunceli, Sakarya, Diyarbakır illerinde son 63 yılın en yüksek kasım ayı yağışı gerçekleşti. 

Analize göre Türkiye’de 1 Ekim-30 Kasım 2023 kümülatif (2 aylık) dönemde ise 145,9 mm yağış gerçekleşirken, normali 107,7 mm (1991-2020) ve geçen yıl 77 mm’dir. Yağışlarda normaline göre %35, geçen yıl yağışlarına göre %90 artış gerçekleşti.

Ülke buğday ekilişinin %37’sini karşılayan İç Anadolu Bölgesinin Kasım ayı yağışı 55.7 mm, normali 35.1 mm ve 2022 yılı Kasım ayı yağışı 18.9 mm'dir. Yağışlarda normaline göre %59, 2022 yılı Kasım ayı yağışına göre %100’den fazla artma gerçekleşti.

Ülke buğday ekilişinin %15’i, kırmızı mercimek ekilişinin %90’ını karşılayan Güneydoğu Anadolu Bölgesinin kasım ayı yağışı 114.1 mm, normali 57.7 mm ve 2022 yılı Kasım ayı yağışı 90.7 mm'dir. Yağışlarda normaline göre %98 artma, 2022 yılı Kasım ayı yağışına göre %26 artma gerçekleşti.

Türkiye buğday ekilişinin %11’ini karşılayan Marmara Bölgesinin kasım ayı yağışı 203.9 mm, normali 72.4 mm ve 2022 yılı Kasım yağışı 39.6 mm'dir. Yağışlarda normaline ve 2022 yılı Kasım ayı yağışına göre %100’den fazla artma gerçekleşti.

Ülke buğday ekilişinin %10’unu gerçekleştiren Karadeniz Bölgesinin kasım ayı yağışı 116.3 mm, normali 67.2 mm ve 2022 yılı Kasım ayı yağışı 38.1 mm'dir. Yağışlarda normaline göre %73, 2022 yılı Kasım ayı yağışına göre %100’den fazla artma gerçekleşti.

Ülke buğday ekilişinin %9’unu karşılayan Akdeniz Bölgesinin kasım ayı yağışı 107.5 mm, normali 77.2 mm ve 2022 yılı Kasım ayı yağışı 64.9 mm'dir. Yağışlarda normaline göre %39, 2022 yılı Kasım ayı yağışına göre %66 artma gerçekleşti.

Ülke buğday ekilişinin %9’unun karşılandığı Doğu Anadolu Bölgesinin kasım ayı yağışı 101.9 mm, normali 49.8 mm ve 2022 yılı Kasım ayı yağışı 47.4 mm'dir. Yağışlarda normaline ve 2022 yılı Kasım ayı yağışına göre %100’den fazla artma meydana geldi.

Ülke buğday ekilişinin %8’inin gerçekleştiği Ege Bölgesinin ise kasım ayı yağışı 141.2 mm, normali 68.8 mm ve 2022 yılı Kasım ayı yağışı 54.2 mm'dir. Yağışlarda normaline ve 2022 yılı Kasım ayı yağışına göre %100’den fazla artma gerçekleşti.