ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin menşeli ürünlere yeni gümrük vergisi kararı, Amerikalı tahıl üreticilerini endişelendiriyor. Çünkü Pekin misilleme olarak buğday, soya fasulyesi ve sorgum gibi Amerikan tarım ürünlerine yüzde 25’lik ithalat vergisi getiriyor. Çin, Amerikan tarım ürünleri için en büyük ikinci pazar. Özellikle sorgum ve soya, Çinli alıcılara bağımlılığı yüksek ürünler.
ABD’nin Çin ürünlerine karşı gümrük vergilerini yükseltmesine misilleme yapan Pekin yönetimi, kızışan ticaret savaşında karşı hamleyle Amerikan tarım ürünlerini hedef almaya hazırlanıyor. Bu kapsamda soya fasulyesi, pamuk, mısır ve buğday gibi ürünlere yüzde 25 oranında gümrük vergisi konulması planlanıyor. ABD, Çin’e sattığı en değerli tarım ürünü olan soya fasulyesinden geçtiğimiz yıl 12 milyar dolarlık ihracat geliri elde etmişti. Amerikan hükümetinin verilerine göre, ihraç edilen soya fasulyelerinin yüzde 62’si Çin’e gidiyor. Çin’e satılan tarım ürünlerinin toplam değeri ise 20 milyar doları buluyor. Son 12 yılın en düşük tarım gelirinin elde edildiği Amerika’da, Çin ile girilen ticaret savaşının birçok eyalette tarıma dayalı ekonomileri daha da güç durumda bırakabileceğine dikkat çekiliyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin menşeli endüstriyel teknoloji, ulaştırma ve tıp alanlarında 1300’den fazla ürüne yüzde 25 gümrük vergisi uygulama kararını açıklamasından hemen sonra Çin de buna 106 Amerikan menşeli ürün için gümrük duvarını yükselteceğini duyurmuştu. Bunlar arasında yer alan soya fasulyesi ise birçok Amerikan eyaleti için en önemli ihracat kalemi durumunda. Çin, yılda 40 milyar dolarlık soya fasulyesi satın alarak bunu işleyerek yemeklik yağ ve havanlar için küspe olarak değerlendiriyor. Pekin, bu zamana kadar soya ithalatının üçte birini ABD’den yapıyordu. Dünyanın en büyük canlı hayvan sektörüne sahip olan Çin’in 2017/2018 satış döneminde 97 milyon tonluk soya fasulyesi ithal etmesi bekleniyordu. Bu miktar, tüm dünyadaki soya fasulyesi ithalatının neredeyse üçte ikisi.
Amerikalı üreticiler, sorgum ürününde de yüzde 80 oranında Çin’e bağımlı durumda. Geçtiğimiz yıl Çin’e 4,6 milyon ton sorgum ihraç ederek 386 milyon dolarlık gelir sağlanmıştı. Çinliler sorgumla domuzları besliyor ve bu ürünü ‘baijiu’ denilen bir tür içki elde etmek için kullanıyor.
BUĞDAY ÜRETİCİLERİ DE ENDİŞELİ
Amerikan Buğday Birliği (USW) ve Ulusal Buğday Üreticileri Birliği (NAWG), buğday çiftçisinin de Çin’in gümrük politikasından olumsuz etkileneceğini düşünüyor. USW Başkanı Mike Miller, “İnsanlar, Çin’in 2016/17 satış döneminde 1,6 milyon tondan fazla Amerikan buğdayı ithal ederek, dünyadaki en büyük dördüncü pazarımız haline geldiğini bilmiyor olabilir. Ülke genelindeki çiftçiler, potansiyeli daha yüksek olan Çin pazarını geliştirebilmek için yıllardır büyük yatırımlar yaptı. Şimdi buğday fiyatlarının global olarak sürdürülemeyen düzeylere düştüğü bir zamanda tüm bu çabalar tehlikeye girmiş oldu.” dedi. NAWG Başkanı Jimmie Musick de Amerikan buğday çiftçisinin birçok zorlukla baş etmeye çalışırken, Çin’in yüzde 25’lik gümrük vergisi koymasının en son ihtiyaçları olan şey olduğunu dile getirdi. Musick; süregelen kuraklık, düşük fiyatlar ve ticaretteki belirsizlik, çıkarılacak Tarım Yasası gibi konularında üreticiler ve kreditörler için belirsizlikler oluşturduğunu ifade etti ve “Bir ticaret savaşında tarım her zaman ilk hedef olur.” diye ekledi.
ÇİN LATİN AMARİKA’YA YÖNELECEK
Amerika Soya Fasulyesi Üreticileri Birliği Başkanı John Heisdorffer, yeni gümrük politikasının kendileri için “yıkıcı etkileri” olacağını ve Çin’i de Brezilya gibi tedarikçilere yönelteceğini söyledi. Brezilya ve Arjantinli analistler de gümrük vergilerinin Çin’i Güney Amerika’dan daha fazla soya fasulyesi ve soya bazlı ürün almaya yönelteceği görüşünde. Dünyanın en büyük 3. soya ihracatçısı Arjantin ise oluşan yeni durumu analiz ettiğini açıkladı.
Reuters’in haberine göre Çinli tüccarlar şimdiden Brezilya’dan gelecek soya fasulyeleri için ödeme yapmaya başladı. Brezilya, geçtiğimiz yıl Çin’in soya ithalatının yarısını tek başına karşılarken, 33 milyon tonluk toplam ithalatın yaklaşık üçte biri Amerika’dan sağlanmıştı. Son 20 yıldır hızla büyüyen Çin, hammadde ihtiyacının artması dolayısıyla, Güney Amerika’nın en büyük ekonomisi olan Brezilya’dan en küçüklerinden Uruguay’a kadar birçok ülkeyle en büyük ticaret ortağı haline gelmişti.
ABD Başkanı Trump ise ABD Tarım Bakanlığı’na, çiftçilerin gümrük uygulamalardan görecekleri zararla baş edebilmelerine yardımcı olmak adına bir plan oluşturması talimatı verdi. Fakat söz konusu gümrük vergileri hayata geçirilirse Amerikan hükümetinin nasıl bir plan sunabileceği konusu belirsizliğini koruyor.