Küresel gıda krizinin önlenmesi adına hayatî önem taşıyan
tahıl koridoru anlaşmasının mart ayında yeniden uzatılması gerekiyor.
Müzakerelerin bu hafta içinde başlaması beklenirken, Ukrayna Altyapı Bakan
Yardımcısı Yuriy Vaskov, anlaşmanın, yeni limanları da kapsayacak şekilde en az
bir yıl uzatılmasını talep edeceklerini açıkladı.
19 Kasım 2022’de 120 günlüğüne uzatılan Karadeniz Tahıl Anlaşması’nın süresi 18 Mart’ta sona eriyor. Ancak savaşın devam etmesi, Ukrayna’nın üç Karadeniz limanı üzerinden tahıl ihracatına izin veren anlaşmanın akıbeti konusunda soru işaretleri doğuruyor. Anlaşmanın akıbetine dair görüşmelerin Türkiye ve Birleşmiş Milletler’in (BM) arabuluculuğunda bu hafta başlaması bekleniyor.
Kiev yönetimi, anlaşmanın bu kez 120 gün yerine bir yıl uzatılmasını talep ediyor. Ukrayna Altyapı Bakan Yardımcısı Yuriy Vaskov, Reuters’e yaptığı açıklamada anlaşmanın en az bir yıl uzatılması yönündeki taleplerini Türkiye ve ileteceklerini söyledi. Vaskov, “Ukrayna ve küresel tarım piyasasının bu ihracat hacimlerini uzun vadede planlayabilmesi için süreyi 120 gün değil de en az bir yıl uzatmayı talep edeceğiz.” dedi. Uzatma üzerinde çalışılması gerektiğine dair bu hafta resmi bir teklif sunacaklarını söyleyen Vaskov, daha önce Türkiye’de yapılan müzakereler için henüz kesin tarihin belli olmadığını da ekledi.
Kiev, küresel gıda krizinin önlenmesi adına hayatî önem taşıyan tahıl koridoru kapsamında sevkiyat yapan çok sayıda geminin denetim için kasıtlı olarak Rusya tarafından bekletildiğini, bunun da sevkiyatların azalmasına yol açtığını savunuyor. İstanbul’da Boğazı’ndaki denetimlerin hızlandırılmasını istediklerini söyleyen Vaskov, müzakerelerde, denetim bekleyen gemilerin birikmesini ortadan kaldırmak için denetim ekiplerinin sayısının artırılmasında ısrar edeceklerini belirtti. Kasım ayından bu yana teftişlerle ilgili durumun değişmediğini ve Rus tarafından sadece üç denetim ekibinin bulunduğunu söyleyen Ukraynalı yetkili, “Olumlu bir momentum yok. BM, Türkiye ve Ukrayna gerekirse günde 40 denetim yapmaya hazır. Ve böyle bir ihtiyaç da var. Yaklaşık 140 gemi denetim için bekliyor.” diye konuştu.
Küresel tahıl piyasasında üretici ve ihracatçı olarak önemli bir role sahip olan Ukrayna'nın tahıl ihracatı, 20 Şubat itibarıyla 2022-23 sezonunda, geçen sezonun aynı dönemine göre yüzde 28,7 düşüşle 30,3 milyon ton oldu.
Ukrayna tahıl anlaşması kapsamında ayda yaklaşık 3 milyon ton tarım ürünü ihraç ediyor. Ancak Vaskov, Ukrayna'nın Odesa bölgesi limanlarından ayda 6 milyon ton ihracat yapabileceğini ve Nikolaev limanının da anlaşma kapsamına alınması halinde bu hacmi 8 milyon tona çıkarabileceklerini söyledi. Rus işgalinden önce Ukrayna'nın gıda ihracatının %35'inin bu limandan yapıldığını hatırlatan Vaskov, Nikolaev limanının yeniden faaliyete geçmesi içinse en fazla iki haftaya ihtiyaç duyacaklarını kaydetti.