Ulusal Hububat Konseyi, buğday üretiminde kuraklık kaynaklı düşüş öngörüyor. UHK Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Bayram Sade, 2025 rekoltesinin 18,6 milyon ton olacağını açıkladı. Özellikle Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu’da ciddi verim kayıpları bekleniyor. Sonbahar ve kış yağışlarının yetersiz kaldığını belirten Sade, Nisan yağışlarının umut verici olduğunu, ancak üretimde dikkatli ve planlı olunması gerektiğini vurguladı.
Prof. Dr. Bayram Sade
Türkiye’nin en önemli tarımsal ürünlerinden buğdayda, 2024-2025 üretim sezonuna ilişkin ilk ciddi tahminler Ulusal Hububat Konseyi (UHK) tarafından açıklandı. UHK Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Bayram Sade, Mardin’de düzenlenen Hasat Öncesi Hububat Kongresi’nde bölgeler ve ülke bazında 2024-2025 üretim sezonu buğday üretim tahmini konusunda yaptığı değerlendirmede, ülkedeki kuraklık tablosuna dikkat çekerek bu yıl buğday rekoltesinde düşüş beklendiğini duyurdu.
Sade, ülke genelinde yağışların uzun yıllar ortalamasının %33, geçen yılın ise %38 altında kaldığını belirterek, 2024-2025 üretim sezonu buğday üretiminin yaklaşık 18 milyon 650 bin ton seviyesinde gerçekleşmesini öngördüklerini söyledi. Bu rakam, uzun yıllar ortalamasına göre %6-7’lik bir üretim kaybına işaret ediyor.
En Ciddi Kuraklık Güneydoğu Anadolu’da
Prof. Dr. Sade’nin verdiği bilgilere göre, Güneydoğu Anadolu Bölgesi kuraklıktan en çok etkilenen bölge olarak öne çıkıyor. Mart ayı sonu itibarıyla bölgede yalnızca 179 mm yağış düştü. Bu miktar geçen yıl aynı dönemdeki yağışın neredeyse yarısı kadar. Nisan ayının ilk yarısında da bu bölge yeterli yağış alamadı. Bu durumun üretime yansıması ağır olacak: Güneydoğu’da buğdayda %15 ila %20 arasında üretim kaybı öngörülüyor.
İç Anadolu’da da durum benzer. Bölgeye Mart sonuna kadar yalnızca 121 mm yağış düştü. Bu da uzun yıllar ortalamasının %48 altında. İç Anadolu için %8’lik bir verim kaybı tahmin ediliyor.
Karadeniz ve Marmara Bölgesi Görece Avantajlı
Türkiye’nin kuzey bölgeleri olan Karadeniz ve Marmara, kuraklıktan görece daha az etkilenen alanlar arasında. Karadeniz Bölgesi’nde ekim alanlarında hafif bir artış yaşanırken, üretimde %5 civarında artış bekleniyor. Marmara’da ise yağışlar %23 oranında düşük seyretse de üretimi ciddi anlamda etkileyecek bir tablo henüz oluşmuş değil.
Ege Bölgesi’nde ise ekim alanlarında bir değişim beklenmezken, yağış eksikliği nedeniyle %6 civarında verim kaybı öngörülüyor.
Sonbahar ve Kış Yağışları Yetersiz Kaldı
Prof. Dr. Sade, bu sezonun başından itibaren yaşanan yağış eksikliğinin buğday üretimini olumsuz etkilediğini vurguladı. Sonbahar ve kış dönemleri boyunca neredeyse tüm bölgelerde yağışlar hem uzun yıllar ortalamasının hem de geçen yılın altında kaldı. En düşük yağışlar, son 65 yılın rekor seviyelerinde gerçekleşti.
Sade’ye göre, buğdayın gelişiminde kritik öneme sahip Şubat, Mart ve Nisan aylarında gözlemlenen düşük yağış miktarları, birçok bölgede geç ekimlere ve geciken bitki gelişimine neden oldu. Bu durum, yer yer don zararlarının da etkisini azaltmış olabilir.
Her şeye rağmen Nisan ayının ilk yarısında Türkiye genelinde yaşanan yağış artışı, sektörde bir nebze de olsa umut yarattı. Nisan’ın ilk 14 gününde ülke genelinde 48 mm yağış düştü; bu, uzun yıllar ortalamasının üzerinde bir rakam. Böylece toplam yağış eksikliği oranı %33’ten %26’ya geriledi. Özellikle İç Anadolu, Ege ve Akdeniz’in bazı geçit bölgelerinde bu yağışların olumlu etkileri gözlemlenmeye başlandı.
Meteorolojik tahminler, Nisan’ın ikinci yarısı ve Mayıs ayının da yağışlı geçeceğine işaret ediyor. Bu gerçekleşirse bazı bölgelerde rekolte kaybının telafi edilmesi mümkün olabilecek.
Akıllı Tarım ve Gelir Sigortası Öne Çıkıyor
UHK Kongresindeki açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Sade, üreticilere yönelik önemli uyarılarda da yaptı. Özellikle yeraltı su seviyelerinde ve sulama kaynaklarında ciddi düşüşler yaşandığını belirten Sade, tarımda optimum verim hedeflenmesi gerektiğini vurguladı. Rastgele sulama ve gübreleme uygulamalarından kaçınılması, tarım danışmanlığı hizmetlerinden faydalanılması ve gelir koruma sigortalarının yaygınlaştırılması gerektiğini ifade etti.
Sade, “Ezberler bozulmalı, her sezon kendi özelinde değerlendirilmelidir. Gözleme ve teknolojiye dayalı, bilinçli bir üretim anlayışı artık zorunluluktur” dedi.