Kanada'daki kuraklık
ve Avrupa'daki kötü hava koşulları durum buğdayı üretimine darbe vurunca, makarna
yapımında kullanılan bu önemli ham maddenin arzı azaldı. Uzmanlar, makarna
severlerin, sevdikleri bu yemeği tatmak için
daha yüksek fiyatlar ödemeyi göz almaları gerekebileceğini ifade ediyor.
Uluslararası Hububat Konseyi, 2023/24 sezonu küresel makarnalık durum buğdayı üretiminin son 22 yılın en düşük seviyesinde gerçekleşmesini öngörüyor. IGC’ye göre dünya durum buğdayı stokları da son otuz yılın en düşük seviyesine gerileyecek. Küresel durum buğdayı arzının 2002 yılından bu yana en düşük seviyesine inmesiyle birlikte İtalya'nın ünlü makarna üreticileri, ham madde için Türkiye gibi sıra dışı tedarikçilere yönelmek zorunda kaldı.
Pazar araştırma firması Nielsen'e göre perakende makarna fiyatları bu yıl Avrupa'da yaklaşık %12, Amerika Birleşik Devletleri'nde ise %8 arttı. Kanada’da durum buğdayından üretilen 20 kilogramlık bir torba irmik ununun fiyatı, temmuz ayında birkaç hafta içinde %24 artarak 19,15 dolara yükseldi. Toronto merkezli Continental Noodles şirketinin sahiplerinden Vincent Liberatore, en büyük durum buğdayı ihracatçısı Kanada'daki çiftçilerin mahsullerinin kuraklık nedeniyle harap olması nedeniyle fiyatların daha da artmasından korktuğunu söyledi. Liberatore, maliyetleri mümkün olduğunca absorbe edeceklerini, ancak tüketicilerin ne kadar daha fazla ödeyeceğinin ise belirsiz olduğunu kaydetti.
KURAKLIK KANADA’DA
DURUM BUĞDAYINI VURDU
Kanada küresel durum buğdayı ticaretinin yaklaşık yarısını gerçekleştiriyor. Ancak bu yılki hasadın ülkenin son 12 yıldaki en küçük ikinci hasadı olması öngörülüyor. Kanada resmi istatistik ajansı Statistics Canada'ya göre, Kanadalı çiftçiler bu yıl 4,3 milyon ton durum buğdayı üretecek.
Diğer bir önemli üretici ABD’de de kuraklık nedeniyle daha düşük bir makarnalık buğday rekoltesi bekleniyor. Avrupa’da da benzer bir manzara var. İspanya'da kuraklık üretimi azaltırken, şiddetli hava koşulları İtalya ve Fransa'da kaliteyi olumsuz etkiledi.
Arzın kötüleşmesi, Euronext vadeli işlem fiyat göstergesi EDWc1'i ağustos başında son altı ayın zirvesine çıkardı. Bu artış, büyük ithalatçı Cezayir'in ağustos başında makarnalık durum ihalesini iptal etmesine yol açtı.
TÜRKİYE DURUM
BUĞDAYINDA İHRACATÇI OLDU
Dünyanın en büyük makarna ihracatçısı İtalya, yerel durum buğdayı üretimi ihtiyacı karşılamayınca ithalata bel bağladı. İtalya'da bazı firmalar yeni tedarik kaynaklarına yönelirken, Türkiye sürpriz bir durum ihracatçısı olarak ortaya çıktı.
Piyasa tahminlerine göre, Türkiye'nin bu sezon şimdiye kadarki makarnalık ihracat miktarı 300 bin ton ve bu miktarın çoğu İtalya'ya gidiyor. Tüccarlar, Türkiye'nin durum buğdayında her zamanki ithalatçı rolünü tersine çevirmek için bol hasat ve yüksek stoklardan yararlandığını söylüyor. Türkiye'nin ihracatının 500 bin tona ve hükümetin ihracat onaylarına bağlı olarak 1 milyon tona ulaşması bekleniyor.
İspanya merkezli Northstar Brokerage'ın ortağı Philip Werle, Türkiye'nin ihracatının Akdeniz ve Kuzey Amerika durum fiyatlarını aşağı çektiğini, ancak bir iki ay içinde Türkiye'de ürün bittiğinde fiyatların yeniden yükselişe geçeceğini söylüyor.
İthalat verilerine göre temmuz ayından bu yana Avrupa Birliği'ne 100 bin tonun üzerinde durum buğdayı sevk eden Rusya da kısa vadede arzı rahatlattı. Çeşitli ülkelerde yerel durum işleyen makarna devi Barilla, şu anda kritik bir tedarik sorunu görmediğini aktardı. Ancak, mevcut küresel arzın talebi karşılamayacağı belirtiliyor. Fransa merkezli Strategie Grains danışmanlık şirketi, makarna üreticilerinin, mevzuatın izin verdiği ve tüketici gelirinin sınırlı olduğu yerlerde durum buğdayı yerine daha fazla yumuşak buğday kullanabileceğini düşünüyor. Strategie Grains analisti Severine Omnes-Maisons, “Normal bir talep durumunda tüm dünyaya yetecek kadar durum buğdayı olmayacak.” diyor.