ABD Başkanı Trump, Çin, Kanada ve Meksika'ya yönelik gümrük vergisi artışlarını duyurarak yeni bir küresel ticaret savaşını başlattı. ABD’ye Çin, Kanada ve Meksika’dan karşı hamleler geldi. Karşılıklı ekonomik yaptırımların, küresel ticaret dengeleri ve tarım sektörünün geleceği üzerinde önemli etkileri olması bekleniyor.

Donald Trump

ABD Başkanı Donald Trump, 4 Mart 2025 tarihinde, ülkesinin en büyük ticaret ortaklarından Çin, Kanada ve Meksika'ya yönelik önemli gümrük vergisi artışlarını duyurdu. Yeni önlemler, Kanada ve Meksika'dan yapılan ithalatlara %25 oranında vergi getirirken, Çin mallarına uygulanan mevcut %10'luk vergi oranı ise %20'ye çıkarıldı. Trump, Avrupa Birliği'nin viskiye uyguladığı %50'lik gümrük vergisini kaldırmaması halinde de AB ülkelerinden gelen alkole %200 gümrük vergisi uygulama tehdidinde bulundu.

Başkan Trump, bu gümrük vergilerini, bu ülkelerin yasadışı göçmenler ve uyuşturucu ile mücadele çabalarının yetersizliğine dayandırarak savundu. Ayrıca, bu vergileri, ABD ekonomisini güçlendirmek ve istihdam yaratmayı teşvik etmek için bir strateji olarak sundu ve şirketleri, bu vergilerden kaçınmak için üretim tesislerini ABD içinde kurmaya çağırdı.

KARŞI HAMLELER

Trump’ın açıkladığı gümrük vergileri, yeni bir ticaret savaşını tetikledi. Ek vergilerin hedefindeki ülkeler, ABD’nin hamlesine hızla karşılık verdi:

Kanada: Başbakan Justin Trudeau, ABD’den yapılan 20,7 milyar dolar değerindeki ithalata anında %25 gümrük vergisi uygulanacağını duyurdu. Trudeau, ABD gümrük vergilerinin devam etmesi halinde, 86,2 milyar dolar değerindeki ürünlere de ek vergiler uygulanacağıuyarısında bulundu. 

Justin Trudeau

Meksika: Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum, ABD ithalatlarına karşı önlemler almayı planladıklarını belirtti ve bu durumun Kuzey Amerika’daki otomotiv, makine, enerji ve tarım sektörleri üzerinde olumsuz etkiler yaratacağını söyledi. Meksika ekonomisi büyük ölçüde ABD ile yapılan ticarete dayanıyor ve yeni vergiler bir durgunluğa yol açabilir. Meksika’nın ihracatının yaklaşık %80’i ABD’ye gidiyor. Ancak, ülkenin imalat sanayi, ABD fabrikalarıyla daha fazla iç içe geçtiği için, Meksika ürünlerine uygulanan vergiler, ABD işletmeleri için ters etki meydana getirebilir.

Claudia Sheinbaum

Çin: Çin Ticaret Bakanlığı, ABD’den ithal edilen tarım ve gıda ürünlerine, tavuk, arpa, mısır, pamuk, soya fasulyesi, domuz eti, sığır eti, meyve, sebze ve süt ürünleri dahil olmak üzere ek vergiler getirdi. Yeni vergiler, %10 ile %15 arasında değişiyor. Çin ayrıca, ABD’li 15 firmayı ihracat kontrol listesine ekledi ve 10 Amerikan şirketini Tayvan ile ilişkileri nedeniyle “güvenilmez şirketler listesi”ne dahil etti.

Xi Jinping

Trump’ın Çin mallarına %10 ek gümrük vergisi getirmesine karşılık olarak, Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Lin Jian, “Çin'e aşırı baskı uygulamak yanlış hedef ve yanlış hesaplamadır… ABD başka niyetler taşıyor ve gümrük savaşı, ticaret savaşı ya da başka bir savaşa ısrar ederse, Çin sonuna kadar mücadele edecektir. ABD'yi zorba yüzünü bir kenara koymaya ve bir an önce doğru diyalog ve işbirliği yoluna dönmeye çağırıyoruz.” dedi. 

AB: 13 Nisan'da tümüyle yürürlüğe girecek olan AB gümrük vergileri, 26 milyar Euro değerindeki ABD mallarını hedef alacak. Söz konusu gümrük vergileri, çelik ve alüminyum ürünlerin yanı sıra tekneden ve motosiklete kadar çeşitli ürünleri kapsıyor.

ABD'nin tarım ürünlerine yönelik karşı tarifelerin açıklanması, ticaret savaşının küresel pazarlarda arz fazlasına yol açacağı endişelerini artırarak, ABD tahıl fiyatlarının düşmesine neden oldu. Şubat ortasından bu yana Chicago'daki mısır, buğday ve soya fasulyesi fiyatları geriledi. Mısır ve soya fasulyesi vadeli işlemleri, şubat ayında sırasıyla yüzde 9 ve yüzde 8 değer kaybetti. 

Her yıl ABD mısırının %30'undan fazlasını ithal eden Meksika, ABD'nin en büyük mısır alıcısı. Çin ise, son beş sezonda ABD soya fasulyesi ihracatının ortalama %53'ünü alarak ABD'nin en büyük soya fasulyesi alıcısı konumunda. Küresel kanola üretimi ve ticaretinde önemli bir aktör olan Kanada ise kanola yağı ihracatının %96'sı ve kanola küspesi ihracatının %66'sı ABD’ye yapıyor. 

KÜRESEL EKONOMİK VE PİYASA TEPKİLERİ

Finansal Piyasalar: Trump’ın açıkladığı ek vergilere, ABD hisse senedi piyasaları, S&P 500 endeksinin %1.75 ve Nasdaq’ın %2.64 değer kaybetmesiyle olumsuz tepki verdi. Etkilenen ülkelerin para birimleri, Meksika pesosu ve Kanada doları da dahil olmak üzere, ABD doları karşısında değer kaybetti.

Enerji Sektörü: Gümrük vergileri, enerji sektörünü önemli ölçüde etkileyebilir. Çünkü Meksika ve Kanada, ABD’nin ham petrol, rafine edilmiş ürünler ve doğalgaz için önemli pazarları konumunda. Bu ülkelerden gelen karşı vergiler, ABD’nin enerji ihracatını aksatabilir, bu da akaryakıt fiyatlarının artmasına ve enerji üretimi ve altyapısı maliyetlerinin yükselmesine neden olabilir.

TAHIL PİYASALARINA MUHTEMEL ETKİLER