Daha önce Ortadoğu’nun en büyük ikinci buğday ithalatçısı olan Irak, rekolte tahminlerinin tutması halinde üst üste üç yıldır buğday üretiminde kendi kendine yeten bir ülke olacak.
Irak, Ağustos 2021’de sona erecek önümüzdeki sezon için 5 milyon tonluk buğday rekoltesi bekliyor. Irak Tarım Bakanlığı Sözcüsü Hamid El-Nayef, ulusal gıda programı için gereken 4,5 milyon tonluk buğdayı ülke içinde fazlasıyla üreteceklerini açıkladı.
Iraklı çiftçiler, devlete bu sezon 4,9 milyon ton buğday sattı. Hükümet tarafından alınan buğday, devlet destekli gıda programında kullanılıyor.
Koronavirüs salgını ve petrol fiyatlarındaki düşüş Irak ekonomisini sarsıyor.
Irak ekonomisinde cari işlem açığı bu yıl GSYİH’nin %22’sine ulaşacak. Uluslararası Para Fonu verilerine göre bu, Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkeleri arasındaki en büyük açık olacak. Ancak buğday üretimindeki artışın, ekonomi üzerindeki baskıyı kısmen de olsa hafifletmesi bekleniyor.
Yağışların da yardımıyla, Irak Şubat 2019’da ABD ve Kanada’ya sipariş ettiği 400 bin ton buğdayın ardından bu ürünü ithal etmek zorunda kalmadı. Ancak ülkenin 2021 yılındaki hedefine ulaşması için sadece yağışların yeterli olması değil, Bağdat hükümetinin komşularıyla anlaşması da gerekecek.
Bağdat hükümeti, Türkiye’den Fırat ve Dicle üzerinden gelen su miktarını azaltmamasını istedi. El Nayef, İran ile de benzer görüşmeler için talepte bulunduklarını açıkladı. Ancak müzakerelerin hangi aşamada olduğu net değil.
Irak, onlarca yıl Cargill ve ADM gibi tedarikçilerden buğday satın aldı. İran-Irak Savaşı ve daha sonraki Körfez Savaşları, ülkedeki buğday üretimini sekteye uğrattı.
Yıllar süren kuraklık, Türkiye’den gelen su miktarının azalması ve İran’daki nehir yataklarının Irak’a geçmeyecek şekilde değiştirilmesi durumu daha da kötü hale getirdi.
Bu yüzden de Irak’ın buğday üretiminde kendi kendine yeten bir seviyeye ulaşması önemli bir dönüm noktası olarak görülüyor. Tüm bu yıllar boyunca, buğdayı ilk kez yetiştiren Sümer medeniyetine ev sahipliği yapan Mezopotamya topraklarının kendi kendini besleyecek tahılı elde edememesi ise son derece çarpıcı bir durum olarak değerlendiriliyordu.
Irak’ta buğday üretimi, IŞİD’in 2014 yılında yenilgiye uğratılmasının ardından çiftçilerin buğday ekilen alanlara dönmesiyle artmaya başladı. Tarım Bakanlığı Sözcüsü Nayef, buğday ekilen alanların geçtiğimiz yıla göre yüzde 30 arttığını ve ülkeni su rezervlerinin önümüzdeki sezon da aynı büyüklükte alanı sulamaya yetecek miktarda olduğunu açıkladı.
Irak Tarım Bakanlığı, üretimi artırmak adına, sulama sistemlerinin iyileştirilmesi ve kuraklığa dayanıklı ürünlerin ekilmesi gibi inisiyatifler geliştiriyor. Irak’ta en çok buğday üretilen vilayetler; doğuda Vasit ve Ninova, kuzeyde ise Selahaddin ve Kerkük. BLOOMBERG