Yeni yapılan bir araştırmada, buğday başakçıklarının şekil ve boyutunu kontrol eden bir gen keşfedildi. Uzmanlar, bu gen sayesinde dünyanın en önemli tarım ürünlerinden biri olan buğdayda verim artışı sağlanabileceğini düşünüyor. 

Dr. Scott Boden

İngiltere merkezli John Innes Merkezi’nden bir araştırma ekibi, buğday başakçığında keşfettikleri yeni bir genin mısır, arpa ve pirinç dahil diğer tahılların çiçeklenme yapısına benzer olduğunu açıkladı. Tarımsal açıdan önemli bu özelliğin genetik kökeninin belirlenmesi, çok karmaşık bir gen haritasına sahip bir tahıl olarak bilinen buğdayın üzerinde yapılan araştırmalar için önemli bir kilometre taşı teşkil ediyor. The Plant Cell dergisine yayınlanan araştırma sonuçları, buğday üretimini geliştirmeye yönelik küresel çabalarda üreticilere yeni bir yöntem sunuyor. Araştırma ayrıca, dünyada en çok üretilen tahıl olan buğdayla ilgili temel çalışmalar adına bir dizi yeni nesil tekniği ön plana çıkarıyor. Buğday üzerinde dünya genelinde yapılan çalışmaları koordine eden Wheat Initiative (Buğday Girişimi) adlı kuruluş, artan dünya nüfusunu doyurmak için buğdayda %1,6’lık verim artışının elde edilmesi adına geliştirilmesi gereken temel özelliklerden birini çiçeklenme yapısı olarak belirlemişti. Innes Center’dan Dr. Scott Boden, Avustralya ve Cambridge’den gelen bilim insanlarıyla yaptıkları araştırmalarda hem laboratuvar hem de tarlada çığır açan gelişmeler kaydettiklerini söyledi. Boden, tarımsal açıdan önemli olan özelliklere büyük katkı sağlayan bir gelişimsel geni tespit ettiklerini belirterek, “Biz buna akademik açıdan yaklaştık, ancak şimdi bunu çiçeklenme gelişimini optimize etmek için kullanmaları amacıyla yetiştiricilere aktarıyoruz.” dedi. Söz konusu bilimsel çalışma, tek bir başakçık yerine iki başakçıktan oluşan buğday çiçeklenmesinin ardındaki mutasyon özelliğine odaklanmış. Mısır ve pirinçteki çiçeklenmeyi andıran bu özellik, verim artışını sağlayabilecek bir değişim. Araştırmacılar; bitki başkalaşması, gen dizilimi ve hızlı üreme gibi tekniklerden yararlanarak ikili başakçık yapısı sergileyen buğday dizilerini araştırmış. Araştırmaya göre, Teosinte Branched1 (TB1) adı verilen bir gen, çiçeklenme yapısını düzenliyor ve çiçeklenmeyi erteleyen ve başakçık denilen yan dalların gelişmesini kontrol eden gen ifadesini azaltarak ikili başakçıkların çıkmasını destekliyor. Analizler, TB1 fonksiyonunu değiştiren alellerin, İngiltere ve Avrupa’daki yetiştiriciler tarafından kullanılan başlıca modern buğday kültürlerinin birçoğunda mevcut olduğunu gösterdi. Söz konusu TB1 alellerinin kış ve bahar buğdaylarının gen haritalarının üçte ikisinde de mevcut olduğu tespit edildi.