Önemli bir tahıl
üreticisi olan Romanya dahil olmak üzere Ukrayna'ya komşu ülkelerdeki çiftçiler,
Avrupa Birliği’nin Kiev ile dayanışma
politikası kapsamında Ukrayna’dan gelen ucuz tahılın artış göstermesinden
endişeli. Ukrayna tahılı karşısında rekabetçi olamayan Romanya, Macaristan,
Polonya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya ve Bulgaristan’da üreticiler yardım talep
ediyor.
Büyük bir küresel tahıl üreticisi ve ihracatçısı olan Ukrayna, Rusya savaşının patlak vermesinden sonra tahılını dünya piyasalarına gönderebilmek için AB’den yardımı alıyor. Bu kapsamda Ukrayna’nın tahıl ihracatına devam edebilmesi için abluka altındaki Karadeniz limanlarına alternatif olarak karayolu ve nehirler üzerinden dayanışma koridorları oluşturuldu. Ukrayna, Tuna nehrinde konuşlu limanlar ile demiryolu ve karayoluyla 3-3,5 milyon ton ihracat yapabilecek konuma geldi. Son bir yıl içinde, Avrupa Birliği'nin en büyük ikinci buğday ve mısır ihracatçısı olan Romanya, Ukrayna tahılını ihraç etmek için kullanılan alternatif rotalardan biri haline geldi.
Dayanışma koridorlarının yanı sıra AB’nin Ukrayna tahıl ürünleri için gümrük vergilerini askıya alması, sağlık ve veteriner sertifikası zorunluluğunu kaldırması, Ukrayna tahılının komşu ülke pazarlarına daha düşük fiyatlarla girmesini kolaylaştırdı.
Sonuç olarak Romanya, dünyadaki diğer tüm ülkelerin çok önünde, daha benzeri görülmemiş bir şekilde Ukrayna tahılının yüzde 14’ünü ithal etti. Ancak bu durum ülkedeki tahıl üreticileri için sıkıntılı bir durum yaratıyor. Birçok Rumen çiftçi, Ukrayna tahılının düşük fiyatlarıyla rekabet edemediği için hasat ettikleri mahsullerinin bir yılı aşkın bir süredir depolarda çürüdüğüne şahit oldu.
Buna ek olarak, Köstence Limanı da dahil olmak üzere tüm lojistik kapasitenin Ukrayna tahılına ayrılması sebebiyle Rumen tahılının dış pazarlara sevkiyatı neredeyse imkansız hale geldi. Yine aynı şekilde kalite kontrolünden ve AB standartlarından muaf tutulduğu için Ukrayna tahılının kalitesi de eleştiri getirilen konular arasında.
Euractiv’e gelinen son durumla ilgili bilgi veren tahıl piyasaları uzmanı ve Romanya Tarım Bakanı Petr Daea’nin danışmanı Cezar Gheorghe, “Bu gidişle Rumen tarım sektörü iflas edecek. Birçok üretici için zaten durum çok zor. Borçları çok birikti.” dedi. Gheorghe'ye göre Romanya hükümeti, Köstence Limanı'nda yerli üreticilerin iç pazara satış yapabileceği ve ihtiyaç fazlasının dünya pazarlarına gönderilebileceği özel bir tahıl terminali inşa etmeli. Gheorghe, “Çözüm bulunmazsa, Romanya, Ukrayna tahılı için yalnızca bir transit ülke ve bir pazar haline gelecek.” uyarısında bulundu.
Ukrayna tahılının taşındığı bir diğer komşu ülke Polonya’da da üreticilerin rahatsız olduğu biliniyor. Maddî kayba uğrayan Polonyalı çiftçiler, durumu protesto etmek amacıyla şubat ayı başlarında Ukrayna sınır kapılarında tahıl taşıyan kamyonların hareketini engellemişti. Sorunun çözümü için şimdi gözler Brüksel'de düzenlenmesi planlanan AB Tarım ve Balıkçılık Konseyi'nde. Konsey öncesi Romanya, Macaristan, Polonya, Çekya, Slovakya ve Bulgaristan, AB'yi artan Ukrayna tahıl ithalatının neden olduğu sorunları azaltmak için önlemler almaya çağırdı.