Dünya gıda güvencesi ve tahıl piyasaları açısından kritik önemdeki Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'nın süresi 17 Temmuz'da doluyor. Türkiye ve Birleşmiş Milletler, anlaşmanın uzatılması için yoğun diplomatik çaba harcarken, gözler, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rusya lideri Putin arasında yapılacak muhtemel görüşmeye çevrilmiş durumda.

Türkiye, küresel açlıkla mücadelede büyük önem taşıyan anlaşmanın uzatılması için yoğun çaba harcıyor. Ankara, bu kapsamda hem Kiev hem Moskova ile irtibat halinde. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın daveti üzerine 7 Temmuz’da İstanbul'a geldi. Erdoğan, Ukrayna lideri ile yaptığı görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısında, “Anlaşmayı 17 Temmuz sonrasına daha ne kadar uzatabiliriz, bunun çalışması içerisindeyiz. Bunun 3 ayda bir olması gibi bir beklentimiz var. Süreyi de 2 yıla çıkarmak gibi bir gayretin içinde olacağız.” dedi. Erdoğan, konuyu Rusya Devlet Başkanı Putin'le de konuşacağını söyledi. Zelenski’nin ziyaretinin ardından Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile telefonda görüşerek tahıl anlaşması çerçevesindeki son gelişmeleri ele aldı. Macaristan Tarım Bakanı Istvan Nagy de tahıl koridoruna dair müzakereler için Türkiye'ye geldi.

Rus haber ajansı RIA da müzakereler hakkında bilgi sahibi olan bir kaynağa dayandırdığı haberinde, Putin-Erdoğan arasında yapılması beklenen görüşmenin Karadeniz Tahıl Anlaşması’nın uzatılması için tek umut olarak görüldüğünü aktardı. Ancak Rusya, kendi tahıl ve gübre ihracatının önündeki engeller nedeniyle anlaşmayı uzatmak için bir sebep olmadığını savunuyor. Rusya Dışişleri Bakanlığı, 4 Temmuz'da yaptığı açıklamada, “Eylül 2022'den bu yana ihtiyacı olan ülkelere bağışlanması planlanan 262 bin ton Rus gübresinden sadece iki parti sevkiyatı yapıldı. BM, bu konularda sessiz kalmaya devam ediyor. Batı'da ise gıda ve gübre konusunda bile Rusya'ya yönelik yaptırımların hafifletilemeyeceği bildiriliyor. Bu şartlarda, anlaşmanın devam ettirilmesi için herhangi bir neden yok.” denildi. 

Moskova, anlaşmanın devamı için Rusya Tarım Bankası'nın (Rosselkhozbank) uluslararası bankacılık ödeme sistemi SWIFT'e yeniden kabul edilmesini, tarım makineleri ve parçaları tedarikinin yeniden başlatılmasını, sigortalar üzerindeki kısıtlamaların kaldırılmasını, Togliatti-Odesa amonyak boru hattının yeniden faaliyete geçirilmesini, gıda ve gübre ihracatında yer alan Rus şirketlerinin hesaplarındaki blokajın kaldırılmasını talep ediyor.  

Ukrayna, 22 Temmuz 2022'de imzalanan tahıl koridoru anlaşması kapsamında şimdiye dek 16,8 milyon tonu mısır ve 8,9 milyon tonu buğday olmak üzere 32,8 milyon ton tarımsal ürün ihraç etti. Ukrayna, savaştan önce ise çoğu Karadeniz üzerinden olmak üzere yılda yaklaşık 25-30 milyon ton mısır, 16-21 milyon ton buğday ihraç ediyordu. Anlaşmanın uzatılmaması halinde Ukrayna'nın geçen yılla aynı miktarlarda tahıl sevk etmesinin çok zor olduğu belirtiliyor.