“Tayland, dünya genelinde pirinç üretiminin yüzde 3 ila 5’ini gerçekleştiriyor olsa da global pirinç ticareti söz konusu olduğunda yüzde 25’lik bir paya sahip. Tayland’da çeltik rekoltesi 30-32 milyon ton civarında gerçekleşiyor ve bundan 20-21 milyon ton pirinç elde ediliyor. Bu miktarın yarısı iç piyasada tüketilirken, kalanı ihraç ediliyor. Tayland pirinci, dünya genelinde yüksek kalitesi ile biliniyor ve birçok ülkeden büyük talep görüyor.”
Tayland, Asya kıtasının güneydoğusunda yer alan, sosyal ve ekonomik bakımdan dikkat çekici gelişme içinde olan bir ülke. Tayland, 2011 itibariyle üst-orta gelire sahip ülkeler arasına girdi ve 2032’de zengin ülkelerden biri olmayı hedefliyor. Tayland; özellikle 1980’lerde fakirliği azaltmada kaydettiği performans ile kalkınmada bir başarı hikayesi olarak gösteriliyor. Bununla birlikte, 2005-2015 döneminde, yıllık ortalama büyüme yüzde 3,5’e geriledi. Fakirlik ve eşitsizlik ülkedeki önemli zorluklar arasında yer almaya devam ediyor. Yavaşlayan büyüme, tarım ürünleri fiyatlarında düşüş ve süregelen kuraklıklar, ülke ekonomisi için önemli riskler arasında yer alıyor.
Tayland ekonomisinin en önemli sektörü, iş gücünün yüzde 35’ine istihdam sağlayan tarım. Tarımın GSYİH’ye katkısı yıllar içinde azalsa da Tayland emtia ihracatında dünyanın önde gelen ülkeleri arasında yer alıyor. Tayland, son 30 yıldır birçok kez en büyük pirinç ihracatçısı oldu. Tayland, dünya genelinde pirinç üretiminin yüzde 3 ila 5’ini gerçekleştiriyor olsa da global pirinç ticareti söz konusu olduğunda yüzde 25’lik bir paya sahip. Dünyanın en büyük deniz ürün sektörlerinden birine de sahip olan ülke, bu alandaki üretimin yüzde 90’ını ihraç ediyor. Tayland ayrıca, dünyadaki en büyük şeker ihracatçısı iki ülkeden biri. Bunun yanında, Güneydoğu Asya ülkeleri arasında süt ürünleri üretimi ve ihracatında lider. Dahası, palmiye yağı üretiminde de dünyada ilk üçte. Tayland’ın diğer ihracat kalemleri arasında; ananas, hindistan cevizi, tapyoka, ton balığı ve karides yer alıyor. Tayland’ın tarım arazileri daha çok ülkenin orta ve kuzeydoğu kesimlerinde yer alıyor. Tayland’ın orta kesimleri, ülkenin ‘pirinç kasesi’ ya da ‘tahıl ambarı’ olarak adlandırılıyor.
Tayland’ın verimli toprakları, giderek geliştirilen altyapısı ile birleştiğinde, hem küçük çiftçiler hem de büyük tarım şirketlerinin global tarım ürünleri piyasasında öne çıkmasına imkan verecek nitelikte. Tayland hükümeti bu kapsamda üretim maliyetlerini azaltmak, yüksek kaliteli tarım ürünlerini desteklemek ve tarım sektöründe rekabeti artırmak amacında.
PİRİNÇ, TAYLAND İÇİN HAYATİ ÖNEMDE
Pirinç, tarım sektörünün en önemli ürünleri arasında. Bunun yanında, Tayland’da kişi başına düşen yıllık pirinç tüketimi 115 kilogramı buluyor ve bundan dolayı da iç piyasa için temel besin kaynağı. Tayland’da ekili alanların %45’inde çeltik bulunuyor. Nüfusun beşte biri, yani 17,5 milyon kişi, pirinç üretiminde rol alıyor.
Tayland’da pirincin bu kadar hayati önemde olması, hükümetlerin de doğal olarak pirinç üreticilerine ve onların ihtiyaçlarına özel önem vermesini sağlıyor. Bu kapsamda, çiftçileri desteklemek adına çeşitli politikalar uygulanıyor. Bunlar arasında; fiyat ve alım garantisi, üretim maliyetlerinin karşılanması adına finans desteği ile hasat ve pirinç kalitesinin artırılması çalışmalarında doğrudan destek yer alıyor.
Tayland pirinci, dünya genelinde yüksek kalitesi ile biliniyor ve birçok ülkeden büyük talep görüyor. Tayland’ın en önemli ihracat pazarları; Çin, ABD, ASEAN bölgesi, Afrika ve Ortadoğu olarak sıralanıyor. Başlıca ihraç kategorileri ise beyaz pirinç, jasmine pirinci ve parlatılmış pirinç.
Tayland’da dört milyonun üzerinde hane, pirinç ekimiyle uğraşıyor. Çiftçiler, ürünlerini iki kanalla satabiliyor. Birincisi, doğrudan yerel bir değirmene ya da tarım kooperatifleri, çeltik pazarı ya da çeltik toplayan tüccarlar gibi aracılara satış yapıyorlar. Bunlar da ürünleri ellerinde tuttuktan bir süre sonra yine değirmenlere satış yapıyorlar. İkincisi ise doğrudan orta ölçekli değirmenlere satabiliyorlar. Bu değirmenlerde 1 kilogram çeltikten 600-700 gram pirinç elde ediliyor.
100 MİLYON TONUN ÜZERİNDE PİRİNÇ İŞLEME KAPASİTESİ
Tayland’ın değirmen kapasitesi, 100 milyon tonun üzerinde ve bu rakam, iç talebi çok çok aşıyor. Hatta, yerel pirinç hasadının bile üç katı. Günde 20 ton çeltik işleme kapasitesine sahip olan büyük değirmenler, yeni teknolojiler kullanıyor ve ürettikleri yüksek kaliteli pirinci stoklayacakları silolara sahipler.
Büyük ihracatçılar da değirmenlerle anlaşmalar yaparak, ihraç pazarlarına gönderilecek pirincin değirmen işleminden geçirilmesini sağlayabiliyor. Tayland’da büyük pirinç değirmenleri arasında şu şirketler yer alIyor: Asia Golden Rice, Capital Cereals, CP Intertrade, Sangfah Agri Product, Capital Rice, Ponglarp, Riceland International, Thai Fah (2511), CP Food Store, Thai Capital Crops, Tong Hua Bua Yai, Ake Rice Mill, Thai Granlux International Rice, Chia Meng Marketing ve Vudhichai Produce.
Tayland’da ortalama olarak çeltik rekoltesi yılda 30-32 milyon ton civarında gerçekleşiyor ve bundan 20-21 milyon ton pirinç elde ediliyor. Bu miktarın yarısı iç piyasada tüketilirken, kalanı ihraç ediliyor. Amerikan Tarım Bakanlığı’nın ocak ayı raporuna göre, Tayland’da 2018/19 sezonunda 20,7 milyon ton pirinç üretilmesi bekleniyor. Bu miktar gerçekleşirse, önceki sezona göre yüzde 1 oranında artış sağlanmış olacak. Sezon dışı pirinç ekim alanlarının ise yüzde 1 oranında azalarak 2 milyon hektara gerileyeceği tahmin ediliyor. Bu durum, geçtiğimiz yıl ülkenin kuzeydoğusunda ve aşağı kuzey kesimlerindeki sınırlı su kaynaklarından dolayı hükümetin de finansal destek vermesi sonucunda çiftçilerin daha çok para eden mısıra yönelmelerine bağlanıyor.
Tayland Gümrük Departmanı’na göre, 2018’de, bir önceki yıla göre yüzde 5 oranında düşen pirinç ihracatı, 11,1 milyon ton olarak gerçekleşti. 2019 yılında da ihracatın yüzde 10 gerileyerek 10 milyon ton civarına olacağı tahmin ediliyor. Buna sebep olarak, devlete ait stokların azalması sebebiyle beyaz pirinç ihracatında yaşanacak olan düşüş gösteriliyor. Tayland pirincinin, Vietnam ve Hindistan’ın güçlü rekabetiyle karşı karşıya kalacağı da öngörülüyor.
BUĞDAY İTHALATININ ARTMASI BEKLENİYOR
USDA’nın Güncellenmiş Tahıl ve Yem raporuna göre Tayland’ın mısır üretimi ve buğday ithalatıyla ilgili öngörüler şu şekilde:
2018/19 sezonunda mısır üretimiyle ilgili tahminler değişmedi ve 5,3 milyon tonda sabit tutuldu. Bu miktar, geçtiğimiz sezona göre yüzde 6 oranında bir artışı ifade ediyor. Alış fiyatlarının artması ve hükümetin sezon dışı pirinç ekimi yerine mısır eken çiftçilere finansal destek sağlaması sayesinde bu artışın kaydedilmesi bekleniyor.
2018/19 sezonunda ithal edilecek buğday miktarı ile ilgili tahminler yüzde 2 aşağıya çekilerek 3,1 milyon tona revize edildi. Tahminlerin aşağı yönlü revize edilmesine, yemlik buğday ithalatında düşüş beklentisi etkili oldu. Yemlik buğday ithalatının bir önceki sezona göre yüzde 6 oranında azalarak 1,9 milyon tona gerilemesi bekleniyor. Buna ek olarak, su ürünleri yetiştiricilerinin yem talebindeki artış hızının da yavaşlayacağı öngörülüyor.
Öğütmelik buğday ithalatının ise bir önceki sezona göre yüzde 18 artarak 1 milyon tona ulaşacağı tahmin ediliyor. Bunda, iki yeni un değirmeninin faaliyete geçmesiyle toplam değirmen kapasitesinin artması etkili oldu. Bu iki yeni değirmenin toplam kapasitesi yılda 300 bin ton civarında. Un ithalatının ise yerli üretim undan gelen güçlü rekabet dolayısıyla 200 bin ton azalması bekleniyor.