Taleplerinin karşılanmadığı gerekçesiyle tahıl anlaşmasından çekilen Rusya, Karadeniz’deki askerî gerilimi tırmandırıyor. 17 Temmuz’daki çekilme kararından saatler sonra Odesa ve Mikolayiv limanlarına saldırılar başlatan Rusya, Ukrayna'nın Karadeniz limanlarına giden gemilerin de askerî hedef olarak değerlendirileceği uyarısında bulundu. Rusya'nın Karadeniz'deki ticari gemilere yönelik tehditleri piyasalarda paniğe yol açtı, bölgede tırmanan gerilimle birlikte buğday fiyatları yükselişe geçti.

Rusya, Ukrayna'nın Karadeniz limanlarına ve bu limanlara yanaşan gemilere yönelik tehditlerini artırırken, dünya tahıl ticareti için kilit önemdeki Karadeniz’de çatışma riski yükseliyor. Rusya Savunma Bakanlığı, ‘20 Temmuz 2023 saat 00.00’dan itibaren Ukrayna limanlarına giden tüm gemilerin potansiyel askeri yük taşıyıcısı’ olarak değerlendirileceğini açıkladı. Bakanlıktan yapılan açıklamada, tahıl anlaşmasının sona erdiği ifade edilerek, “Buna göre bu tür gemilerin ülkeleri de Ukrayna ihtilafında Kiev rejimi tarafında yer almış kabul edilecek. Karadeniz’in kuzeybatısı ile güneydoğusunda uluslararası sularda bulunan bazı bölgeler de seyrüsefer için geçici olarak tehlikeli olarak ilan edilmiştir.” uyarısında bulunuldu.

Uzmanlara göre Rusya’nın bu hamlesi, Rusya'nın Karadeniz Tahıl Anlaşması’ndan çekilmesine rağmen Odesa limanı üzerinden tahıl sevkiyatına devam edeceği sözünü veren Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy'ye bir cevap niteliğinde. Rusya'nın, Odesa limanını iki gün bombalamasının ardından yapılan bu açıklamanın, dünyanın önde gelen buğday ihracatçılarından biri olan Ukrayna'nın başlıca limanlarından yapılacak tahıl sevkiyatını tamamen dondurması bekleniyor. 

‘LİMANLARA DAHA FAZLA MAYIN YERLEŞTİRİLDİ’

Bölgede tırmanan gerilimle ilgili konuşan Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü Adam Hodge, Rusya'nın Ukrayna limanlarının etrafına daha fazla deniz mayını yerleştirdiğini ve bölgedeki ticari gemilere saldırabileceğini gösteren istihbarata sahip olduklarını söyledi. Hodge, “Bunun Karadeniz'deki sivil gemilere yönelik saldırıları meşrulaştırmak ve bu saldırılar için Ukrayna'yı suçlamak için koordineli bir çaba olduğuna inanıyoruz.” dedi.

RUSYA, ODESA LİMANI’NI VURUYOR

Türkiye’nin arabuluculuğunda sağlanan Karadeniz Tahıl Anlaşması’nı 17 Temmuz’da askıya almasının hemen ardından Ukrayna'nın Odesa ve Mikolayiv limanlarını füzelerle vuran Rusya dün de saldırılarına devam etti. Karadeniz kıyısındaki Chornomorsk limanının da vurulduğunu açıklayan Ukrayna, saldırıların kapsamının çok geniş olduğunu, tahıl silolarının da hedef alındığını duyurdu.

Ukrayna Tarım Bakanı Mykola Solskyi, tahıl ihracat altyapısının büyük hasar aldığını, füze saldırılarında 60 bin ton Ukrayna tahılının da yok edildiğini kaydetti. Ukrayna Altyapı Bakanlığı da silolardaki zararı gösteren fotoğraflar yayınladı. Saldırıları kınayan Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Odesa'yı bomba yağmuruna tutarak dünyayı Ukrayna tahılından mahrum bıraktığını ve bu nedenle de dünyanın en yoksul kesimine zarar verdiğini kaydetti.

Rus ordusu ise gece boyunca süren saldırılarda, ‘Odesa şehri yakınlarındaki Ukrayna silahlı kuvvetlerine ait askeri-endüstriyel tesislerin, yakıt altyapısının ve mühimmat depolarının’ vurulduğunu açıkladı. Odesa bombardımanın, Kırım ile Rusya arasında bağlantıyı sağlayan Kerç köprüsüne yapılan saldırıya karşı düzenlenen bir ‘intikam saldırısı’ olduğu ifade edildi. 

TAHIL PİYASALARINDA PANİK

Rusya'nın, Ukrayna limanlarını vurması ve Karadeniz'deki ticari gemilere yönelik tehditleri tahıl piyasalarında paniğe yol açtı, bölgede tırmanan gerilimle birlikte tahıl fiyatları yükselişe geçti. Avrupa borsalarında buğday fiyatları, çarşamba günü bir önceki güne göre yüzde 8.2 artarak ton başına 253.75 Euro'ya yükselirken, mısır fiyatları yüzde 5.4 arttı. Analistler piyasaların önümüzdeki günlerde ve haftalarda tekrar durulacağını tahmin etse de, gıda fiyatlarındaki kısa vadeli ya da küçük artışlar bile dünya gıda güvencesi açısından kritik önemde. Dünyanın dört bir yanında birçok ülke zaten son bir yıldaki yüksek gıda maliyetleri nedeniyle sarsılmış durumda.

Karadeniz tahıl piyasasına odaklanan danışmanlık şirketi SovEcon'un Genel Direktörü Andrey Sizov, tahıl ihracatının Tuna nehri güzergâhı üzerinden devam ettiği sürece piyasaların bu ilk şokun ardından durulmasını beklediğini söyledi. Sizov ayrıca Rusya'nın pazartesi günü anlaşmadan ayrılma kararına piyasanın ilk başta yavaş tepki verdiğini ve tüccarların Moskova'nın bu kez anlaşmayı bozma konusunda ciddi olup olmadığını bekleyip gördüklerini dile getirdi. Moskova'nın şu anda gönderdiği sinyalin ise anlaşmadan ayrılma konusunda ‘bu kez ciddi oldukları’ yönünde olduğunu belirtti.